Paul en Postmus meldden tijdens het conflict twee mogelijke calamiteiten aan de IGZ over sterfgevallen op de IC, die onder leiding stond van een van hun ‘tegenstanders’. De meldingen leidden tot kritische rapporten van de inspectie over het reilen en zeilen op de IC, hetgeen door sommigen in het VUmc werd gezien als een bewijs dat de inspectie zich voor het karretje had laten spannen van Paul en Postmus. Anderen zagen de twee juist als moedige klokkenluiders.

In de anonieme brandbrief wordt gesuggereerd dat het 'complot' tegen Paul een gevolg was van de lopende ruzie. Maar de inspectie schrijft in haar rapport dat zij geen samenzwering heeft kunnen vaststellen. ‘Niemand van degenen die volgens de   melding zouden hebben samengezworen, noch zij die betrokken waren bij de gebeurtenis, hebben dit laatste aan de inspectie verklaard’, schrijft de IGZ. ‘Uit de schriftelijke informatie is een samenzwering ook niet op te maken.’ De patiënt was evenmin onder narcose toen duidelijk werd dat de operatie niet kon doorgaan.

​Toch ging er volgens de IGZ in deze zaak veel mis. Zo lag de patiënt al op de operatieafdeling en had hij ter voorbereiding op de medische ingreep een (mislukte) poging tot een ruggenprik gehad - een zogeheten epidurale catheter - terwijl de collega-chirurg van Rick Paul als eerste operateur niet in het ziekenhuis was en ondanks pieper en telefoon niet te bereiken bleek. (Het detail over de epidurale catheter is in het inspectierapport zwart gelakt, maar is tegen Argos verteld door de betrefffende chirurg) ‘Uit onderzoek van de inspectie blijkt sprake van misorganisatie, miscommunicatie of anderszins. Het niet bereikbaar zijn van prof. 1 in de dienst en ten tijde dat de patiënt zich op het operatiecomplex bevond is niet acceptabel.’

​Door onduidelijkheid in de communicatie tussen de chirurgen ontstond er volgens de inspectie een misverstand over de plaats van de patiënt op het operatieprogramma, ‘met vervelende consequenties voor de patiënt en het operatieteam’. Dat de patiënt werd geprikt voor een catheter in de rug terwijl de eerste operateur niet aanwezig was en niet te bereiken was, acht de inspectie ontoelaatbaar en ‘in strijd met goede patiëntenzorg’. Ook de opeenvolgende raden van bestuur van het ziekenhuis maakten volgens de IGZ fouten. Het incident deed zich voor toen de oorspronkelijke raad van bestuur vanwege de conflicten al onder een vergrootglas lag van de inspectie. Juist in die situatie had de ziekenhuisleiding dit incident veel serieuzer moeten nemen, stelt de inspectie in haar rapport. Nadat het ziekenhuis onder verscherpt toezicht was geplaatst en de raad van bestuur was vervangen door een interim-bestuur onder leiding van Fred Plukker, had deze de zaak direct moeten onderzoeken en de inspectie moeten inlichten, zo staat in het document. Het interim-bestuur ontving immers begin oktober een conceptnotitie van de ondernemingsraad, waarin werd gesuggereerd het incident kwalijke opzet was: ‘Een patiënt zou bewust te laat zijn geopereerd om een arts een loer te draaien.’ Ook longchirurg Paul had het nieuwe bestuur per brief zijn visie op de zaak gegeven. Overigens blijft onduidelijk in hoeverre de situatie voor de patiënt onveilig was. De inspectie stelt in elk geval niet dat het leven van de patiënt in gevaar is geweest.

​Longchirurg Rick Paul wil niet inhoudelijk op het rapport reageren. Zijn collega-chirurg laat in een reactie aan Argos weten dat van een samenzwering nooit sprake is geweest. In het conflict stond hij niet aan de zijde van Paul. ‘Maar we konden goed samenwerken bij een medisch overleg over, of de behandeling van, een patiënt. Het welzijn van de patiënt staat bovenaan. Het zou een misdaad zijn als ik zou hebben gedaan wat in die anonieme brief is gesuggereerd. Maar daar is niets van waar.’
Hij erkent dat er sprake was van miscommunicatie, maar ontkent de vaststelling van de inspectie dat hij de bewuste dag niet bereikbaar was. ‘Ik ben die ochtend gebeld door Rick Paul en heb hem ook gesproken. Toen werd ook het misverstand duidelijk over het tijdstip waarop de patiënt zou worden geopereerd. Ik was voor privézaken elders in Amsterdam, en heb toen voorgesteld om de patiënt ’s middags te opereren, zodra ik weer in het ziekenhuis zou zijn.’
De chirurg is ontevreden en teleurgesteld over de wijze waarop de inspectie de conclusies van haar onderzoek in het rapport heeft verwoord. In de tekst staat namelijk niet expliciet dat er géén complot was, er staat dat de inspectie met haar onderzoek een samenzwering niet heeft kunnen vaststellen – hetgeen ruimte laat voor speculatie. ‘Ik vond en vind dat nog steeds erg vreemd. Maar ik was er destijds moe van, ik wilde dat het voorbij was, dus ik heb het er maar bij laten zitten.’

​Het VUmc heeft zich sterk gekant tegen openbaarmaking van het IGZ-rapport. Het ziekenhuis stapte vorige maand nog naar de rechter, omdat openbaarmaking ten koste zou gaan van het zogeheten veilig-meldensysteem. (zie document 'aanvullende gronden van beroep op het VUmc) Daarbij doen medewerkers intern 'aangifte' van incidenten bij de behandeling van patiënten in de hoop van fouten te leren en de patiëntenzorg te verbeteren.
Maar uit het IGZ-rapport blijkt juist dat dit systeem grote gebreken vertoonde, omdat de vertrouwelijke melding van deze zaak in korte tijd uitlekte naar de Volkskrant, die betrokken medici benaderde voor een bevestiging van het verhaal: ‘De vragen van de Volkskrant (…) hadden (…) de leden van de MIP-commissie en het IOP moeten bewegen de melding op te schalen naar raad van bestuur-niveau, de behandeling van de melding met voortvarendheid op te pakken en ook onderzoek te doen naar het lekken van informatie uit de MIP-commissie naar de Volkskrant. Zeker nu daags daarvoor op 21 augustus VUmc onder verscherpt toezicht van de inspectie was geplaatst en betrokkenen, afdeling Heelkunde, expliciet onderdeel waren van de problematiek.’
Argos probeert al sinds 2012 licht te werpen op het grote conflict tussen medici in het VUmc. Een langdurig beroep op de Wob leidde er begin deze maand toe dat een deel van de documenten die het ministerie van VWS eerder niet wilde vrijgeven, alsnog openbaar is gemaakt. Andere relevante documenten houdt VWS geheim. Argos heeft tegen dat besluit inmiddels beroep bij de rechter aangetekend. Volgens de IGZ is de kwaliteit van zorg in het VUmc inmiddels ruim voldoende.