Noorderlicht
Zon genoeg Vorige week steeg de prijs boven de 50 $, vandaag is de prijs weer gezakt naar 46$.....wat zal de prijs volgende week zijn? In het licht van de deze prijsfluctuatie zoekt Noorderlicht naar andere economisch haalbare energiebronnen. Deze week aandacht voor thermische zonne-energie en de Middellandse zee. Paul Metz is managing Consultant en zet zich al jaren in voor een duurzame energie voorziening. Hij zet zich onder andere in voor TREC, de Trans Mediterranean Renewable Energy Cooperation. Een plan om op grote schaal zonnespiegels rond de Middellandse zee te bouwen. Rob van Hattum in gesprek met Paul Metz. ----- Schotse Vikingen Wie is de ware Viking? Dat is de inzet van een taalconflict tussen de bewoners van Orkney en Shetland, twee eilandgroepen aan de noordkust van Schotland. De Orcadians en de Shetlanders claimen beiden dat hun typische spraakmelodie van de Noormannen komt, maar ze kunnen onmogelijk allebei gelijk hebben. De dialecten lijken niet eens op elkaar, ontdekte taalkundige Klaske van Leyden. Bewoners van Orkney, een eilandengroep aan de noordkust van Schotland, spreken een vreemd soort Engels. Ze klinken zangerig en een beetje verwijfd. Wie het voor het eerst hoort schiet al snel in de lach, maar zelf zijn de Orcadians apetrots op hun dialect. Hun spraakmelodie zou afstammen van de Vikingen, met wie ze zich meer verwant voelen dan de Schotten. Op de nabijgelegen Shetlandeilanden beweren ze ook dat hun dialect van de Vikingen komt. Toch klinken zij niet zo zangerig als de Orcadians. In de boeken wordt gesproken van ‘het’ dialect van Shetland en Orkney, maar zelfs een leek kan horen dat het om twee verschillende dialecten gaat. Taaldeskundige Klaske van Leyden wilde weten hoe het zat. Gewapend met een minidisc-recorder trok ze naar Shetland en Orkney en maakte opnames bij mensen thuis, in het museum, in auto’s en achterin winkelmagazijnen. Ze kwam terug met 35 uur dialect en luisterde maandenlang naar losse zinnetjes van het type There are many gardens in Bergen. “Daar word je redelijk simpel van”, zegt ze zelf, maar toch kwam ze met harde conclusies en slecht nieuws voor beide partijen. Uit haar proefschrift blijkt dat de Shetlanders en de Orcadians allebei ongelijk hebben. Klaske van Leyden promoveerde op 23 september aan de Universiteit Leiden. Jair Stein sprak met haar. In Noorderlog (zie links) kunt u luisteren naar talloze geluidsfragmenten uit het Orcadian en het Shetlands. ----- NIEUWSBERICHTEN... ... over de winnaars van de IgNobelprijzen vindt u bij Noorderlicht Nieuws (bovenste link). ----- Koud suiker in de kosmos Dat de kosmos vreemde zaken zoals zwarte gaten bevat, weten de meeste mensen wel, maar dat de kosmos ook vol zit met suiker, dat is minder bekend. Afgelopen week kwamen Amerikaanse onderzoekers naar buiten met de resultaten van hun onderzoek naar organische moleculen in grote gaswolken zo’n 26.000 lichtjaren (dat is zo’n slordige 250 biljard kilometer hier vandaan) hier vandaan. Bij 270 graden onder nul blijken zich daar grote hoeveelheden suiker te vormen. De meest mensen zullen dan hun schouders ophalen, maar voor sterrenkundigen betekent het dat het ontstaan van het leven op andere planeten een stuk waarschijnlijker wordt. Hoe dat precies zit horen we bij monde van Michiel Hogerheijde, Universitair Docent aan de Universiteit Leiden en verbonden aan een vakgroep die zich bezighoudt met de chemie tussen de sterren. Rob van Hattum praat met hem. ----- Nobelprijs Bekendmaking van de Nobelprijs voor de natuurkunde aan Frank Wilczek, David J. Gross en H. David Politzer voor baanbrekend werk aan 'asymptotische vrijheden'.