ARNON GRUNBERG:
Een van de grootste wonderen van de afgelopen decennia is het feit dat het Midden- Oosten nog niet volledig in vlammen is opgegaan. Nu zijn gebeurtenissen uit het verleden geen garantie voor de toekomst, maar ik zie ook het komende decennium het Midden-Oosten niet in vlammen opgaan.
Wat niet betekent dat vrede en stabiliteit te verwachten zijn. Kleinschalige oorlogen zullen worden voortgezet. (Het woord 'kleinschalig' klinkt cynischer dan de bedoeling is.)
De vredesonderhandelingen tussen Syrië en Israël zullen op het allerlaatste moment tot niets leiden. Daarna volgt weer een korte oorlog, zoals altijd zal die worden uitgevochten op Libanees grondgebied. De Amerikanen zullen in Irak blijven, zij het met minder troepen. De burgeroorlog in Irak zal minstens zo lang duren als die in Libanon, zeg een jaar of vijftien. De grens tussen Irak en Turkije zal lijken op die tussen Libanon en Israël. Egypte zal verkiezingen blijven uitstellen. Het Palestijnse probleem zal onopgelost blijven. Van een Arabische eenheid zal ook de komende jaren geen sprake zijn. De discussie over de Iraanse kernwapens zal zich voortslepen, zonder oplossing, maar ook zonder oorlog op grootschalig niveau. Beiroet zal het walhalla blijven voor medewerkers van de diverse geheime diensten. Meer journalisten zullen ontvoerd worden, waardoor de diverse kranten en televisiestations zullen besluiten dat het niet langer verantwoord is een reporter naar dit of dat gebied te sturen. Met als gevolg dat de berichtgeving nog slechter wordt.
Dubai blijft het toevluchtsoord voor iedereen in de Arabische wereld met een beetje geld, en hoop op een betere toekomst. Dat wil zeggen voor iedereen die weg wil maar niet Europa of Amerika binnen kan. De vraag naar prostituees in Dubai zal vervijfvoudigen. De vraag naar slaven uit Sri Lanka en de Filipijnen zal eveneens flink toenemen. Van tijd tot tijd zal men horen dat Israël de moeder is van alle problemen. Van tijd tot tijd zal Israël per ongeluk een bom op een weeshuis gooien.
In 2009 zal Dick Cheney zich definitief in Dubai vestigen. Nog één keer zal hij de wereldpers halen met zijn opmerking tegenover een Duits weekblad dat veelwijverij en beschaving niet noodzakelijkerwijs een contradictie zijn.
THOMAS ERDBRINK:
'De koning van het schaakspel', zo omschrijft de invloedrijke conservatieve Iraanse krant Kayhan Irans positie in het Midden-Oosten. In het geopolitieke schaakspel in het Midden-Oosten gaat Iran er van uit om nog maar een paar zetten nodig te hebben, voordat de Verenigde Staten schaakmat zullen staan. 'Als dat land al moeite heeft met de toren (Syrië) en de pion (Hamas), zal het dan durven om direct de koning aan te vallen?', vraagt het hoofdredactioneel commentaar van Kayhan zich af.
Het Iraanse regime is zelfverzekerd over de nabije toekomst. Aartsvijand de Verenigde Staten schakelde eerst de sunnitische Taliban in Afghanistan uit, een regime waar shi'itisch Iran in 1998 bijna zelf tegen ten strijde trok. Vervolgens richtte Washingtons pijlen zich op Irans regionale vijand Irak. Nadat de rookwolken waren opgetrokken, bleef Iran over als enige regionale supermacht.
Terwijl de Verenigde Staten naarstig naar een uitweg uit Irak zoeken, reflecteert de Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad dat nieuwe zelfvertrouwen. Zijn controversiële uitspraken zijn onderdeel van een nieuw beleid. Na de 'zachte diplomatie' van de vorige - hervormingsgezinde - president Mohammad Khatami, nemen de Iraniërs nu zelf het initiatief in de geopolitieke arena.
