'Alles stond onder water'

'Dus ik dacht echt: is dit wel veilig? Kan ik mijn werk wel doen? En kan ik hier straks nog weg? Want ik kon me niet vrij bewegen, en alle mensen die ik wilde spreken hadden wel wat anders te doen, omdat hun huis vol water stond. Ik heb toen wel wat mensen kunnen ontmoeten, en een paar geschikte personages gevonden. Zoals meneer Lim, een Cambodjaanse agent die Chinese ondernemers langsgaat om ze duidelijk te maken dat ze Khmer, dat is de Cambodjaanse taal, moeten gebruiken op hun uithangborden. Maar uiteindelijk ben ik eerder weggegaan.

'Het regende letterlijk non-stop, dus werd het ook nog steeds erger met die overstromingen. In een stad met kapotte wegen, zonder goede afwatering. Overal afval, alles nat, alles stonk. En er was ook nog eens een grote dengue uitbraak.

'Eenmaal terug in Nederland zei ik tegen de crew dat ik het onverantwoord vond om nog in het regenseizoen te gaan. Te gevaarlijk, en filmen zou bijna onmogelijk zijn. Maar na lang overleg zijn we toch gegaan, met een paar weken uitstel, omdat anders het hele werkschema zou ontsporen. Ik reisde vooruit, om nog wat voor te bereiden, en dat ging al wat beter.

'Ik vond bijvoorbeeld de zanger van een lied waar bijna alle Chinezen in Sihanoukville steeds spontaan over begonnen. “Als je geen dromen hebt, ga dan niet naar Xi Gang” – dat is de Chinese naam voor Sihanoukville. En de Cambodjaanse masseuse die je in de uitzending ziet, die nauwelijks werk meer heeft omdat Chinezen alleen door mooie jonge vrouwen gemasseerd willen worden. En ik had ook die jonge aannemer met dat geel-witte overhemd, die ons later heeft meegenomen naar een casino in aanbouw waar veel gebeurde. In de kelder was een soort dorp waar al die bouwvakkers wonen. Maar dat ontdekten we pas tijdens het draaien.

‘Hoe dan ook, we hadden een basis, en er gebeurde zo veel in die stad dat we maar bléven draaien. Ook dingen die uiteindelijk de uitzending niet hebben gehaald. In Phnom Penh, de hoofdstad, hebben we ook nog iemand gefilmd: een van de rijkste Chinese ondernemers van Cambodja, die het Cambodjaanse basketbalteam sponsorde omdat hij zelf zo’n liefhebber was.

'Maar uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om de hele aflevering in Sihanoukville te houden. Waar ik trouwens ook nog een monnik had gevonden, een Cambodjaanse monnik met een heel mooie tempel. In theorie een plek van rust en meditatie natuurlijk, maar deze was omringd door blinkende casino’s en lawaaiige bouwplaatsen. We mochten daar filmen, maar hij wilde niet geïnterviewd worden. Omdat dit heel gevoelig ligt in Cambodja.

'Als je kritiek hebt op de Chinezen, dan heb je natuurlijk eigenlijk kritiek op de regering, die dit allemaal toelaat. En voor die monniken zou dat te gevaarlijk zijn. Dus die wilde dat uiteindelijk niet op camera doen, en daarom is het buiten de aflevering gebleven. Jammer, want het was bizar om te zien. Hij stond dan in die prachtige tempel, met allemaal van die monniken in meditatie, en intussen hoorde je enorm lawaai van bouwverkeer en heipalen die de grond in geramd werden. Maar goed, niet iedereen wil of kan op camera, en dat heb je te respecteren.

‘Uiteindelijk was het met die regen toch heel mooi. Omdat het ook zo veel zegt, dat al die Chinezen daar toch doorwerken, terwijl het maar blijft gieten en alles overstroomt. We hadden wel een paar dagen met droge momenten, waarop we ook dronebeelden konden maken, maar veel was het niet. En de regen bracht ook mooie verhalen. We stonden ergens vast in een overstroomd stuk, en zoals je in de uitzending kunt zien reed er een auto langs. Ruben maakte een praatje, we mochten meerijden naar die nachtclub, en uiteindelijk heeft dat een groot deel van de aflevering gevuld, met die eigenaar, zijn vader, en die danseres.’