Argos
Gelredome
De Raad van bestuur van het energiebedrijf vergadert vandaag over de vraag of ze de overname van het Gelredome, het multifunctionele voetbalstadion in Arnhem, willen financieren. U weet wel dat stadion met die uitschuifbare grasmat. De laatste weken beweegt er vooral bestuurlijk heel wat meer in het Arnhemse, Ze vechten met elkaar het stadion uit. Ze doen maar, zou je denken. De voetbalsport is nou eenmaal een aparte bedrijfstak waar ze een beetje rare manieren kennen van het omgaan met mensen. Maar in Arnhem gaan ze ook op een heel bijzondere manier om met overheidsgeld.
-----------
Argos onderzoekt de financiële crisis rond het multifunctionele voetbalstadion Gelredome van voetbalclub Vitesse in Arnhem.
Het Gelredome is pas sinds 1998 in gebruik. Van de 160 miljoen gulden die de bouw heeft gekost, werden ruim 62 miljoen opgebracht door de overheid. Ruim de helft daarvan kwam van de provincie Gelderland, merendeels in de vorm van een langlopende renteloze lening. Voetbalclub Vitesse wil die lening nu in één keer afkopen. Intussen zijn de spanningen in het bestuur van Gelredome zo hoog opgelopen dat zowel directeur Keulen als commissaris Huesman zijn opgestapt.
Wat is de achtergrond van de interne machtsstrijd om de toekomst van Gelredome? Waarom is het door de overheid essentieel geachte multifunctionele karakter van het stadion tot nu toe nauwelijks uit de verf gekomen? Welke rol speelt voorzitter Aalbers van Vitesse hierbij? Waarom wil Vitesse en sponsor NUON de lening afkopen? En waarom nemen Gelderse politici genoegen met een afkoopsom van 13 miljoen gulden, terwijl het gaat om een lening van 25 miljoen?
Het programma bevat vraaggesprekken hierover met:
- voorzitter Terlouw van de raad van commissarissen van Gelredome en voormalig commissaris van de koningin in Gelderland;
- fractievoorzitter Van Uitert van GroenLinks in de Provinciale Staten van Gelderland;
- voorzitter Pieter Lakeman van de Stichting Onderzoek Bedrijfs Informatie (SOBI), die in 1995 een economische bedrijfsanalyse uitvoerde voor de plannen van het Gelredome (telefonisch);
- ex-gedeputeerde Doesburg van de provincie Gelderland;
- ex-commissaris Dan Huesman van voetbalstadion Gelredome (telefonisch);
- woordvoerder Hein Rood van Vitesse;
De verslaggever bezoekt Gelredome en spreekt met vicevoorzitter Jaap Purmer van dorpsvereniging Elden over de overlast die het multifunctionele stadion in het woongebied veroorzaakt.
Geïllustreerd met geluidsfragmenten uit eerdere programma's en een citaat uit het verslag van een vergadering van de commissie economische aangelegenheden van de provincie Gelderland op 15-03-1999 over de toekomst van Gelredome.
-------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Tekst 1
“De naam Gelredome is over de wereld gegaan”, u hoorde Jan Terlouw, de enthousiaste ex-commissaris van de koningin van Gelderland, gevolgd door twee kritische leden van de Gelderse Staten, Dirk van Uitert en Wim Hendriks.
Het Gelredome is pas anderhalf jaar in gebruik. Van de 160 miljoen gulden die de bouw heeft gekost, werd ruim 62 miljoen betaald door verschillende ministeries, de gemeente Arnhem en de provincie Gelderland. De provincie investeerde 33 miljoen gulden, merendeels in de vorm van een langlopende, renteloze lening. Voetbalclub Vitesse wil die lening nu in één keer afkopen. Intussen zijn de spanningen in het bestuur van het Gelredome zo hoog opgelopen dat vorige maand zowel directeur Keulen als commissaris Huesman zijn opgestapt.
Wat is de achtergrond van de interne machtsstrijd om de toekomst van het Gelredome? Waarom is het door de overheid essentieel geachte multifunctionele karakter van het stadion tot nu toe nauwelijks uit de verf gekomen? Waarom wil Vitesse de lening afkopen? En waarom nemen Gelderse politici genoegen met een afkoopsom van 13 miljoen, terwijl het gaat om een lening van 25 miljoen?
Argos en het Gelredome, vandaag een onderzoek naar de crisis bij een jong sportpaleis.
Tekst 2
De lobby voor het prestigeproject Gelredome is te groot gebleken voor de dorpsvereniging Elden en haar voorzitter Jaap Purmer. De grote motor achter het Gelredome is Karel Aalbers, de spraakmakende voorzitter van Vitesse. Aalbers werd in 1984 voorzitter van Vitesse dat toen ergens onderaan de eerste divisie bungelde. Onder zijn bezielende leiding werd Vitesse een subtopper en dat is nog maar een tussenstation op weg naar de echte top. En bij een topclub hoort een bijzonder stadion. Aalbers spreekt graag van een multifunctioneel entertainmentbedrijf met voetbal als belangrijkste product. Hij denkt aan merchandising van dat product, en ook aan toegevoegde waarde van activiteiten rond het voetbal, een verzekeringsbedrijf, een hotel, een eigen tv-station, allemaal in het Gelredome, allemaal met een Vitesse-logo. Aalbers was als een kind zo blij toen in 1994 de financiering van het Gelredome rond was en de bouw kon beginnen.
