Overzicht

Hier vind je het transcript van Als geschiedenis in je opstaat #2.

Hier vind je het transcript van Als geschiedenis in je opstaat #3: de nachtzeereis

Nederland gebruikte tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog structureel extreem geweld, en heeft dat sindsdien stelselmatig ontkend. Dat concludeert het onderzoek ‘Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950’, dat donderdag gepresenteerd werd. Met betrokkenen met deze geschiedenis en het onderzoek bespreken we deze conclusies en de implicatie ervan.

Verder: de verhalen van de spin Anansi verteld door Anton de Kom, de column van Sana Valiulina en in Het Spoor Terug: Als geschiedenis in je opstaat #2.

Deze week de eerste aflevering van de driedelige podcast 'Als geschiedenis in je opstaat', die aansluit bij de tentoonstelling 'Revolusi!, Indonesië onafhankelijk' in het Rijksmuseum. Marjolijn van Heemstra onderzoekt samen met Iris van Santen, projectleider bij het Rijksmuseum, hoe trauma’s uit het koloniale verleden door kunnen werken in het heden.

Verder: ontwapeningsspijt van Oekraïne, de betrokkenheid van De Nederlandsche Bank in het slavernijverleden, de column van Nelleke Noordervliet en historische boeken met Bart Funnekotter en meer.

Op 29 januari opent de Hermitage Amsterdam haar deuren voor 'Russische avant-garde. Revolutie in de kunst'. Michal Citroen was ter voorbereiding van deze tentoonstelling in St. Petersburg. Daar brak in 1917 een groep radicale kunstenaars met elke gangbare opvatting over de kunst en het leven. Meer hierover in Het Spoor Terug.

Verder onder meer: de LSD-behandelingen van Jan Bastiaans, de tragiek van de bufferstaat, Laila al-Zwaini bespreekt 'De Nijl', en de column van Abdelkader Benali.

Het was groot nieuws deze week. Na jaren speuren heeft een internationaal 'coldcase-team' ontdekt wie Anne Frank zou hebben verraden: een bestuurslid van de Joodse Raad. Maar het onderzoek bevat wel heel veel losse eindjes en aannames, vinden historische deskundigen. Een gesprek met David Barnouw en Bart van der Boom.

Verder onder meer: Sinan Çankaya over Edward Saids beroemde boek 'Oriëntalisme', de Nederlander als karikatuur in 'Kikkers en kaaskoppen', de column van Micha Wertheim en in Het Spoor Terug: Bloody Sunday in Roermond #4 De brief.

Het zorgde voor veel beroering eerder deze week: het besluit van het Rijksmuseum om de term 'Bersiap' niet te gebruiken bij de tentoonstelling 'Revolusi! Indonesië onafhankelijk'. Met historici Lara Nuberg en Remco Raben bespreken we de herkomst van 'Bersiap' en of dit besluit terecht is.

Verder onder meer: een Chinees-Russisch monsterverbond, Adrianus VI: de vergeten Nederlandse paus, de column van Sana Valiulina, en Maaike van Charante over 'Het verdriet van de Schilderswijk'.

De Olympische Zomerspelen in München van 1972 zouden de 'vrolijke' Spelen worden. Maar alles veranderde toen elf Israëlische atleten en een Duitse politieman omkwamen tijdens een gijzeling door een Palestijnse terreurbeweging. Rolf Bos schreef er 'Een Duitse zomer' over.

Verder: Ad van Liempt over 'De roaring fifties', de column van Nelleke Noordervliet, Madeleijn van den Nieuwenhuizen over 'The Dawn of Everything', historische boeken met Nadia Bouras en in Het Spoor Terug: aflevering #2 'Dood spoor' van 'Bloody Sunday in Roermond'.

De term ‘vrijheid’ valt sinds het begin van de coronacrisis bijna constant, maar wat bedoelen we er eigenlijk mee? Over de betekenis van vrijheid wordt immers al eeuwen gedebatteerd. Met Annelien De Dijn en Kasper C. Jansen.

Verder: de foto's van ondekkingsreizigster freule Alexine Tinne, de column van John Jansen van Galen, en in Het Spoor Terug aflevering 1 van 'Bloody Sunday in Roermond'.

Het bestaansrecht van de Sami, de laatste inheemse bevolkingsgroep van Europa, is lang bedreigd door een hardvochtig assimilatiebeleid. Onlangs begonnen Zweden en Finland daarom waarheidscommissies. Met historicus en Scandinavië-correspondent Anne Grietje Franssen.

Verder: in de laatste uitzending van het jaar houdt OVT traditioneel een eigen requiem. Ook dit jaar bespreken we een aantal bijzondere figuren die de wereld dit jaar ontvallen zijn, en in Het Spoor Terug: Bloody Sunday in Roermond, de aanslag van de IRA in Limburg in 1990.

