Geopolitiek in de achtertuin

Bureau Bouzerda is de enige Nederlandse redactie waarvan het voltallige personeelsbestand in het buitenland woont. En dat biedt een unieke blik op de wereld.

Vanuit mijn achtertuin in een grensstadje in Duitsland zie ik namelijk een geopolitiek schouwspel ontvouwen.

Dat begint weliswaar met een ordinaire burenruzie dichtbij huis, maar onderzoek leidt ons uiteindelijk via Brussel naar de Chinese stad Guangzhou en weer terug.

Langs de grens bij Winterswijk zal een strook worden gevormd met twaalf Duitse windturbines, elk 250 meter hoog. Op sommige grensplaatsen komen de turbines op slechts 75 meter afstand van Nederlandse woningen.

Dat is om zeer begrijpelijke redenen een gruwelaanzicht voor de inwoners.

Zulke lelijke draaiende metalen joekels die boven het landschap torenen, doorbreken de rust van de horizon en tasten zo het woongenot aan.

Geen wonder dat de Nederlandse grensbewoners in verzet komen. Inmiddels bemoeit ook ons parlement zich met deze burenruzie.

Dankzij de vooruitziende blik van onze regenten tweehonderd jaar geleden hebben politici anno 2024 een stok om mee te slaan.

Minister van Binnenlandse Zaken Judith Uitermark (NSC) gaat naar Berlijn om verhaal te halen, gewapend en al met een verdrag uit het begin van de negentiende eeuw, het Verdrag van Meppen.

In dit historisch document uit 1824, opgemaakt na de Napoleontische oorlogen, is namelijk bepaald dat er niet binnen 100 Rijnlandse roeden (omgerekend 376 meter) van de grens gebouwd mag worden.

Het principe van niet te dicht bouwen bij de schutting van de buren was en is een goede voorzorgsmaatregel om grensconflicten te voorkomen.

Maar uit onderzoek van deze redactie blijkt dat EU-landen zich helemaal niks aantrekken van dit uitgangspunt. Juist windmolens spelen opvallend vaak een hoofdrol in de daaropvolgende twisten.

De oorlog in Oekraïne en de energiecrisis als gevolg daarvan zijn een belangrijke aanjager in het versnellen van hernieuwbare energieprojecten in de EU.

Brussel, mede dankzij de toenmalige Eurocommissaris Frans Timmermans (PvdA), heeft twee jaar geleden een noodverordening aangenomen om vergunningstrajecten te verkorten en projecten voor hernieuwbare energie als 'hoger openbaar belang' te bestempelen.

Timmermans’ bestuursmolen draaide op volle toeren om zo snel mogelijk te vergroenen in Europa. Daarom bouwen landen volop windparken – vaak tot aan het randje van hun nationaal territorium.

Grensgebieden zijn extra aantrekkelijk omdat ze doorgaans dunbevolkt zijn en windrijk vanwege de open vlaktes. Ook zijn de grondprijzen zijn nog eens voordeliger.

Dit alles leidt tot een opmerkelijke reeks van protesten van Europese grensbewoners.

Zo wilden Spaanse ontwikkelaars vorig jaar een windpark bouwen in de regio Galicië, in zicht van de Portugese grensbewoners.

Dit escaleerde tot heuse diplomatieke spanningen op hoog niveau tussen de Zuid-Europese buren. En meer buren staan inmiddels tegenover elkaar door aangrenzende turbines: Fransen tegen Belgen, Duitsers tegen Polen, Zweden tegen Finnen, Denen tegen Duitsers, Slovenen tegen Italianen en zo gaat de lijst nog even door.
        
We kunnen gerust stellen dat de Brusselse wetgeving van Timmermans heeft bijgedragen aan deze spijtige reeks van grensconflictjes.

Weliswaar net niet serieus genoeg om de legertanks af te stoffen, maar vervelend blijft het wel. Minister Uitermark heeft wel dringendere zaken af te handelen dan tegen haar Duitse ambtgenoot te schreeuwen: ‘Guck mal, was hier im Vertrag von Meppen aus dem Jahr 1824 steht!’

De Brusselse maatregelen hebben natuurlijk niet alleen in de grenstreken voor meer windmolens gezorgd, maar door heel de EU worden razendsnel windturbines uit de grond gestampt - of ze verrijzen even rap uit de zeespiegel, waar het ook goed windboeren is.

Vorig jaar alleen al zijn 17 gigawatt aan nieuwe windparken gebouwd in de Europese Unie, het hoogste aantal ooit in een jaar. Maar nog altijd onder het streefcijfer om in 2030 op tijd te vergroenen.

In de Zuid-Chinese stad Guangzhou moeten een paar knappe koppen deze Europese wind rush hebben zien aanwaaien. Toen er nog slechts gefluisterd werd in de Brusselse wandelgangen over een ambitieuze vergroeningsagenda, besloten de Chinezen voet op ons continent te zetten.

Met hun hyperinnovatieve en zeer concurrerende techniek, maar ook dankzij vermeende Chinese staatssteun, is het miljardenbedrijf Ming Yang een serieuze partij in Europa.

Lees: Europa’s finest ingenieurs zijn geen partij voor de hoogstaande en eveneens zeer voordelige producten van de Chinese bollebozen. De productielijn uit Guangzhou weet keer op keer de voorkeur van Europese investeerders en overheden te winnen.

Een Duitse vermogensbeheerder besloot deze zomer voor een project op de Noordzee massaal bij Ming Yang in te kopen. De regering van de Italiaanse premier Meloni gaat met de Chinese onderneming een productie- en bevoorradingslijn opzetten.

Paradoxaal heeft de EU - maar ook lidstaat Italië - rechtszaken aangespannen vanwege vermeende Chinese staatssteun aan het bedrijf uit Guangzhou. 

Dus zo kan het zijn dat Europese landen met elkaar steggelen over hoeveel meter een windmolen van hun landsgrens af mag staan, maar China ondertussen grenzeloos zaken mag doen in onze Europese achtertuin.

Bis bald,
Abdou