zondag 14 februari, NPO2 22.05

Zorgen voor morgen

Ons zorgsysteem is toe aan verandering. Tijdens de pandemie werd er heel even beter samengewerkt. Hoe moet de ziekenhuiszorg er in de toekomst uitzien?

Makers
Regio's

De coronapandemie kan ons veel vertellen over de ziekenhuiszorg in Nederland. VPRO Tegenlicht maakt de balans op: Welke lessen zijn geleerd? Is er te veel marktwerking geweest? Hoe functioneerde de centrale sturing door de overheid? Met de jonge arts Sarah van der Lely – die eerder de indringende aflevering ‘Exit Slotervaart’ maakte – licht regisseur Alexander Oey de Nederlandse ziekenhuiswereld van binnenuit dóór. Hoe zou de ziekenhuiszorg er in de nabije toekomst uit moeten zien? En hoe komen we daar?

VPRO Tegenlicht: 'Zorgen voor morgen'
vanaf zaterdag online,14 februari, 22.15 uur op NPO2

over de uitzending

De aflevering start op 23 maart 2020 wanneer ziekenhuizen, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en verschillende leveranciers onder de vlag van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) de handen ineen slaan om de zorg van beschermingsmiddelen te voorzien. Sarah van der Lely mocht achter de schermen alles vastleggen en filmde de bijzondere samenwerking tussen partijen die normaal gesproken in de ‘zorgmarkt’ als concurrenten of verkoper-inkoper lijnrecht tegenover elkaar staan.

Hoe ziet het toekomstige zorgsysteem eruit? ▾

VPRO Tegenlicht stelt verschillende deskundigen de vraag wat de coronacrisis leert over de organisatie van de ziekenhuiszorg. Hoe is de intensievere samenwerking tussen (professionals uit verschillende) ziekenhuizen bevallen? Welke lessen kunnen we – tijdens deze coronapandemie – trekken over marktwerking in de zorg? Wat zou de ideale verhouding zijn tussen directie, managers, verzekeraars, leveranciers en werkvloer?

Kortom: hoe zou de ziekenhuiszorg er in de nabije toekomst uit moeten zien, en hoe bereiken we die toekomst?

Regie: Alexander Oey en Sarah van der Lely
Research: William de Bruijn
Productie: Olivier Schuringa
Montage: Remi van der Heide
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga
over de sprekers

Rob van der Kolk

Coördinator LCH

Rob van der Kolk is directeur inkoop van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. Hij is verantwoordelijk voor de inkoop van alle medische en facilitaire goederen en diensten. Tevens is hij coördinator bij het landelijk consortium hulpmiddelen (LCH), de organisatie die gaat over de inkoop van beschermende middelen tegen corona, zoals mondkapjes.  

Volgens Van der Kolk was de samenwerking tussen de industrie, de ziekenhuizen en de overheid tijdens de coronacrisis uniek. De industrie nam in veel gevallen het initiatief en de overheid was zeer betrokken tijdens de samenwerking. Niemand wilde winst maken, zegt Van der Kolk, wat de alliantie tussen deze uiteen liggende partijen succesvol maakte, vindt van der Kolk. 

'Het feit dat niemand oog op winst had vond ik erg vernieuwend'

Marcel Levi

Internist en CEO UCLH

Marcel Levi is internist, oud-bestuursvoorzitter van het AMC en is op dit moment CEO van de University College London Hospitals. Levi is een oude bekende van Tegenlicht. Hij werd geïnterviewd in onze uitzending over het ter ziele gegane Slotervaart Ziekenhuis.

Hij geldt als heel kritisch ten aanzien van het Nederlandse zorgstelsel: competitie in de zorg is geen goede zaak. Het ‘verslaan’ van andere ziekenhuizen strookt niet met de verzorgende rol die zorgverleners hebben, vindt Levi. Patiënten moeten altijd centraal staan. Competitie kan volgens Levi alleen als er wordt gekeken naar welke zorginstelling de beste zorg levert.

'Als je bij de overheid aanklopt dan is het antwoord 9 van de 10 keer: ja daar gaan wij niet over'

Suzanne Geerlings

Internist-infectioloog

Suzanne Geerlings is internist-infectioloog bij het Amsterdamse Universitair Medisch Centrum. Het viel Geerlings op dat de onderlinge concurrentie tussen ziekenhuizen al snel oplaaide na de eerste coronagolf. Dit komt volgens Geerlings, omdat er door de afname van coronapatiënten in het voorjaar en de zomer meer ruimte kwam voor (uitgestelde) operaties. Die leveren ziekenhuizen namelijk wel geld op. Ze vertelt erover in de uitzending. Volgens Geerlings is het meten van wie de beste zorg levert vrijwel onmogelijk. Het is moeilijk vast te stellen welke eisen er aan goede zorg vastzitten.

