Het Ruhrgebied, waar ik mijn eerste reportage maak in aanloop naar de Duitse verkiezingen, wordt wel das Armenhaus van West Duitsland genoemd. Sinds de neergang van de industrie die voor het Wirtschaftswunder heeft gezorgd is de armoede en werkloosheid er toegenomen.
Desondanks heeft Duitsland de laagste werkloosheid sinds de hereniging met de DDR, waar de meeste werklozen wonen, en wordt er inmiddels gesproken van een Jobwunder. Aan de onderkant van de arbeidsmarkt zijn een groot aantal nieuwe banen gecreëerd door een aantal hervormingen op de arbeidsmarkt: een Euro-jobs, mini-jobs en banen waarvoor minder dan het sociaal minimum wordt betaald.
Is dat de schaduwzijde van een Duitse economie die goed blijft draaien ondanks de crisis in de Eurozone? Allerminst, zegt professor Gerhard Bosch van de universiteit Duisburg. En zoals een boze metaalarbeider constateert: Duitsland concurreert niet met lagelonenarbeid, dan zou je de kinderarbeid ook weer in moeten voeren. Nee, Duitsland moet het juist hebben van innovatie en hoogwaardige technologie die het over de hele wereld exporteert.
Toch heeft Duitsland volgens Bosch juist de eurocrisis mede veroorzaakt, door financieel wanbeleid, loonmatiging en het massaal creëren van lagelonenarbeid waardoor de binnenlandse vraag is teruggevallen. Duitsland heeft de snelst groeiende lagelonensector van Europa met inmiddels zeven miljoen banen. De invoering van een minimumloon, dat Duitsland niet kent, en het verhogen van de lonen zal de binnenlandse vraag weer aanjagen. Dan zal de Duitse economie weer groeien en Europa sneller uit het dal klimmen.
Een vervelende handicap blijft bestaan. Duitsland heeft niet genoeg banen voor ongeschoolden. Het enige antwoord daarop is: scholing. Zolang er te veel ongeschoolden zijn, net als in andere Europese landen, blijf je zitten met een verstoorde arbeidsmarkt aan de onderkant, waar de staat bij zal moeten springen.
Bureau Buitenland, zondag 1 september, Radio 1, 19.00 tot 20.00 uur