Politiek bondgenoot van het Westen, maar economisch verbonden met China. Australië is een van de weinige Westerse landen dat meer naar China exporteert dan importeert. Jaarlijks gaat er voor miljarden dollars aan ijzererts, LNG en steenkool vanuit Australische havens richting China. Dat de sterke economische relatie ook een keerzijde heeft, werd pijnlijk duidelijk toen in 2020 een handelsconflict ontstond nadat Australië opriep tot een onafhankelijk onderzoek naar de bron van het coronavirus. Nog altijd is een aantal van de handelsrestricties die China toen oplegde niet opgeheven. Ruben ontmoet veteranen tijdens een militaire parade en stelt hen de vraag hoe vrij Australië werkelijk is. Ook reist hij langs de Australische westkust, waar de kreeftenindustrie hard geraakt wordt door de handelsrestricties. En in een dagopvang voor bejaarde Chinezen reflecteren oude mannen op de ingewikkelde relatie tussen de twee landen.
Australië is een van de weinige Westerse landen die meer naar China exporteren dan eruit importeren. De sterke economische relatie heeft het land rijk gemaakt, maar heeft ook een keerzijde. Hoe vrij is Australië werkelijk?
innige handelsrelatie
In het kort: Australië
Australië geldt ondanks zijn oostelijke ligging als een Westers land. Er wonen al zo'n vijftigduizend jaar mensen. De oorspronkelijke bewoners hebben in het huidige Australië een gemarginaliseerde positie - ze maken met ongeveer een miljoen mensen nog geen 4 procent van de bevolking uit. Mensen van Chinese afkomst zijn er inmiddels meer: 5,5 procent. Maar de grote meerderheid is van Britse afkomst.
De dichtstbevolkte gebieden, in het westen en oosten van het land, liggen ver uit elkaar. Deze aflevering is opgenomen in Perth, West-Australië, waar het aantal mensen met Chinese wortels ongeveer op het landelijk gemiddelde ligt. De economie is hier sterk afhankelijk van de handel met China: volgens een rapport zorgde die in 2020/21 voor 7900 Australische dollar (4750 euro) aan inkomen per West-Australisch huishouden.
Rubens ontmoetingen in Australië
kreeften en corona
'Australië is echt rijk geworden door de handel met China, dat wist ik vooraf helemaal niet. En dat geldt zeker voor de kreeftenvisser met wie ik de zee op ging. Die vertelde me dat de prijzen ineens sterk omhoog gingen toen de export naar China begon. Een mooie, grote kreeft, zoals hij die dag ving, was wel 250 dollar waard! Maar nu was de prijs gezakt naar 100 dollar, want China heeft de export stilgelegd. Officieel omdat er te veel cadmium in de kreeften zou zitten, maar iedereen weet dat het een strafmaatregel was. China was not amused dat de Australische regering had aangedrongen op een onafhankelijk onderzoek naar de herkomst van het coronavirus. Deze man werd daar dus flink door geraakt.'
de echo van Nanjing
'Toevallig was het Anzac day toen we in Perth waren, de jaarlijkse veteranendag. Ik sprak er Australische veteranen, en vroeg ze of ze niet bang waren voor een confrontatie met China. "Ik denk niet dat ze ons militair gaan aanvallen", zei er eentje. "Ik denk dat ze ons op economisch gebied zullen overnemen."'
'Tot mijn verrassing kwam ik bij de parade ook een groep nazaten tegen van Chinese militairen die in de Tweede Wereldoorlog hadden gevochten tegen de Japanners - net als de Australiërs. En onder hen was een oude vrouw die de slachting van Nanjing had meegemaakt. Daarbij zijn in een paar weken tijd honderdduizenden mensen omgekomen. Ook haar vader, vertelde ze. Ze kon zich nog herinneren dat haar moeder zijn hoofd, dat was afgehakt door de Japanners, ging ophalen. Mijn mond viel echt open toen ik dat hoorde, op een grasveld in Perth.'