Overzicht

Patrice Lumumba, de eerste premier van Congo, is vooral bekend omdat hij op lugubere wijze werd vermoord in opdracht van België. Want hij zou een gevaarlijke revolutionair zijn die het land in chaos zou storten. Dat hij veel meer was is minder bekend. En dat moet veranderen, vindt universitair docent postkoloniale studies Sibo Kanobana. Hij schreef het boek Lumumba’s Droom.

Verder in OVT: Werken wapenembargo's?, Stalins revival, terug naar de hunebedden, recensies van Sanne Frequin en meer.

Israël heeft Iran aangevallen vanwege vermeende nucleaire wapens. Het beschikt zelf al decennialang over kernwapens, Israël is het enige land in het Midden-Oosten met een nucleair wapenarsenaal. Israël hanteert een strategie van ‘nucleair opacity’: het bevestigt noch ontkent het bezit van kernwapens. Journalist en voormalig Israël-correspondent Derk Walters vertelt meer.

Verder in OVT: De VS bombardeert Iraanse nucleaire complexen, De verjaardag van Jaws, No Man's Land, recensies van Nadia Bouras en meer.

Donald Trump stuurde deze week in Californië militairen af op demonstranten, die protesteren tegen klopjachten van de immigratiedienst. Een opvallende wending in de strijd van Trump tegen progressievelingen. Het doet denken aan president Woodrow Wilson en de eerste ‘Red Scare’ in 1919 volgens historicus Ivo van de Wijdeven, hij vertelt meer.

Verder in OVT: Ilja Leonard Pfeijffer over Alkibiades, de column van Abdelkader Benali, recensies van Fresco Sam-Sin en meer.

De Franse legerkapitein Alfred Dreyfus, die meer dan 130 jaar geleden ten onrechte werd beschuldigd van verraad, wordt postuum bevorderd in rang. Waarom juist nú deze erkenning? Te gast is historicus en Frankrijkkenner Niek Pas.

Verder in OVT: Boni, Land van redenaars en debat, de column van Nelleke Noordervliet, recensies van Wim Berkelaar en meer.

Het grootste museum over één cultuur ter wereld opent over een paar weken officieel zijn deuren: het Grote Egyptische Museum in Gizeh. Egyptoloog Daniel Soliman bezocht alvast het museum met de ‘greatest hits’ van het Oude Egypte en vertelt.

Verder in OVT: Israël en Duitsland, Vader zoeken, de geschiedenis van stierenvechten, recensies van Bart Funnekotter en meer.

De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa werd deze week door Trump onder vuur genomen over een zogenaamde 'witte genocide'. Waarom komt deze theorie op? En hoe verhoudt het zich tot de geschiedenis van de witte Zuid-Afrikanen die zichzelf de Bittereinders noemen? Te gast is historicus Vincent Kuitenbrouwer.

Verder in OVT: De Surinaamse verkiezingen, de cassetterevolutie, recensies van Sanne Frequin, de column van Abdelkader Benali en meer.

Of het nu gaat over de handen die elkaar lijken te tekenen, over het water dat omhoog stroomt of over vissen die in vogels veranderen: iedereen kent wel iets van het werk van kunstenaar M.C. Escher. Maar wie was hij? Micky Piller en Kristoffel Lieten schreven 'M.C. Escher. Anders bekeken' en zijn te gast.

Verder in OVT: De nalatenschap van Malcolm X, de PKK, de Seraphina van Braziliëbrug, de column van Nelleke Noordervliet en meer.

Bij de eerste ronde van de verkiezingen in Roemenië kwam de extreemrechtse George Simion naar voren als winnaar. Zijn boodschap? Hij wil terug naar een Groot-Roemenië. En dat bestond al toen ook het Roemeense fascisme opkwam. Wil Simion terug naar dat verleden? We vragen het aan Jan Willem Bos, vertaler Roemeens.

Verder in OVT: Culturele genocide in Gaza, het Tapijt van Bayeux, 'Dievenland', de column van Micha Wertheim en meer.

‘De ondergedoken camera' heten ze: het netwerk van fotografen dat in het geniep de laatste maanden van de bezetting fotografeerde. Na de oorlog werden hun foto’s bepalend voor ons beeld van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Nooit was duidelijk hoe de groep opereerde. Tot nu, met het boek 'De ondergedoken camera'. De auteurs Erik Somers en René Kok zijn te gast.

Verder in OVT: Adhocratie, Kinderverzet in WOII, historische boeken met Wim Berkelaar, de column van Sana Valiulina en meer.

Het was niet te missen: deze week overleed paus Franciscus. Hij schudde het Vaticaan flink op, maar daarin was hij niet uniek volgens OVT-coryfee Jos Palm. Hij ziet opvallende gelijkenissen met paus Johannes XXIII die de kerk dichter bij de moderne tijd bracht. Katholicisme-kenner Palm is te gast.