Tekst 3
Een emotie opbouwen, dat zei Hans Schraders bij de opening van het Gelredome in maart vorig jaar. Schraders kon toen nog niet weten dat hijzelf korte tijd later een heel andere emotie zou opbouwen toen hij met grote ruzie het Gelredome moest verlaten. Schraders is de tent uitgevochten door Karel Aalbers, zo verklaart een ingewijde tegenover ons. Behalve voorzitter van Vitesse is hij vooral zakenman die in de voormalige Sovjet Unie veel geld heeft verdiend. Aalbers is ook honorair consul van Oezbekistan. De ex-juwelier kan vooral goed werken met mensen die het met hem eens zijn, zo wordt ons van alle kanten verzekerd. Van de oorspronkelijke twintig medewerkers bij het Gelredome is vorige maand de laatste, directeur Keulen, opgestapt omdat hij zich niet langer kon verenigen met de handelwijze van de voorzitter van Vitesse.
Maar Aalbers kon zijn droom, zijn stadion alleen verwezenlijken met hulp van de overheid. Daarom was het voor hem van levensbelang dat hij de toenmalig commissaris van de koningin in Gelderland, Jan Terlouw voor zijn plannen wist te winnen.
Tekst 4
Jan Terlouw, tot 1997 commissaris van de koningin in Gelderland.
Dirk van Uitert is fractievoorzitter van GroenLinks in de provinciale Staten van Gelderland. Hij signaleert een opvallende tendens in de manier waarop Terlouw argumenteert.
Tekst 5
Een hoog geitenwollensokken-gehalte constateert Statenlid Van Uitert. Dat is extra vreemd omdat de provincie slechts mondjesmaat geïnformeerd is over de exacte cijfers in de begroting van het Gelredome. De dorpsvereniging Elden legde de gegevens waar de statenleden over konden beschikken voor aan een externe deskundige: Pieter Lakeman, voorzitter van de Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie, Sobi. Lakeman heeft in de zomer van 1995 een bedrijfseconomische analyse uitgevoerd op de plannen voor het Gelredome-stadion.
Tekst 6
Aldus Ton Doesburg, lid van de Eertse kamer voor de Partij van de Arbeid maar tot begin van dit jaar gedeputeerde van de provincie Gelderland. Hij wilde de 25 miljoen dus eigenlijk het liefst gewoon schenken aan het Gelredome. Maar dat ging de Provinciale Staten toch te ver. Onder druk van de Statenleden werd de gift omgezet in een lening. De Provincie Gelderland betaalde 33 miljoen gulden aan Gelredome. Drie miljoen daarvan is subsidie, vijf miljoen als lening via de Gelderse Ontwikkelingsmaatschappij en 25 miljoen gulden dus niet als gift, zoals gedeputeerde Doesburg wilde, maar als lening. En wel een heel speciale lening, vertelt GroenLinks fractievoorzitter in de Gelderse Staten, Dirk van Uitert.
Tekst 7
De klachten van Jaap Purmer, de voorzitter van de dorpsvereniging, worden ondersteund door GroenLinks Statenlid Dirk Uitert.
Tekst 8
Milieuvergunningen werden veranderd, economische gegevens te rooskleurig voorgesteld, en toppolitici van Gelderland spanden zich ervoor in, Het Stadion moest en zou er komen.
Eh het stadion is er gekomen. Maar na een goede start met concerten van de Spice Girls, de Back Street Boys, Bruce Springsteen en een druk bezochte EO-jongeren-dag werd het stil in het Gelredome. Het laatste jaar is er van de veelbezongen multifunctionaliteit niet veel meer terecht gekomen. Vanaf het begin dat het stadion er was riep Karel Aalbers tegen iedereen die het horen wilde dat zijn Vitesse het stadion wilde kopen. Er ontbrandde een machtsstrijd in het Gelredome die ertoe leidde dat de directeur, Guillaume Keulen, en één van de commissarissen, Dan Huesmann opstapten. We belden gisteren met ex-commissaris Huesmann, ex-topman van het verzekeringsconcern OHRA. Hij geeft een opmerkelijke verklaring voor het falen van het Gelredome als multifunctioneel stadion.
Tekst 9
Dan Huesmann, tot vorige maand één van de vijf commissarissen van het Gelredome. Huesman wilde niet langer verantwoordelijkheid dragen voor het management van het stadion. We bellen met Karel Aalbers maar helaas, die wil ons niet te woord staan. Zijn woordvoerder noemt de beschuldigingen van Huesman onzin.
