‘Muhammad – Prophet and Statesman’ door Montgomery Watt (Oxford University Press, 1964)
Dit boek is een samenstelling van de twee biografieën die Montgomery eerder over Mohammed schreef: ‘Muhammad at Mecca’ en ‘Muhammad at Medina’. Beide werken – geschreven in 1956 en 1961 – worden zowel binnen als buiten de islamologie gezien als belangrijke werken. Voor mensen die willen weten hoe het de profeet verging in zijn leven in Mecca en Medina is dit een uitermate geschikt boek.

‘De geschiedenis van de Arabische volken’ door Albert Hourani (Olympus non-fictie, 2004)
Hoewel het hier in de basis gaat over de geschiedenis van de Arabische volken en niet zozeer over de Islam, wordt met dit boek nog eens duidelijk dat beide onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. En hoewel de geschiedschrijving van Hourani met dit werk inmiddels al niet meer toereikend is – het loopt tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw – wordt het binnen de wetenschap nog altijd gezien als een van de beste standaardwerken hierover.

‘De globalisering van de Islam’ door Olivier Roy (Uitgeverij van Gennep, 2005)

Een eigentijds werk van een van de grootste experts op het gebied van de Islam op dit moment, Olivier Roy. De Franse intellectueel kwam eerder ook al in Tegenlicht aan het woord in de uitzending ‘Euro-islam volgens Tariq Ramadan’ uit 2005. In dit boek beschrijft en analyseert Roy de gevolgen die de globalisering van de Islam, de vorming van een islamitische minderheid in het westen, met zich meebrengt. Deze gevolgen zijn niet alleen merkbaar voor het westen, maar ook voor de islamitische wereld.

‘In het huis van de Islam’ door Henk Driessen (redactie) (Uitgeverij Sun, 2004)
Dit boek, waarvan de eerste druk al in 1997 verscheen, is voor wie zich wil verdiepen in de Islam een standaardwerk. Onder redactie van Henk Driessen komen verschillende wetenschappers aan het woord over deze wereldreligie. Het is het grootste en meest complete werk dat er in het Nederlands over de Islam te krijgen is en behandelt naast de ontstaansgeschiedenis ook onderwerpen als het Islamitisch recht en kunst.

‘Nederlandse moslims – van migrant tot burger’ door Dick Douwes, Martijn de Koning en Welmoet Boender (Salomé Amsterdam University Press, 2005)
In dit door Amsterdam University Press in 2005 uitgebrachte boek komen verschillende wetenschappers, waarvan veel verbonden zijn aan het Institute for the Study of Islam in the Modern World (ISIM), aan het woord. Samen behandelen ze de meest uiteenlopende onderwerpen zoals de islamitische jongerencultuur, de religieuze beleving en de islamitische infrastructuur in Nederland. Ook wordt de Islamkritiek in Nederland uitvoerig behandeld, Van Frits Bolkestein tot Geert Wilders, allemaal komen ze aan bod.

‘Covering Islam’ door Edward Said (Vintage Books Edition, 1997)
Edward Said, bekend van zijn boek ‘Orientalism’, schreef ‘Covering Islam’ reeds in 1981. In 1997 kwam een update van dit boek, maar Said beschreef toen nog steeds een wereld waarin 9/11 nog niet gebeurd was, en Nederland nog onbekend was met films als ‘Fitna’ en ‘Submission Part 1’. Desondanks blijkt de analyse van Edward Said van de media, zoals toenmalig New York Timesjournaliste Judith Miller, nog steeds actueel te zijn. Ruim vijfentwintig jaar na de eerste uitgave, tien jaar na de tweede editie en vijf jaar na het overlijden van Said, blijkt er in de hedendaagse berichtgeving omtrent de islamitische wereld nog weinig veranderd te zijn.