Verder in OVT: Sheila Sitalsing over Waar ik me voor schaam, excuses voor de Jodenvervolging, Gek van Egypte, historische boeken met Bart Funnekotter en meer.

Deze week zagen we het zoveelste hoofdstuk in Trumps oorlog tegen de zogenaamde on-Amerikaanse elementen. Ditmaal zijn de pijlen gericht op de Harvard-universiteit. Trump roept herinneringen op aan de beruchte jacht op alles dat links zou zijn onder senator McCarthy in de jaren 50. Amerikanist Markha Valenta is te gast.

Verder in OVT: Josephine Baker, de broers Rosselli tegen Mussolini, belasting ontduiken in het oude Rome, de column van Nelleke Noordervliet, historische boeken met Fresco Sam-Sin en meer.

Ze is een van de meest bekende Nederlandstalige schrijfsters ter wereld. Kartini, heet ze. Ze leefde aan het einde van de 19e eeuw op Java, en streed voor gelijke rechten voor vrouwen. We gaan het hebben over het nieuwe boek 'De mooiste brieven van Kartini' met historicus Lara Nuberg en journalist Feba Sukmana.

Verder in OVT: De Passie van Shishani, Breaking the Silence, de column van Sana Valiulina, historische boeken met Wim Berkelaar en meer.

Deze week kondigde Trump nieuwe importheffingen aan. Zijn beleid grijpt terug op de zogenoemde Smoot-Hawley Tariff Act uit 1930. Wat hield die act in en is er een les uit te trekken voor de maatregelen van Trump nu? Amerikanist Casper Thomas is te gast.

Verder in OVT: Zoon van foute ouders, De graaf van Monte-Cristo, de column van Abdelkader Benali, historische boeken met Sanne Frequin en meer.

Na de arrestatie vorige week van Ekrem Imamoglu, de populaire burgemeester van Istanbul, gingen Turken in veel steden dagenlang de straat op om te demonstreren. Oppervlakkig gezien lijkt de strijd om de macht in Turkije te gaan tussen democratie en autocratie. Maar is het echt zo simpel? Historicus en Turkije-expert Tayfun Balçik is te gast.

Verder in OVT: Christenen voor Israël, Odysseus, Het verdriet van Tilburg, historische boeken met Fresco Sam-Sin en meer.

Op 22 maart is er een grote landelijke demonstratie ‘tegen racisme en fascisme’. Maar waar hebben we het eigenlijk over als het over fascisme gaat? Heeft het hedendaagse fascisme een andere gedaante dan het oer-fascisme van de jaren dertig? En hoe is het te bestrijden? Te gast is historicus Daniël Knegt, schrijver van het boek ‘Fascisme’.

Verder in OVT: De opgedrongen vrede, Orbán kaapt Hongaars onafhankelijkheidssymbool, de column van Nelleke Noordervliet en meer.

Macron pleitte deze week tijdens een top met de Europese legerleiders voor een sterk Europa met Frankrijk in een voortrekkersrol. En dat is niet nieuw. Want eerder al, in de tijd van Charles de Gaulle, wilde Frankrijk niet afhankelijk zijn van Amerika als het om de Europese veiligheid gaat. Maar hoe zou zo’n Frans’ aangestuurd Europa eruitzien? En hoe schatplichtig is Macron eigenlijk aan de Generaal De Gaulle? Bij ons is historicus en Frankrijkkenner Niek Pas.

Verder in OVT: Niets dan dankbaarheid voor de geallieerden, de strijd om de reïncarnatie van de Dalai Lama, de column van Sana Valiulina en meer.

Volgens minister David van Weel moet iedere Nederlander in het geval van een ramp drie dagen zelfredzaam kunnen zijn. Gaan we met dit advies terug naar de periode dat de organisatie Bescherming Bevolking de burger voorbereidde op de Koude Oorlog? Te gast is Roelof van Gelderen van het Museum Bescherming Bevolking in Grou.

Verder in OVT: Overvallen door de vijand, wie was Greet Hofmans, de mammoet ontmanteld, de column van Micha Wertheim en meer.

'Dit is nog nooit vertoond.' Dat is de algemene reactie op wat er afgelopen vrijdag in het Witte Huis gebeurde, tussen president Trump en Zelensky. Maar historicus en vaste OVT-boekrecensent Wim Berkelaar moest denken aan een ontmoeting tussen Hitler en president Hácha van Tjechoslowakije in 1939.

Verder in OVT: De Tech Coup, twee keer ontsnapt aan antisemitisme, de column van Abdelkader Benali en meer.