'Marktwerking en samenwerking staan echt met elkaar op gespannen voet '

Evelien Tonkens

Socioloog

Evelien Tonkens is socioloog en toezichthouder bij de GGZ. Van 2005 tot 2014 was zij bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam.Volgens Tonkens zorgt marktwerking ervoor dat ziekenhuizen hun activiteiten maximaal willen opvoeren, om zoveel mogelijk geld te verdienen. Dit werkt in de zorg averechts: ze vindt dat je om kwalitatieve zorg te bieden je juist minder activiteiten moet ondernemen als ziekenhuis.

'De oplossing is een gezamenlijke portemonnee voor alle zorgverleners'

Anne van Poucke

Hoofd wereldwijde zorgverlening KPMG

Anna van Poucke is hoofd Global Health bij adviesbureau KPMG. Ze adviseert wereldwijd zorgsectoren. Er is volgens haar een andere manier om kwalitatieve zorg te waarborgen. Namelijk door zorgverzekeraars nieuwe manieren van contracteren en bestuur te laten bedenken. Zo wordt er volgens Van Poucke minder nadruk gelegd op het aantal patiënten of de prijs van een behandeling.

Een knelpunt is de samenwerking met huisartsen, verpleeghuizen en andere zorgverleners. Die verloopt moeilijk volgens Van Poucke moeilijk, omdat zorgverleners alleen iets vergoed krijgen zolang ze zorgen voor een patiënt. Van Poucke heeft wel een idee over hoe we dat kunnen oplossen: een gezamenlijke portemonnee voor zorgverleners in het ziekenhuis.
meer lezen & luisteren

Bureaucratie in de zorg

Goede zorg valt niet te vatten in cijfers en vinkjes. Waarom moeten zorgmedewerkers er dan wel zoveel invullen? Zorgverleners gaan gebukt onder de bureaucratie: 5-minutenregistraties, valincidenten, dbc-codes, accreditatiesystemen. De verplichte vinkjes en cijfers zijn personeel in de zorg al jaren een flinke doorn in het oog. Ze verhogen de werkdruk, verminderen het plezier en niet zelden ook de kwaliteit van zorg. VPRO Tegenlicht verzamelt de meest opvallende voorbeelden.

'Een goede gezondheidszorg is een uiting van beschaving'

Gewoon gek

In Nederland wachten 90.000 mensen op psychische hulp. Er moet acuut iets veranderen, maar hoe? De GGZ-pioniers in de documentaire 'Gewoon gek' willen radicale vernieuwing in de zorg. In deze aflevering passeren nieuwe Nederlandse zorginitiatieven de revue, en innovaties van pioniers die vinden dat de geestelijke gezondheidszorg moet veranderen.

Exit Slootervaartziekenhuis

Jonge arts Sarah van der Lely is eind 2018 (toen nog student) bezig met haar co-schappen als het Amsterdamse Slotervaartziekenhuis failliet wordt verklaard. Met een kleine camera legt zij van binnenuit vast hoe het ziekenhuis op een fiasco afstevent: artsen, verplegend personeel en directie proberen te redden wat er te redden valt. Is de puinhoop die het faillissement van het Slotervaartziekenhuis achterliet een uitzondering op de regel? Of is het een symptoom van marktwerking in de zorg, en zullen er nog vele puinhopen volgen?

 

 

 

'De zorg is geen markt en de patiënt is geen consument'

Peperdure pillen

Medicijnen worden steeds duurder. De farmaceutische industrie bepaalt nu eenzijdig de prijs van nieuwe medicijnen waarvoor patent is verleend. In 2018 volgde VPRO Tegenlicht vijf professionals die in actie komen. Deze gedreven pioniers willen medicijnen voor iedereen beschikbaar en betaalbaar maken.

Hoe body positivity kan helpen bij het bestrijden van de obesitas-epidemie

In Nederland komen er elke week duizend nieuwe diabetes type 2 patiënten bij. Body positivity is een bewezen methode om eetstoornissen te behandelen en een laag zelfbeeld te verhelpen. Maar wat als de roze bril, waarmee wij naar ons lichaam kijken, ons blind maakt voor de loerende gezondheidsrisico’s? 

ga naar een Meet Up!