Hoe zou ons land er uit zien als ‘de onmisbaren’ het voor het zeggen hadden? VPRO Tegenlicht organiseerde de Top der Onmisbaren. Wij zetten de belangrijkste uitkomsten voor je op een rijtje.

1. Investeer in de vier belangrijkste publieke sectoren

De onmisbaren kwamen tot de conclusie dat de vier belangrijkste publieke sectoren in Nederland jarenlang zijn verwaarloosd. De mensen in deze sectoren werken hard, zijn de steunpilaren van onze samenleving maar krijgen er weinig voor terug.

Er dreigen structurele tekorten terwijl wij hen in deze crisis harder nodig hebben dan ooit. Naast een kapitaalinjectie voor het aannemen en opleiden van extra personeel kan er ook gedacht worden aan andersoortige beloningen, zoals voorrang op woningen.   

A. Herwaardeer de zorg en waarborg de volksgezondheid
Door de enorme personeelstekorten en het structurele overwerken worden veel verzorgers vaak uiteindelijk zelf patient. Om onze zorg in stand te houden is het belangrijk dat het beroep van verpleegkundige en verzorgende aantrekkelijker gemaakt wordt. Er moet verlichting van werkzaamheden komen plus een salarisverhoging. Het is én, én. Want ook met een beter salaris moet het personeel niet instorten.

B. Vier grote veranderingen in het onderwijs
In het onderwijs zijn vier belangrijke dingen nodig. Zowel docenten als leerlingen moeten steun krijgen bij de digitalisering van het onderwijs. Net als in de zorg moeten wij de banen in het onderwijs herwaarderen. Er is geld nodig voor het terugdringen van de kansenongelijkheid en tot slot is er scholing nodig over discriminatie en racisme.

C.  Versterk de sociale verbinding en handhaaf op asociaal gedrag
Bij de politie zien ze dat de spanningen oplopen in de maatschappij. Om deze aan te pakken is het belangrijk om ze tweezijdig aan te pakken, door positief gedrag te belonen en asociaal gedrag te straffen.

De Top stelde vast dat de jongeren en de ouderen het meeste last lijken te hebben van de huidige situatie. Daarom vindt de Top het belangrijk om iniatieven in de wijken en gemeenschappen te stimuleren die een positieve impuls geven aan het gemeenschapsgevoel.

Daarnaast is het belangrijk dat mensen aan te pakken die weigeren om mee te werken. Om hier beter op te kunnen reageren maken wij budget vrij om de bestaande handhavingscapaciteit te versterken en vergroten. Dit om te voorkomen dat door capaciteitsproblemen handhaving niet meer kan. 

D. Versterk defensie voor de tweede golf
Tijdens de crisis heeft het leger Nederland op verschillende manieren ondersteund. Dit konden ze doen omdat ze veel oefenen en missies uitvoeren. De kennis die ze toen opdeden kwam van pas tijdens de crisis. Nu zijn de oefeningen stilgezet, waardoor de gereedstelling van Defensie is vertraagd of gestopt. De Top vindt dat zij moet worden klaargestoomd voor de tweede golf en dat oefeningen dus weer moeten starten.

2. Red het midden- en kleinbedrijf, maar mét voorwaarden

Maar liefst tachtig procent van de Nederlandse beroepsbevolking werkt in het MKB. Het is daarmee de grootste en belangrijkste werkgever. Denk aan de bakker, de fysio, maar ook het café en de sportschool.

De sector is niet alleen belangrijk als werkgever maar ook voor onze leefbaarheid. De Top vindt dat de overheid onderscheid zou moeten maken tussen de ondernemingen die vóór de crisis gezond en ongezond waren. Al deze gezonde ondernemingen verdienen steun, en niet enkel van de overheid.

Ook de bedrijven met “overwinst” zouden bij moeten springen. Wanneer een bedrijf steun ontvangt, moet het zijn winstoogmerk even loslaten. Zo blijft het prijsniveau laag en de koopkracht op peil.

3. Richt een noodfonds tegen armoede op

Door corona is de armoede in het land enorm gegroeid. We zien armoede bij bijstandsgerechtigden, ZZP-ers, senioren, werkende armen en ongedocumenteerden. Voedsel en een veilig dak boven je hoofd zijn de basisvoorwaarden voor een menselijk bestaan. Ook schoolmateriaal (zoals laptops voor scholieren) is hier onderdeel van, omdat elk kind recht heeft op digitaal onderwijs. Daarom wil de Top een noodfonds tegen armoede oprichten.

4. Maak de krimpregio’s aantrekkelijk

Als je toch vanuit huis werkt, waarom zou je dan niet in de groene Achterhoek gaan wonen in plaats van in een kamertje achter op drie hoog in Amsterdam Nieuw-West? De gemeenten in het krimpgebied moeten extra middelen krijgen om te investeren.

Overzicht van de budgetverdeling uit de aflevering 'Top de Onmisbaren'

5. Bestrijd de ongelijkheid van bi-culturele Nederlanders

Tijdens de coronacrisis zijn door de Black Lives Matter-protesten onze ogen geopend voor de ongelijkheid in dit land. De Top wil meer carriere-begeleiding voor bi-culturelen (met een focus op jongeren).

Intensieve begeleiding, extra scholing en gerichte trainingen moeten ervoor zorgen dat bi-culturelen beter in staat zijn om effectief deel te nemen aan sollicitatieronden, en sneller aan het werk kunnen.

Tegelijkertijd mogen we onze ogen niet sluiten voor de rol van de daders: de bedrijven en instanties die zich niet houden aan het verbod op discriminatie. Deze moeten middels lik-op-stuk beleid aangepakt worden, waarbij uitsluiten van staatssteun, uitsluiting van overheidsopdrachten en naming & shaming tot de mogelijkheden behoren.

6. Geef producenten een eerlijke prijs

Voedsel hoort tegen normale prijzen verkocht te worden zodat de producent ook een eerlijke prijs krijgt. Geen gestunt met voedsel en geen voedsel uit andere landen in de supermarkten die niet aan de Nederlandse productie-eisen voldoen. De verspilling van voedsel wordt actief ontmoedigd en bestreden.

7. Steun de lokale pers

Het aanbod aan fake news stijgt en ondertussen gelooft tien procent van de bevolking in theorieën waar weinig of geen enkele vorm van bewijs voor is. De Top wil meer fact-checking door onafhankelijke media, en initiatieven tegen desinformatie ondersteunen. Mediawijsheid moet versterkt worden, met extra aandacht voor wie geen Nederlands spreekt. Ook de regionale en lokale pers verdienen steun.

9 Geen algehele lockdown voor zorgcentra meer

De complete afzondering van gehele zorgcentra met ouderen, cliënten uit de psychiatrie of mensen met een verstandelijke beperking kan heel schadelijk zijn. De Top vindt het onwenselijk dat dit nogmaals gebeurt en pleit dan ook voor recht op zelfbeschikking, zodat iedere patiënt voor zichzelf kan beslissen of hij in quarantaine wil. 

10. Investeer in goed en gedegen wetenschappelijk onderzoek

Intensief en onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar preventie, behandeling en bestrijding van het corona-virus zijn nodig om in de toekomst veilig en gezond te kunnen leven en werken. Daarvoor is geld voor wetenschappelijk onderzoek nodig.

De Onmisbaren vinden het belangrijk om te melden dat er gewaakt dient te worden dat het budget hiervoor niet bij de farmaceutische industrie (Big Pharma) terecht komt.