‘The Islamic Challenge; Politics and Religion in Western Europe’ door Jytte Klausen
(Oxford University Press, 2005)
Er bestaan weinig onderzoeken die analyseren hoe de Islam politiek gedrag kan beïnvloeden in West-Europa. Het boek ‘The Islamic challenge’ uit 2005 van Jytte Klausen, socioloog en hoogleraar politieke wetenschappen aan de Brandeis University, onderzoekt dit wel. Klausen is haar onderzoek gestart uit ongeloof over de idee dat Europese moslims een gevaar vormen voor het Europese liberalisme. Tussen september 2003 en februari 2005 heeft ze voor haar onderzoek driehonderd moslims geïnterviewd die behoren tot de nieuwe politieke moslim-elite van Europa. Het onderzoek is uitgevoerd in zes West-Europese landen: Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië, Nederland, Zweden en Denemarken. Het laat op een heldere en vergelijkende wijze zien op welke wijze de Islam van invloed is op het politieke gedrag van de islamitische minderheid in deze landen.

‘Orientalism’ door Edward Said (Vintage Books Edition, 1978)
Het bekendste werk van Edward Said, geschreven in 1978. Hierin filosofeert en betoogt hij – op dat moment nog op vernieuwende wijze – in hoeverre het beeld dat er in het westen heerst over de ‘oriënt’ incorrect is. Een beeld dat volledig bestaat uit stereotyperingen die vaak uit ongegronde generalisaties zijn ontstaan. Said windt zich in zijn boek op over het feit dat dergelijke beeldvorming ook bij wetenschappers van hardnekkige aard is. Hoewel Said dit aan de hand van vele voorbeelden beargumenteert, is het jammer dat hij hiervoor zelf overgaat tot generalisatie van het westen. Orientalisme met een vleugje occidentalisme dus.

‘What went wrong’ door Bernard Lewis (New York: Oxford University Press, 2002)
‘What went wrong’ werd kort na 9/11 gepubliceerd door de Brits-Amerikaanse historicus Bernard Lewis. Lewis is bekend van zijn vele publicaties op het gebied van de geschiedenis van het Midden-Oosten. Nog bekender is hij misschien wel geworden als de eeuwige tegenpool van Edward Said in de discussie over het al dan niet aanwezige orientalisme van westerse wetenschappers. De vader van de ‘clash of civilizations’ - het was immers niet Samuel P. Huntington maar Bernard Lewis die in zijn essay ‘The roots of Muslim rage’ voor het eerst hierover sprak – beschrijft in zijn boek hoe de gefaalde modernisering in het Midden-Oosten ertoe geleid heeft dat er een onvermijdelijke botsing gaat plaatsvinden: de Islam versus het westen.

‘De grote beschavingsoorlog’ door Robert Fisk (Ambo, 2005)
Als journalist van de Britse krant ‘The Independent’ schreef Robert Fisk in 2005 dit boek, na ruim dertig jaar woonachtig geweest te zijn op verschillende plekken in het Midden-Oosten. Als journalist ter plaatse sprak Fisk onder anderen met Ariel Sharon, Osama Bin Laden, Sadam Hussein en Ayatollah Khomeini. Alleen daarom al is dit ruim duizend pagina’s tellende boek de moeite waard. Wat betreft de persoonlijke kritiek van Fisk op de berichtgeving over het Midden-Oosten in het westen kan je Fisk in hetzelfde rijtje plaatsen als Joris Luyendijk en Edward Said.

‘Between God and the Sultan’ door Knut Vikør (C. Hurst & Co, 2005)
‘Between God and the Sultan’ is een uitstekend boek voor wie meer wil weten over de islamitische wetgeving op schrift en de uitvoering hiervan. Uitvoerig wordt hierin uitgelegd hoe de shari’a door de eeuwen heen haar vorm heeft gekregen door de verschillende ‘maddhab’ (juridische scholen die de shari’a van interpretatie voorzien) en de invloed van regionale gebruiken. Hierbij komen onderwerpen als het erfrecht en de positie van vrouwen aan bod.

Samengesteld door: Mitsuko Teiwes