zondag 24 februari, 21.05 uur, NPO2

Poetins waarheid volgens Peter Pomerantsev

De Brits/Russische Peter Pomerantsev werkte tien jaar lang voor de Russische televisie tijdens Poetins presidentschap, en maakte van dichtbij mee hoe het Kremlin media inzet om de Russen een gemanipuleerde waarheid voor te schotelen. Fake news. Terug in Londen ziet hij het opnieuw gebeuren. Elk land, elke politieke partij: ieder z’n eigen waarheid. De pr-machine van Poetin was slechts een voorproefje.

Peter Pomerantsev groeide op in Londen als zoon van twee Russische dissidenten. Halverwege de jaren negentig vertrok hij naar Moskou, waar hij tien jaar lang werkte als producent voor de Russische televisie. Daar leerde hij de machinerie van Poetins gesmeerde pr-inspanningen van top tot teen kennen. Een uiterst effectief propagandasysteem, waarin de waarheid er niet toe doet. Terug in Londen schreef hij het boek Niets is waar en alles is mogelijk: het surrealistische hart van het nieuwe Rusland.

Toen Poetin in 1998, na de omstreden ontploffingen van verschillende appartementencomplexen in Moskou, keihard optrad tegen de terroristen, zagen de Russen in hem de leider op wie ze hadden gewacht. Hij was overal, gebruikte klare, stoere taal, en maakte het Russische volk in één klap bang en hoopvol. Het liep gesmeerd. Met de jonge, cynische Vladislav Soerkov aan de knoppen van de pr-machine vielen ook de media in handen van het Kremlin. Datzelfde Kremlin bepaalt de koppen in de krant, de onderwerpen in het journaal en de gasten aan tafel bij Russische talkshows. Zelfs de oppositiepartijen krijgen hun oneliners door het Kremlin aangeleverd.

Wie is Vladislav Soerkov?

De blik van de Russen wordt op die manier gestuurd in de richting die het Kremlin voor ze uitkiest: nee, Rusland had geen enkele invloed op de verkiezingen in de Verenigde Staten. Nee, er waren geen Russische troepen in Oekraïne. De waarheid doet er niet meer toe, aldus Pomerantsev. De waarheid is er enkel nog om in te zetten wanneer het uitkomt.

In de wereld van vandaag vervaagt de scheidslijn tussen feit en fictie. Toen Pomerantsev na tien jaar terugkeerde naar Londen, wachtte hem een déjà vu. Trump, Brexit: Complotten, wantrouwen in politiek en media en feiten die er niet toe lijken te doen. Pomerantsev ziet nu in het Westen gebeuren wat hij kent uit Rusland. De pr-machine van Poetin was slechts een voorproefje. Welkom in de wereld van fake, feit, en fictie.

Met: Peter Pomerantsev (onderzoeker London School of Economics met de specialisatie informatie oorlog en propaganda en auteur van Niets is waar en alles is mogelijk: het surrealistische hart van het nieuwe Rusland )

Regie: Shuchen Tan
Research: Halil Özpamuk
Productie: Marie Schutgens

meer zoals 'Poetins waarheid volgens Peter Pomerantsev'