Als vierde Zomergast van 2018 ontvangt Janine Abbring komende zondag schrijver en Rusland-correspondent Pieter Waterdrinker. Waar wil hij ons naar laten kijken en waarom? Vijf redenen:

1. Hij heet je welkom in zijn hotel

Pieter Waterdrinker bracht zijn jeugd door in een familiehotel in Zandvoort. Hij vergaapte zich aan gasten uit binnen- en buitenland, hoorde hun verhalen aan en leerde wat het runnen van zo'n wereld-in-een-wereld allemaal vermag; zijn vader werkte in de keuken, moeders deed de kamers en zijn oom stond achter de bar. En als kind werkte ook Pieter mee in het familiebedrijf. Vanuit die ervaring laat Waterdrinker je kijken naar een fragment uit de ultieme emigratiesoap: het (inmiddels AVRO)TROS-programma Ik vertrek.

Bart (46) en Christa Beydals (44) emigreren naar Frankrijk om daar hun droom te verwezenlijken: het houden van een hotel met restaurant. Het koppel voorziet geen problemen, maar kort na aankomst komt er een bericht van de notaris: het contract dat Bart en Christa hebben afgesloten, is niet opgesteld in het Frans, maar in het Nederlands en is daarmee ongeldig. Het stel heeft dan wel al een grote som geld betaald voor het bedrijf dat officieel helemaal niet in hun bezit is. Bart en Christa moeten vechten voor hun bestaansrecht als eigenaar van hotel 'Les Fleurs' én hun toekomst in Frankrijk. Waterdrinker weet van die hoed en rand en laat je binnen in zijn klein pension.

2. Hij houdt het Westen een spiegel voor

Hoe duid je een ramp die elk voorstellingsvermogen te boven gaat? Het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014 werkte in eerste instantie haast verlammend op het publiek: wat was er gebeurd? Dit kon toch niet waar zijn? Wie zaten hierachter? We waren geschokt, gedesoriënteerd en wilden antwoorden, of dan in ieder geval zicht op sporen op het pad naar een poging tot een verklaring. 

RTL Nieuws-correspondent Olaf Koens was kort na de ramp ter plaatse om verslag te doen. Ondanks de chaotische situatie slaagde hij er in die eerste fase in om een indruk te geven van de rampplek. Door aandacht voor het kleine, het persoonlijke, schetste hij de contouren van de verschrikkelijke gebeurtenis en konden we ons in Nederland - bij ruime benadering - enigszins inleven in het leed dat hier was aangericht. 

Pieter Waterdrinker prijst Koens om diens verslaglegging van de ramp met de MH17. Waterdrinker verblijft al sinds 1996 als correspondent in Rusland, en deed verslag van de eerste betogingen in Kiev, het conflict in Oost-Oekraine en bij de Russische inval in de Krim. Hij is kritisch over de rol van het Westen in het associatieverdrag, de Maidanrevolutie en het conflict dat hierop volgde. In zijn tiende boek Poubelle (Nijgh & Van Ditmar, 2016), haalt hij via het verhaal keihard uit naar West-Europa, dat volgens hem boter op het hoofd heeft: 'Het was liefde die niets kostte.'

3. Hij dompelt je onder in Sovjetmelancholie

De punkmusical Leto (Russisch voor 'zomer') gaat over de underground-rockscene in het Leningrad van 1981. De negentienjarige Viktor Tsjoi maakt kennis met de zesentwintigjarige Mike Naoumenko en diens echtgenote Natalia en er ontspint zich een driehoeksverhouding. De film is een vrije, haast wilde, vertelling die danst door een choreografie van menselijke tederheid en muzikale extase. 

Leto ging in mei 2018 in premiere op het filmfestival van Cannes (en is in januari te zien op het IFFR). Dit gebeurde in afwezigheid van regisseur Kirill Serebrennikov, die onder huisarrest stond (en staat) op verdenking van verduistering van overheidsgeld. Waterdrinker laat zien waarom Leto hierdoor ook gezien kan worden gezien als een verlangen naar verdwenen Sovjetdagen, en als een gewaagd pamflet tegen premier Poetin.

4. Hij laat je kijken naar een prettig gesprek

'Het geluk is hier opgehouden.' Als we Boudewijn Büch (1948-2002) moeten geloven was Wassenaar, het dorp waar hij opgroeide, de plek waar zijn leven volgens hem een verkeerde plotwending nam. Niet het gelukloze vervolg, maar het verlangen naar de hoogtijdagen staat centraal in een aflevering van het interviewprogramma Een prettig gesprek.

Presentator Theo van Gogh (1957-2004), tevens getogen in Wassenaar, gaat hierin samen met Büch op zoek naar de zichtbare sporen van het verlangde vroeger: van de duinen van hun jeugd via de Lazy sunday afternoon van The Kinks naar de waterpompen van weleer. Waterdrinker, generatiegenoot van Van Gogh, herkent zich in de nostalgie naar de duinen en ziet bij Zomergasten zijn kans schoon voor een postume schijnwerper op de nimmer saaie persoonlijkheden Büch en Van Gogh. 

5. Hij lanceert je naar Andersons universum

'Magisch, geestig, inspirerend.' 'Een fenomenale, hartveroverende luchtspiegeling.' Superlatieven schoten tekort in de media toen regisseur Wes Anderson in 2014 zijn film The Grand Budapest Hotel uitbracht. Daar is weinig van overdreven: Anderson trakteert de kijker in zijn typische stijl met abrupte camera-pans en frontale shots door een hyperrealistisch bontgekleurde wereld vol droogkomische typetjes en bizarre situaties.

En zoals meer van Andersons films is het verhaal niet in een (lange) zin te omschrijven; Monsieur Gustave (Ralph Fiennes), de flamboyante conciërge van vijfsterrenhotel Grand Budapest in het fictieve Oost-Europese landje Zubrowka probeert in 1932 samen met piccolo Zero (Tony Revolori) uit handen van de fascisten te blijven.

Recept voor een slapstick vol achtervolgingen en guitige tussendoortjes op weg naar een ontknoping met serieuze noot. Want anders dan Andersons overige titels sijpelt bij deze film in zijn magische weefwerk meer realiteit naar binnen. Het verhaal is geïnspireerd op het werk van de Oostenrijkse jood Stefan Zweig, die in 1942 zelfmoord pleegde en te boek staat als dé vertolker van het kosmopolitische Europa van de eerste helft van de twintigste eeuw. Oost-Europa, cultuuroverdenkingen en hilarische hotelsituaties: The Grand Budapest hotel biedt voor Waterdrinker en de kijker volop aanknopingspunten voor debat en voor een lach.