Uitzendingen

Na de arrestatie vorige week van Ekrem Imamoglu, de populaire burgemeester van Istanbul, gingen Turken in veel steden dagenlang de straat op om te demonstreren. Oppervlakkig gezien lijkt de strijd om de macht in Turkije te gaan tussen democratie en autocratie. Maar is het echt zo simpel? Historicus en Turkije-expert Tayfun Balçik is te gast.

Verder in OVT: Christenen voor Israël, Odysseus, Het verdriet van Tilburg, historische boeken met Fresco Sam-Sin en meer.

Op 22 maart is er een grote landelijke demonstratie ‘tegen racisme en fascisme’. Maar waar hebben we het eigenlijk over als het over fascisme gaat? Heeft het hedendaagse fascisme een andere gedaante dan het oer-fascisme van de jaren dertig? En hoe is het te bestrijden? Te gast is historicus Daniël Knegt, schrijver van het boek ‘Fascisme’.

Verder in OVT: De opgedrongen vrede, Orbán kaapt Hongaars onafhankelijkheidssymbool, de column van Nelleke Noordervliet en meer.

Macron pleitte deze week tijdens een top met de Europese legerleiders voor een sterk Europa met Frankrijk in een voortrekkersrol. En dat is niet nieuw. Want eerder al, in de tijd van Charles de Gaulle, wilde Frankrijk niet afhankelijk zijn van Amerika als het om de Europese veiligheid gaat. Maar hoe zou zo’n Frans’ aangestuurd Europa eruitzien? En hoe schatplichtig is Macron eigenlijk aan de Generaal De Gaulle? Bij ons is historicus en Frankrijkkenner Niek Pas.

Verder in OVT: Niets dan dankbaarheid voor de geallieerden, de strijd om de reïncarnatie van de Dalai Lama, de column van Sana Valiulina en meer.

Volgens minister David van Weel moet iedere Nederlander in het geval van een ramp drie dagen zelfredzaam kunnen zijn. Gaan we met dit advies terug naar de periode dat de organisatie Bescherming Bevolking de burger voorbereidde op de Koude Oorlog? Te gast is Roelof van Gelderen van het Museum Bescherming Bevolking in Grou.

Verder in OVT: Overvallen door de vijand, wie was Greet Hofmans, de mammoet ontmanteld, de column van Micha Wertheim en meer.

'Dit is nog nooit vertoond.' Dat is de algemene reactie op wat er afgelopen vrijdag in het Witte Huis gebeurde, tussen president Trump en Zelensky. Maar historicus en vaste OVT-boekrecensent Wim Berkelaar moest denken aan een ontmoeting tussen Hitler en president Hácha van Tjechoslowakije in 1939.

Verder in OVT: De Tech Coup, twee keer ontsnapt aan antisemitisme, de column van Abdelkader Benali en meer.

De Oekraïense president Zelensky pleit voor de oprichting van een Europees leger. Ook in Europa betuigden regeringsleiders dat ze werk moeten maken van een gezamenlijk afschrikkingsleger. Het is een nieuw geluid dat toch ook oud is, zo vertelt Wim de Wagt. Hij is te gast.

Verder in OVT: De Duitse verkiezingen, Het land van het grote sterven, de dandy, de column van Sana Valiulina en meer.

Het lijkt alsof de geschiedenis zich herhaalt. Het telefoongesprek tussen Trump en Poetin over Oekraïne is niets anders dan een eigentijdse vorm van appeasement, de massage-politiek waarmee Chamberlain en andere grootmachten Hitler hoopten te temmen, zo stelt historicus Bart Funnekotter. Hij is te gast.

Verder in OVT: Peter Pan, Pater Albert Smulders in Congo, Jacob Olie, de column van Nelleke Noordervliet en meer.

Komende week is het tachtig jaar geleden dat de Oost-Duitse stad Dresden werd platgebombardeerd door de geallieerden. Waarom is de herdenking zo beladen? En spelen de komende verkiezingen in Duitsland hierbij een rol? Historicus en Duitsland-kenner Krijn Thijs is te gast.

Verder in OVT: de PvdA, het zelfbeeld van Nederland, de moeflon, de column van John Jansen van Galen en meer.

De Congolese rebellengroep M23 nam deze week de stad Goma in. De groep wordt gesteund door het buurland Rwanda en zou uit zijn op de controle over mijnen. Maar dat is te kort door de bocht, stelt historica Judith Verweijen. De aanwezigheid van Rwanda daar kan niet los gezien worden van de geschiedenis: de genocide in Rwanda en de daaropvolgende Congo-oorlogen in de jaren negentig.

Verder in OVT: de val van een verzetsmoeder, Romeinse vloektabletten, de Italiaanse film L’abbaglio en meer.

