Floris Alkemade in zes thema's

Deze zomer neemt Floris Alkemade na zes jaar afscheid als Rijksbouwmeester. Alkemade presenteerde tijdens zijn termijn namens het College van Rijksadviseurs Panorama Nederland, een toekomstperspectief voor de inrichting van Nederland, met als hoofdthema’s water, boerenland, verstedelijking en duurzame energie. Tijdens de coronacrisis verscheen zijn essay De toekomst van Nederland: de kunst om van richting te veranderen. Alkemade was partner bij het mede door Rem Koolhaas opgerichte architectenbureau OMA (Office for Metropolitan Architecture) en startte daarna zijn eigen kantoor FAA (Floris Alkemade Architects), dat vanuit Sint-Oedenrode, Brussel en Parijs opereert.

Er was ophef over de verbouwing van het Binnenhof. 'Kamerleden hadden een oprechte betrokkenheid bij het gebouw, maar ook een oprechte angst voor verandering. Omdat zij het idee hebben: "als wij veranderingen tonen, oogt dat als verspilling."' Floris Alkemade vindt dat de Kamerleden hun taak serieuzer hadden moeten nemen in de begeleiding van de verbouwing van het Binnenhof. 

'Het mooie van bio-based bouwen is dat we daarmee CO2 vastleggen en niet uitstoten. Een boom haalt zijn massa niet uit de grond, maar uit de lucht. Dat is gestolde CO2.' Dus als we meer gaan bouwen met hout, bouwen we in feite een nieuwe steenkoollaag op die CO2 vasthoudt. Volgens Floris Alkemade is verbeeldingskracht een belangrijk element in het nieuwe bouwen.

Volgens Floris Alkemade kan de ruimtelijke indeling van een wijk invloed hebben op sociale segregatie. Als we zorgen dat mensen elkaar ontmoeten, door de manier waarop we onze ruimtes inrichten, hebben we een kleinere kans op achterstandswijken. 

We moeten de manier waarop we ons land inrichten herzien. Floris Alkemade pleit voor het inzetten van de specialistische kennis van boeren voor bodemverbetering. 'De rivieren hebben we met onze waterschappen goed op orde, de bodemkwaliteit ligt iets anders. Dat heeft te maken met onze voedselproductie. Als we die zo inrichten dat onze bodems verbeteren, dan gaan ze als een spons werken. Dan houden ze het water vast, in plaats van dat het meteen naar de rivieren gaat.'

De green deal, het doel om het op Europees niveau de milieulasten te verlagen, is volgens Floris Alkemade uiteindelijk een solidariteitsvraag: kun je de lasten zo verdelen dat uiteindelijk niet de laagste inkomens de zwaarste lasten dragen?

'Onze politieke taal is niet bij machte om een verlangen te scheppen naar verandering.' Volgens Floris Alkemade is er een belangrijke rol weggelegd voor de kunst en wetenschap om verandering te bewerkstelligen.'Wetenschappers moeten twijfelen aan wat ze denken te weten, de kunst moet zeker weten waar ze aan twijfelen.'