Feit is dat het Gelredome met verlies draait. Feit is dat Karel Aalbers het wil kopen. Vandaag vergaderen de bestuurders van het energiebedrijf NUON, de hoofdsponsor van Vitesse, over de vraag van Aalbers om die overname te financieren. En het stadion is de afgelopen anderhalf jaar niet duurder geworden, zegt Dirk Uitert, de fractievoorzitter van GroenLinks in de Gelderse Staten.
Tekst 10
Wat gebeurt er met de miljoenen die de overheid in het stadion heeft gestoken? Wat gebeurt er met de lening van 25 miljoen gulden van de provincie Gelderland? Van Uitert wil dat dat geld terugkomt. Aalbers en de NUON willen van die lening af. We vroegen ex-gedeputeerde van de provincie Gelderland Doesburg wat daar achter zou kunnen zitten.
Tekst 11
Waarschijnlijk wil de nieuwe eigenaar Vitesse de naam kopen, zegt Doesburg. Ingewijden bevestigen tegenover ons dat die naam wel eens veel geld waard zou kunnen zijn.
In maart van dit jaar vond er een besloten commissievergadering plaats op het provinciehuis in Arnhem.
Uit verslag van de vergadering van de Commissie Economische Aangelegenheden van de provincie Gelderland de dato 15 maart 1999 (besloten deel):
Tekst 11
Tot vijf keer toe ontbreekt er in de vertrouwelijke notulen van het besloten deel van de commissievergadering een woord. Een cruciaal woord. Het moet gaan om het woord ‘loge’, zo bevestigen ons de toenmalige voorzitter van de vergadering, het huidige PvdA-Eerste Kamerlid Doesburg, en het toenmalige GPV-statenlid Schutte, die nu burgemeester is van de gemeente Urk. Beide politici weten niet hoe het komt dat dit woord uit de notulen gevallen is. Maar ze moeten wel toegeven dat het opvallend is dat het juist dit woord is.
De politici maken zich tijdens de vergadering wel druk over het behoud van de loge, maar nauwelijks om het voortbestaan van de naam van het stadion. Terwijl er door de voorzitter toch geconstateerd wordt dat die naam erg veel geld waard is en dat de nieuwe sponsor, de NUON, wel een claim op de naam legt.
Alleen afgevaardigde Cuvelier haakt in op dit punt:
Tekst 12
Met die opmerking van de voorzitter is de discussie gesloten. Slapen de geachte afgevaardigden? Of vinden ze het prima om de naam, die toch erg veel geld waard is, zo maar te verkwanselen aan de nieuwe sponsor?
Jan Terlouw, de ex-commissaris van de koningin van Gelderland is nu voorzitter van de Raad van Commissarissen van het Gelredome. We vragen zijn reactie op de plannen van Aalbers en de NUON om de lening van de provincie af te kopen
Tekst 13
Er lijkt zich op de valreep een nieuwe ontwikkeling voor te doen. De NUON verklaart tegenover ons dat ze helemaal niet meer van die lening van de provincie af willen. Dit is overigens in tegenstelling met de gegevens uit de notulen van de commissievergadering waar we eerder uit citeerden. We weten niet wat er vandaag precies besproken wordt op de bestuursvergadering van de NUON. Karel Aalbers moet heel voorzichtig manoeuvreren. Gisteren belden we met zijn woordvoerder Hein Rood. En ook hij verklaart nu tegen ons dat Vitesse helemaal niet persé van die provinciale lening af wil.
Tekst 14
Woordvoerder Rood van Vitesse. Hij drukt zich voorzichtig uit maar het is toch wel leuk om vrij over die naam te beschikken, zegt hij. Misschien wordt in de komende dagen duidelijk of de koop van het Gelredome door Vitesse doorgaat. En of de lening van 25 miljoen van de provincie Gelderland wordt afgekocht. Áls dat gebeurt dan moet Vitesse, en eigenlijk dus de NUON, want die leveren het geld, daarvoor 13 miljoen gulden betalen. Daarmee hebben de Statenleden in hun besloten vergadering van maart van dit jaar al ingestemd. De redenering daarachter is dat 13 miljoen nu ongeveer evenveel waard is als 25 miljoen in 2010, en dat is de datum waarop de lening afgelost moet zijn. Maar Vitesse en de NUON willen geld gaan verdienen met het Gelredome. Ze willen kantoren bouwen in de hoeken van het stadion want er zit, zoals Jan Terlouw vorige week verklaarde: er zit goud in de hoeken van het Gelredome.
Dan Huesman, ex-topman van het verzekeringsconcern OHRA en opgestapt als commissaris van het Gelredome, vindt dat de provincie Gelderland dan ook geen genoegen moet nemen met de geboden dertien miljoen.
Tekst 15
Jan Terlouw, de ex-commissaris van de Koningin en nu behalve lid van de Eerste Kamer ook voorzitter van de Raad van Commissarissen van Gelredome, kent geen twijfels. Hij wil dat voor het eind van het jaar de zaak beklonken is. Terlouw ziet de vergadering van de bestuurders van de NUON van vandaag met vertrouwen tegemoet.