De vergeten 19e eeuwse President William McKinley werd door Trump neergezet als zijn grote voorbeeld tijdens zijn inauguratie-speech. Maar wordt er niet altijd gezegd dat hij met elke politieke traditie brak? Of was er toch een soort Trump avant la lettre? Te gast is Amerika-kenner Casper Thomas.

Verder in OVT: Wilhelmina Drucker, beertje Paddington, de idyllische boerderij, historische boeken en meer.

Een vis met een hertengewei en een volk dat leeft van de geur van appels. Het zijn verschijnselen die voorkomen in de Middeleeuwse encyclopedie Der Naturen Bloeme. Dit boek staat centraal in de nieuwe digitale escape room MedievalMe. Het spel laat scholieren de soms bizarre Middeleeuwse wereld ontdekken door samen puzzels en mysteries op te lossen.

Kunsthistoricus Sanne Frequin, gespecialiseerd in de Middeleeuwen, ontwikkelde het spel in samenwerking met ontwerpbureau Doyle Studio en conservatoren van de Koninklijke Bibliotheek. Ze is te gast.

Verder in OVT: James Baldwin in Parijs, historische boeken met Wim Berkelaar, en meer.

‘Make Greenland great again!’ Zo sprak Trump deze week, nadat zijn oudste zoon een bezoek aan Groenland bracht. De aankomende Amerikaanse president dreigt met annexatie van het grootste eiland ter wereld dat sinds de 18e eeuw in Deense handen is.

Al decennia streeft Groenland naar onafhankelijkheid van Denemarken. Hoe kijken de Groenlanders naar Trumps voorstel? En welke rol speelt de historische relatie tussen Denemarken en Groenland daarin? Stine Jensen, Deens-Nederlandse filosoof en schrijver, is te gast.

Verder in OVT: chaos rondom het collaboratiearchief, Jean-Marie Le Pen overleden, historische boeken met Fresco Sam-Sin en meer.

OVT begint dit jaar met een special over een tot de verbeelding sprekende technologie die je misschien niet direct met historisch onderzoek in verband brengt: A.I. ofwel Kunstmatige Intelligentie. Met voorbeelden van onderzoek die zonder deze technologie onmogelijk zouden zijn én een interview met Napoleon dat al helemaal niet zou kunnen zonder A.I.

Verder in OVT: historische boeken met Annelien de Dijn, de column van Sana Valiulina en Het Spoor Terug: Strijd om de droompolder.

Net als elk jaar staan we stil bij de mensen die ons het afgelopen jaar zijn ontvallen. Onze vaste gasten Wim Berkelaar, Nadia Bouras en Fresco Sam-Sin schenken onder meer aandacht aan: schrijfster en activiste Nikki Giovanni, sekstherapeute Ruth Westheimer en historicus Willem Frijhoff.


Verder in OVT: terug naar de Millenniumbug, boekrecensent Sanne Frequin bespreekt drie nieuwe historische boeken en een aflevering van de serie Tijdgeest: Het Chinese verlangen naar een Alfabet.

Je ziet ze weer overal, in kerken, thuis onder de kerstboom of op het dorpsplein. De kerststal lijkt inmiddels meer cultureel dan religieus erfgoed. Wat is de betekenis van de verbeelding van Jezus' geboorte vroeger en nu? Religiewetenschapper Ernst van den Hemel verdiepte zich in de geschiedenis van de kerststal en is te gast.

Verder in OVT: de verborgen oorlogsvoering van de Russen, 'het perfecte recept', Robert Malthus over overbevolking, en meer.

De Maori, oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, hebben in een brandbrief aan de Britse koning Charles om hulp gevraagd. De nieuwe regering in Nieuw-Zeeland tornt aan oude afspraken en verworven rechten van de Maori. Hoe zit dat en kan Charles ingrijpen? Wonu Veys, conservator Oceanië bij het Wereldmuseum, is te gast.

Verder in OVT: Romeinse mode, revolutiekoorts in Amsterdam in 1918, de nieuwe documentaire 'Dahomey' en meer.

Het is het grote nieuws van vandaag: Syrische rebellen hebben de regering van president Bashar al-Assad omver geworpen. Daarmee komt na 62 jaar een einde aan de heerschappij van de Assads. Daarover is te gast Koos van Dam, oud-diplomaat in Syrië en auteur van een standaardwerk over dat land.

Verder in OVT: politieke crisis in Frankrijk, 50 jaar na de sluiting van Limburgse mijnen, de bekendste afvalbak van Nederland en meer.

Wu Zetian was de enige vrouwelijke keizer die China ooit heeft gekend. Hoe lukte haar dat in het confucianistische China met zijn traditionele rolverdeling voor mannen en vrouwen? En hoe feministisch was ze daadwerkelijk? Conservator Denise Campbell is te gast over de tentoonstelling Wu Zetian: de enige vrouwelijke keizer van China.

Verder in OVT: Surinaamse olie, ontdekking Nedersaksische ridderroman, protestantse zendelingen in Nieuw-Guinea.