Het aantal moslims in Nederland werd door het CBS recent geschat op zo’n 850.000. Maar wat zegt dit aantal nou eigenlijk? In Nederland is namelijk niet echt sprake van één moslimgemeenschap maar juist meerdere gemeenschappen. Deze diversiteit laat zich niet alleen etnisch kenmerken maar ook religieus. Hieronder een kort overzicht van de verschillende groepen in Nederland.

ETNISCHE GROEPEN
Van het aantal aanwezige moslims in Nederland is ruim 75% van Marokkaanse of Turkse komaf. Zij zijn in eerste instantie als gastarbeider naar Nederland gekomen, maar later is door gezinshereniging en het trouwen met iemand uit het land van herkomst het aantal sterk toegenomen. Daarnaast is er nog een groep Hindostaanse en Javaanse Moslims die na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 naar Nederland kwamen. In de jaren tachtig en negentig werd de etnische diversiteit onder moslims in Nederland vergroot door de toestroom van asielzoekers uit landen als Iran, Servië, Somalië en Afghanistan.

RELIGIEUZE GROEPEN

Soennieten
In Nederland behoort het overgrote deel van de moslims tot de Soennieten. Dit komt voort uit het feit dat in de landen van herkomst van veel Nederlandse moslims – Marokko, Turkije en Somalië – de Soennieten de meerheid vormen. In dit opzicht is het dus niets anders dan een weerspiegeling uit het land van herkomst. Wereldwijd zijn de Soennieten ook de grootste groep binnen de Islam. Zij geloven dat de opvolger van de in 632 overleden profeet Mohammed, niet door hem was aangewezen. Zodoende steunden zij de opvolging van Mohammed als kalief de kaliefen Aboe Bakr, Omar, Othman en Ali.

Sji’ieten

De Sji’ieten in Nederland zijn voornamelijk afkomstig uit Iran en Irak. Ook hiervoor geldt dat dit een logische afspiegeling is van het land van herkomst. In tegenstelling tot de Soennieten geloven de Sji’ieten dat Mohammed vlak voor zijn dood zijn opvolger als kalief aangewezen zou hebben in de persoon van zijn schoonzoon Ali. Het bewijs hiervoor zou te vinden zijn in enkele overleveringen uit de ‘Hadith’. Daarom erkennen de Sji’ieten de eerste drie kaliefen niet.

Alevi’s
De Turks-Koerdische gemeenschap in Nederland kent veel Alevi’s. Dit is een verzamelnaam voor allerlei religieuze tradities waarin mystiek en dans een belangrijke rol spelen. Opvallend voor de Alevi’s is dat zij in tegenstelling tot de Sji’ieten en de Soennieten geen islamitische wetgeving kennen. Ook kennen de Alevi’s vanuit hun traditie geen moskee. De bijeenkomsten van deze gemeenschap vinden plaats in een ontmoetingscentrum. De gedachte dat de islam als religie allesomvattend is gaat voor de Alevi’s zodoende niet op. Vanuit de Soennieten en Sji’ieten is er kritiek op de Alevi’s dat zij geen echte moslims zouden zijn.

Ahmadi’s
De Ahmadi’s zijn volgelingen van Mirza Ghulam Ahmad, die binnen de islam lange tijd als een belangrijk hervormer gold. Dit veranderde echter toen hij zich als de nieuwe profeet ging manifesteren, iets wat binnen de islam doorgaans als een doodzonde gezien wordt. In Nederland zijn de meeste Ahmadi’s van Hindostaans-Surinaamse komaf. Zij profileren zich als aanhangers van een ‘liberale islam’ maar zij worden door veel andere islamitische stromingen niet erkend als een stroming die tot de islam behoort.

Bahai
De Bahai zijn een afsplitsing van de sji’ieten. Een groot deel van de intellectuele elite van het Iran van voor de Islamitische revolutie rekende zich tot de Bahai. In tegenstelling tot de Soennieten en de Sji’ieten is de meest heilige plaats niet Mekka of zelfs Medina, maar het in Israël gelegen Haifa. De Bahai zien zichzelf sinds hun afsplitsing niet meer als islamieten.

Soefi’s
De Soefi’s vormen binnen de islam de beweging die zich het meest bezighoudt met mystiek. Zij houden zich niet alleen bezig met het naleven van de geboden van de islam, maar zoeken daarnaast nog naar spirituele verdieping, waarin zij met allerlei rituelen proberen dichter bij de spirituele kern te komen. De Soefi’s danken hun naam aan de soberheid waarmee de eerste Soefi’s hun leven leidden. De naam is afgeleid van het woord ‘soef’, dat in het Arabisch wol betekent. Dit omdat de Soefi’s veelal gekleed gingen in sobere wollen gewaden.

Salafisten
De Salafisten behoren tot de Soennieten. Zij gaan uit van de gedachte dat de eerste drie generaties moslims het dichtst op het geloof stonden. Daarom belijden de Salafisten hun geloof zoveel mogelijk op dezelfde wijze als de eerste drie generaties moslims deden. De Salafisten beroepen zich hiervoor op een uitspraak uit de Hadith die Mohammed deed over het feit dat zijn generatie en de twee generaties daarna de beste waren. Een bekende Salafist is Hassan al-Banna, een van de oprichters van de Moslim Broederschap, de beweging achter de moord op de Egyptische president Anwar Al-Sadat op 6 oktober 1981. De Nederlandse overheid schat het aantal actieve Salafisten in Nederland op zo’n tweeduizend. Door de AIVD wordt deze stroming als ongewenst beschouwd omdat zij zouden kunnen vervallen in extremistisch gedrag.

Bovenstaande informatie is afkomstig uit:

‘Nederlandse moslims – van migrant tot burger’ door Dick Douwes, Martijn de Koning, Welmoet Boender
(Amsterdam, Uitgeverij Salomé, 2005)

&

‘In het huis van de islam’ door Henk Driessen (redactie)
(Nijmegen, Uigeverij Sun, 2004)