Geen parfum is zo beroemd als Chanel Nº 5. Sinds het ontstaan honderd jaar geleden doen er veel verhalen de ronde. Dat Marilyn Monroe 's nachts een paar druppels droeg bij wijze van onzichtbare nachtjapon bijvoorbeeld. Deze week feit en fictie over Chanel Nº 5 in Het Spoor Terug.

Verder onder meer: Joost Prinsen over Godfried Bomans, de goudschat van Serooskerke, de column van Nelleke Noordervliet, de liquidatie van Memorial in Rusland, en historische boeken met Wim Berkelaar.

Donderdag 8 december oordeelde een tribunaal in Londen dat China genocide pleegt op de Oeigoeren. Het tribunaal maakt geen deel uit van een erkend strafhof. Ton Zwaan over welke waarde we aan dit oordeel moeten hechten, en wat de gevolgen zijn.

Verder: de Nederlandse valkenjacht nog altijd springlevend, de middeleeuwse graftombe als pr-machine, de column van Abdelkader Benali, Jan Breman over 'de vloek van de nootmuskaat', en in Het Spoor Terug: 'Op weg, maar waarheen?' de laatste getuigen van de Arbeitseinsatz.

Ze noemen zich ‘Mountain Men’: Amerikaanse mannen die leven alsof het nog het begin van de 19e eeuw is, en weken achtereen door de Rocky Mountains trekken om daar op bevers en bizons te jagen. Fotograaf Jeroen Nieuwhuis raakte gefascineerd in wat hen dreef.

Verder onder meer: Barbados zegt het Britse koningshuis vaarwel, publieke excuses oude Transgenderwet, laatste Jiddische theater LiLaLo, en in Het Spoor Terug: 'Gedwongen - te werk gesteld in Duitsland'.

Deze maand 400 jaar geleden vierden de Pilgrims, die met het schip 'The Mayflower' in 1620 in Amerika arriveerden, hun eerste oogstfeest: Thanksgiving. Tegenwoordig ligt de feestdag onder vuur. In Het Spoor Terug meer over deze Pilgrims, hun tijd in Nederland en de overgang van nationale trots naar schaamte.

Verder onder meer: de nalatenschap van Jan Foudraine en de antipsychiatrie, plafond van Caravaggio te koop, 'Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus', de dekolonisering van de geschiedenis van Afrika, en de column van Micha Wertheim.

Willem van Oranje, die Nederland zou bevrijden van de Spaanse overheersing, opereerde in de eerste plaats vanuit zijn welgemeend familiebelang. Zo blijkt uit de nieuwe biografie van René van Stipriaan, 'De Zwijger'.

Verder onder meer: Sana Valiulina gaat op zoek naar haar vaders verleden in de Goelag in IDFA-documentaire 'Turn your body to the sun', Shell vertrekt uit Nederland, en in Het Spoor Terug het ware verhaal van de Elisabethsvloed.

Prinses Marianne van Oranje-Nassau wordt geboren in ballingschap. Na een ongelukkig leven aan het hof komt ze via omwegen terecht in Rome, waar ze een vrijplaats voor Nederlandse kunstenaars sticht. Willemijn van Dijk schreef er 'De Italiaanse prinses' over en is te gast.

Verder onder meer: De vluchteling als menselijke pion in Wit-Rusland, de Communistische Partij in China herschrijft de geschiedenis, Brenda Meuleman vertelt over 'Engel van Mesopotamië, en Hassnae Bouazza maakte de podcast 'De smaak van Nederland'.

De Wereldzwembond wil medailles intrekken van DDR-zwemmers, die in de jaren zeventig en tachtig onderdeel waren van een staatsgestuurd dopingprogramma. Hoe zat die staatsdoping van de DDR-dictatuur in elkaar? En waren deze sporters zelf niet ook slachtoffer?

Verder: Bosnië-Herzegovina dreigt uiteen te vallen door oplopende spanningen, een museum dichttimmeren voor het 'Doornroosjescenario', Peter Jan Margry over het Bloedig Bruidje van Welberg, Louise O. Fresco over 'De plantenjager van Leningrad', de column van Nelleke Noordervliet en in Het Spoor Terug: Het schriftje uit Bor.

Het einde van de Maand van de Geschiedenis is in zicht. Live vanuit Amsterdam reikt juryvoorzitter Khadijha Arib de Libris Geschiedenisprijs 2021 uit. We praten met de jury en de vijf genomineerden: Philip Dröge, Jelle Gaemers, Margriet van der Heijden, Sandra Langereis en David Van Reybrouck.

Verder: De Krimschatten, een heet geopolitiek hangijzer, livemuziek van Lavinia Meijer, Kenzaburo Oës controversiële roman 'Seventeen' eindelijk vrijgegeven, en de column van Abdelkader Benali.