In deze les staat de functie van het huidige bankensysteem ter discussie. Aan de hand van twee banken zien studenten dat er alternatieven zijn.
In eerdere lessen uit deze bundel zagen we de noodzaak voor banken om te veranderen. In deze les zien we twee concrete voorbeelden van banken die het al anders doen. In het ene voorbeeld grijpt de bank terug op klassiek bankieren, waarbij de focus ligt op de klant in plaats van de winst. Het andere voorbeeld is een Duitse internetbank die probeert geld en bankieren transparanter te maken. De student leert dat alternatieve banken al bestaan en dat voorbeelden hiervan erg verschillend zijn.
Fragmenten
1. Klassiek bankieren met Handelsbanken
2. Transparant bankieren met Fidor-bank
FRAGMENT 1: Klassiek bankieren met Handelsbanken
Volgens Ewald Engelen is bankieren te belangrijk om aan bankiers over te laten. We moeten volgens hem met zijn allen bankiers controleren. Herman Wijffels, onder andere van Sustainable Finance Lab, vertelt dat banken er zouden moeten zijn om de reële economie te dienen. Geld met geld maken, mag van Wijffels verdwijnen. "De klant zou weer centraal moeten staan."
Een bank die dat in de praktijk brengt, is het Zweedse Handelsbanken. Zij gaan altijd op bezoek bij een project voordat ze er in investeren, zodat ze weten wat voor risisco ze nemen. Niels de Vries, klant bij deze bank, en Lars Vissers, kantoordirecteur van Handelsbanken, vertellen in dit fragment wat ze belangrijk vinden en wat hun visie is op bankieren. Niels de Vries refereert aan het faillissement van de IJslandse bank Icesave. Meer informatie hierover in de aflevering De IJsland-ervaring.
Dit fragment komt uit de aflevering De schuld van de bank. Deze aflevering gaat over de rol van de banken in de kredietcrisis, welke rol banken vervullen in het huidig economisch systeem en welke rol banken zouden moeten vervullen.
FRAGMENT 2: Transparant bankieren met Fidor-bank
Stichting Stop de Banken vindt dat banken niet transparant genoeg zijn. Oprichter Coen Aarts vertelt over zijn hypotheekadviseur, die geen adviseur maar verkoper is. Die transparantie probeert het Duitse Fidorbank wel te bieden. Alle discusssies en adviezen tussen klanten en medewerkers zijn online te bekijken. Hun doel is om geld weer bespreekbaar en begrijpelijk te maken. Oprichter Matthias Kröner vertelt dat gewone banken er geen belang bij hebben om hun producten transparant te maken.
Dit fragment komt uit de aflevering De schuld van de bank. Deze aflevering gaat over de rol van de banken in de kredietcrisis, welke rol banken vervullen in het huidig economisch systeem en welke rol banken zouden moeten vervullen.
Opdrachten
De fragmenten kunnen in de klas behandeld worden met de volgende opdrachten.
Discussie
1. De winst van een bank is belangrijker dan de klant
2. Een bank mag niet met jouw geld zelf winst maken
3. Lokale banken hebben de toekomst
4. Internetbanken zijn altijd transparanter dan klassieke banken
Essay
Schrijf een essay die begint met de zin:
"Een grote bank met veel klanten moet wel focussen op winst maken, want ..."
Met deze opdracht willen we studenten laten nadenken over de voordelen van een grote organisatie met veel klanten en dus veel financiële armslag. Als een dergelijke bank winst maakt, kan deze betere mensen in dienst nemen en klanten beter van dienst zijn. Studenten worden door deze opdracht geprikkeld om argumenten te verzamelen die niet direct in de uitzending te vinden zijn, maar daar wel op voortborduren.
Praktijk
Student onderzoekt of er in Nederland al nieuwe banken bestaan die uitgaan van een specifieke waarde. Denk aan de Binck, Triodos of ASN. De student neemt contact op met de bank, doet een interview over het belangrijkste uitgangspunt van die banken en vergelijkt dit met klassieke banken. Eindresultaat is een schriftelijk verslag van dit onderzoek.