De holocaustconferentie van vorige jaar, de spierballentaal rondom het nucleaire programma en de arrestatie van de vijftien Britse matrozen zijn voorbeelden van dit nieuwe confronterende beleid, wat de Iraniërs hebben omgedoopt in 'actieve diplomatie'. De bedoeling is om de 'dubbele moraal' van het Westen bloot te leggen. Voor de Iraanse leiding is het evident dat zij de nieuwe machthebbers in het Midden-Oosten zijn.
Binnenslands dreigen er echter grote problemen. Van significante oppositie tegen het regime is vrijwel geen sprake, maar de belabberde staat van de Iraanse economie heeft de potentie daar verandering in te brengen. Inflatie en huizenprijzen zijn de afgelopen twee jaar enorm gestegen: met - onofficiële cijfers - verover de 20 procent. De overheidssubsidies voor onder andere benzine, brood en levensmiddelen, nemen jaarlijks een steeds grotere hap uit het Iraanse budget. De onvrede, niet gekanaliseerd, over de prijsstijgingen is groot.
Dat kan erger worden. Er ligt een controversieel plan klaar om de prijs van benzine te gaan rantsoeneren en te verhogen. Veel Iraniërs staat het water nu al aan de lippen; een rigoureuze prijsverhoging zal voor een grote groep mensen de laatste druppel kunnen betekenen.
CHRIS KIJNE:
Een maandje geleden marcheerden zo'n honderd Joodse kolonisten door het centrum van Hebron, op de westelijke Jordaanoever. Ze namen bezit van een leegstaand pand van vier verdiepingen middenin een Palestijnse wijk. De Israëlische officier die zijn gebruikelijke wat-denken- wij-dat-we-hier-aan-het-doen-zijn sprak, droop af na een blik op schimmige eigendomspapieren. Daarna ontstond een dansfeest dat de eerste Joodse verovering in oud-Hebron vierde sinds twintig jaar.
Even leek het, met de ontruiming van Gaza, dat de Israëlische politiek inderdaad in staat zou zijn om een van de grootste vredesobstakels - de vestiging van inmiddels zo'n 440.000 kolonisten in Palestijns gebied - aan te pakken.
Maar sinds de moreel verloren Libanon-oorlog is er niemand meer in Israel die dit clubje van honderd reli-krakers zelfs maar met een fluwelen handschoen durft aan te pakken.
Het is maar een van de dingen die de buitenstaander zich afvraagt, wanneer hij de onmogelijke vraag naar een Midden-Oostenscenario moet beantwoorden. Hoe, in vredesnaam, krijg je die kolonisten daar ooit weer weg? Het ritje van de Dode Zee naar Jeruzalem, dwars over die bezette Jordaanoever, geeft uitzicht op tientallen moderne vinexwijken, allemaal op een heuveltop, uitkijkend op de Palestijnse dorpen in de dalen. Wie zich probeert voor te stellen dat het Israëlische leger daar straks een half miljoen mensen uit hun doorzonwoninkje moet gaan slepen, zinkt de moed onmiddellijk in de sandalen. Daar heb je geen foute associaties bij nodig.
Na het gesprek met Amos Oz raakte ik in het halletje aan de praat met zijn dochter, een televisieproducente die werkt aan een documentaire over de gewelddadige tak van Israëls rechtse radical fringe. Zeg maar de broeders en zusters van de gek die Rabin doodschoot. 'Hoe goed zijn die georganiseerd?', vroeg ik.
'Dat is moeilijk te zeggen, maar ze zijn er, ze zijn georganiseerd en ze zijn goed bewapend,' zei ze.
Een half uur later reden we, op weg naar Jeruzalem, langs Massada. Volgens overlevering werd daar in 73 na Christus het laatste verzet tegen de Romeinen gebroken en pleegden de verdedigers massaal zelfmoord. Het is niet moeilijk je op de afgeplatte top van die steile heuvel een zwaarbewapende door de hedendaagse zeloten bevolkte nederzetting voor te stellen. En het Israëlische leger aan de voet. Het is wel heel moeilijk om dan nog optimistisch te blijven.
Uit: VPRO Gids 18 (5 t/m 11 mei 2007)