zoektocht naar de achtergronden van internetencyclopedie Wikipedia leidt tot discussie over waarheidsvinding. Gooi uw papieren bronnen nog niet weg!

door Elja Looijestijn

Het nieuwe toverwoord met betrekking tot het internet is 2.0.De websites die groot zijn gebleven na het uiteenspatten van de dotcomzeepbel zijn die waar gebruikers actief deelnemen aan de inhoud. De filmpjessite YouTube, de fotosite Flickr en vriendennetwerken Facebook en Hyves groeien explosief. De online encyclopedie Wikipedia past helemaal in dat rijtje. Iedereen die dat wil, kan informatie aan de site toevoegen.

Op 15 januari 2001 ging Wikipedia de lucht in, en inmiddels is het ‘naslagwerk’ niet meer weg te denken. Middelbare scholieren trekken er hele werkstukken vanaf en je bent eigenlijk pas écht iemand als je naam erop te vinden is. Prinses Mabel vond het zelfs nodig haar eigen artikel bij te werken. De Engelstalige versie van Wikipedia is het grootst, met ruim 2.200.000 artikelen. Op de Nederlandse versie zijn meer dan 415.000 artikelen te vinden. De onderwerpen lopen uiteen van ado Den Haag en acetaat tot zabaglione en Zbožícko.

De documentaire Wiki’s waarheid, gaat in op de betrouwbaarheid en de achtergronden van het nieuwe internet. Wikipedia werd opgericht door de Amerikanen Jimmy Wales en Larry Sanger. Beiden komen aan het woord in de documentaire, maar met elkaar praten ze niet veel meer. Wales is nog steeds betrokken bij Wikipedia, maar Sanger werkt nu aan een alternatieve encyclopedie. Hij kon zich niet meer vinden in het gegeven dat iedereen anoniem informatie kan toevoegen. Hij ziet toch meer in het vertrouwen op autoriteiten en echte experts als het om betrouwbare informatievergaring gaat.

De vraag is uiteindelijk wat betrouwbaarder is, de kennis van de massa of de traditionele manier van informatie vinden. Voor Wales hebben een professor aan de universiteit en een middelbare scholier evenveel autoriteit. Sanger noemt de meeste lemma’s in Wikipedia een goed beginpunt, maar adviseert de gebruiker de informatie met een flinke korrel zout te nemen en die te vergelijken met andere bronnen. Niet voor niets verbieden steeds meer docenten hun studenten om Wikipedia als bron te gebruiken.

Een grote criticaster van internet 2.0 en Wikipedia is Andrew Keen, schrijver van The Cult of the Amateur. How Today’s Internet is Killing Our Culture and Assaulting our Economy. Hij noemt het nieuwe internet een schijndemocratie. De gebruikers leveren de inhoud voor de sites, terwijl de oprichters hun zakken vullen. Vandalen en grappenmakers kunnen lukraak informatie aan Wikipedia toevoegen.

De helft van Wikipedia wordt volgeschreven door ongeveer tien procent van de geregistreerde gebruikers. Wat zijn het voor mensen die daar tijd voor hebben? Robert McHenry, voormalig hoofdredacteur van de Encyclopaedia Britannica, vindt het raar dat nieuwe informatie op Wikipedia meteen online staat. Het zou hetzelfde zijn als wanneer de makers van dit gerespecteerde naslagwerk een kladje schreven, er een kaft omheen deden en het dan in de bibliotheek zouden zetten. De nieuwe mogelijkheden van het internet zijn geweldig, haasten alle geïnterviewden zich te zeggen. Wiki’s waarheid wijst er echter op dat we de traditionele manieren van kennisvergaring niet de rug moeten toekeren.