‘Hij bidt tot Allah, houdt van de woestijn en is van ’s werelds rijksten. Zijn naam luidt Zayed’.

De in 1918 geboren sjeik Zayed bin Sultan Al Nahyan, ook wel sjeik Zayed genoemd, wordt door velen gezien als de drijvende kracht achter het succes van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Zayed groeide op als jongste zoon van de in Abu Dhabi heersende sjeik in een arme bedoeïenengemeenschap in het oasestadje Ras al-Kayma (ongeveer 160 kilometer van Abu Dhabi vandaan). Voordat er in Abu Dhabi olie werd ontdekt leidde hij een simpel bestaan dat grotendeels in het teken stond van het bestuderen van de heilige Koranteksten.

De economie van de zeven emiraten, die al vanaf 1820 onder Britse heerschappij stonden, berustte vooral op de visserij en de parelhandel. Vanaf 1930 vonden echter de eerste zoektochten naar olie plaats in de woestijn van Abu Dhabi, waarbij Zayed vaak als gids van de onderzoekteams optrad. In 1958, met de ontdekking van grote hoeveelheden olie in Abu Dhabi, brak er een nieuw tijdperk aan. Van een droge en achtergestelde woestijnstaat veranderde het land in rap tempo in ’s werelds rijkste geïndustrialiseerde maatschappij.

Op 9 augustus 1966 kreeg Zayed de macht over Abu Dhabi. Dit ging gepaard met grote veranderingen in de sociale en politieke structuur van het land. Zo besteedde Zayed onder andere veel aandacht aan de bouw van moderne huisvesting, scholen, ziekenhuizen, een vliegveld, een haven, wegen en watersystemen dwars door de woestijn heen. Met een grote brug liet hij de stad Abu Dhabi aan het vaste land van Abu Dhabi verbinden. Zayed, een natuurliefhebber in hart en nieren, investeerde ook een groot gedeelte van zijn goed gespekte schatkist in de aanbouw van groene natuurreservaten, dierentuinen en artificiële eilanden voor de kust.

Zijn droom om van de ‘Ark van Noach’ een tastbare realiteit te maken vertaalde zich in de drooglegging van 87 vierkante kilometer voor de kust van Abu Dhabi. Op dit zandeiland werd een weelderige oase van groene tropische vegetatie ‘gepland’ en wilde diersoorten van over de hele wereld kregen hier een nieuw onderdak. Alleen al de bewatering van dit eiland kostte meer dan 1 miljoen dollar per dag. Dit is een van vele voorbeelden waaruit de (financiële) macht van Zayed blijkt om absurde droomplannen te kunnen realiseren.

Ook op politiek terrein wist Zayed belangrijke veranderingen te bewerkstelligen. Toen Groot-Brittannië in 1968 zijn militaire troepen uit de Golfstaten terugtrok, stelde hij voor om een unie tussen de verschillende emiraten te smeden. Om een sprong naar de moderne wereld te kunnen maken achtte Zayed een vreedzame samenwerking met zijn ‘tribale buren’ (de andere emiraten) noodzakelijk. Na vele onderhandelingen werd er op 27 februari 1968 een samenwerkingsverdrag getekend door negen emiraten (Abu Dhabi, Ajman, Bahrain, Dubai, Fujairah, Ras al-Khaimah, Sharjah, Qatar en Umm al-Quwain). Na een paar jaar trokken Qatar en Bahrain zich echter terug. De zeven overgebleven emiraten tekenden op 2 december 1971 een verdrag voor een federatie, de Verenigde Arabische Emiraten.

Als stamvader en drijvende kracht achter de VAE werd Zayed verkozen tot president en regeerde hij tot aan zijn dood in 2004. Met de inkomsten uit de olie bouwde hij aan een samenleving waarin gezondheidszorg, welvaart en onderwijs voor alle burgers de leidraad van het beleid waren. In de buitenlandse politiek stond hij bekend om zijn streven naar rechtvaardigheid. Onder zijn heerschappij stond de VAE de Palestijnen bij in hun strijd om het ‘heilige land’ en was de VAE een actief lid van de coalitie die Koeweit in 1991 bevrijdde. Gedreven door de waarden van de Islam om anderen te helpen heeft de sjeik zich altijd ingezet voor het verbeteren van de situatie van de minderbedeelden. Dit maakte hem zowel nationaal als internationaal een populaire man.

Volgens VAE-minister Dr. Anwar Mohammad Gargash is het succes van de sjeik te verklaren door zijn vermogen een evenwichtige balans te vinden tussen het traditionele en het moderne: ‘Die combinatie was erg belangrijk voor het land. Hij stond met een been in onze traditie en dat werkte als een anker. Het andere been ging de toekomst tegemoet en gaf de richting aan’.

Door: Talinay Strehl