De aanpak van de klimaatramp wordt bemoeilijkt door de verwarrende stroom aan nepnieuwsberichten. Hoe krijg je iedereen mee in tijden van desinformatie en manipulatie online? Het maakt allemaal wat moedeloos: kunnen we de strijd om een eerlijker, betrouwbaarder en menselijker internet nog wel winnen? In deze brief lees je meer over een felle discussie hierover tussen ‘onze’ Roland Duong en privacydesigner Tijmen Schep, die het allemaal net wat anders ziet.
En verder zoomen we nog eens in op dat veelbesproken en dramatische IPCC-rapport over de onstuitbare klimaatverandering. Zien we nog ergens een bundeltje licht in een verder donkere tunnel? Kunsthistorica en schrijver Eva Rovers denkt van wel en schreef er een stuk over. Verderop meer daarover.
Dankzij de coronacrisis hebben internetbedrijven wederom recordomzetten gedraaid. Hun monopolieposities groeien alleen maar, misinformatie en dataroof zijn nog steeds alom aanwezig ondanks nieuwe regelgeving en er is een groeiende techlash: meer en meer mensen voelen zich onbehaaglijk bij de ongebreidelde macht van de Amazons, Googles en Facebooks van deze wereld.
Het is om moedeloos van te worden...of toch niet?
Roland Duong, tv-maker en de man achter het Tegenlicht-project De Slag om het Internet kampt met gevoelens van moedeloosheid. Hoe kunnen we de strijd voor een beter en fijner internet winnen als we telkens met tegenslagen worden geconfronteerd? Gelukkig is daar Tijmen Schep, privacydesigner en techcriticus die het hoofd koel houdt en zegt dat het een kwestie van de lange adem is. Diverse hoopvolle initiatieven zien het levenslicht en het gaat heus wel de goede kant op, betoogt hij.
Roland zelf is daar niet van overtuigd: ‘Ik ben bang dat we onszelf in slaap sussen met een te positieve blik op de huidige ontwikkelingen.’ Niet zo gek dus dat tussen hen een stevig debat ontvlamde toen ze elkaar onlangs spraken. In deze DSOI-summer specialhoor je dat het er soms verhit aan toe gaat.
De grenzeloze wereld van de alternatieve data
In de podcast komt ook de versterkte positie van Silicon Valley aan bod; de grote techbedrijven die al die data van ons verzamelen. Die enorme berg aan gegevens die wordt onttrokken zodra we ons online begeven, speelt ook een toenemende rol op de financiële markten. De aandelenbeurs hoort een gelijk speelveld te zijn: iedereen heeft dezelfde informatie. Maar ongemerkt hebben terabytes aan data hun intrede gedaan op de aandelenbeurs.
Slimme bedrijven duiken in de berg data die over ons wordt verzameld, om zo eerder dan de rest van de markt te kunnen zien wat de omzet van Apple is, of het aantal abonnees van Netflix. VPRO Tegenlicht duikt in de wereld van ‘alternative data’, om te kijken wie er wint op de beurs, en wie niet. Die uitzending is te zien op zondag 12 september, maar je kan nu alvast een andere aflevering bekijken over de enorme financiële aantrekkingskracht van data in ‘De Grote Dataroof’.
Alle hens aan dek na het ingrijpende IPCC-rapport
Eerder deze week verscheen het langverwachte IPCC-rapport over de toestand van ons klimaat en wat ons te wachten staat. Het loog er niet om: zonder ingrijpende maatregelen en verstrekkende CO2-reductie staat ons nog vaker extreem weer te wachten met periodes van grote droogte, overvloedige regenval en overstromingen zoals we deze zomer zagen. Het wordt dus nog erger. Met alle gevolgen van dien.
Onze redacteur Daan Kuys schreef eerder over de zogeheten ‘tipping points’. Tipping points zijn kantelmomenten waarop veranderingen op sommige plekken in de wereld niet meer te stoppen zijn. Van smeltend ijs, waardoor de zeespiegel dertien meter zou kunnen stijgen, tot aan het afsterven van het regenwoud in de Amazone, waardoor het van een CO2-opslagplaats verandert in een CO2-uitstoter. Wanneer we deze omslagpunten bereiken, zetten veranderingen zoals opwarming door, en dat buiten onze macht. Alle hens aan dek dus om de dominostenen niet om te laten vallen…
Hoe we politici een handje kunnen helpen...
Politici staan dan ook voor zware keuzes. Dat is niet makkelijk, zeker niet als je alle electorale overwegingen in ogenschouw neemt. Ze schuiven dit soort beslissingen liever voor zich uit, maar er is geen tijd meer te verliezen als het om het klimaat gaat. Volgens kunsthistorica en schrijver Eva Rovers, die veel schrijft over geweldloos verzet, kunnen burgerraden uitkomst bieden.
Wereldwijd wordt steeds vaker gebruikgemaakt van een burgerberaad om vastgelopen besluitvorming rond politiek beladen onderwerpen vlot te trekken. Niet alleen op nationaal niveau zoals in Ierland, maar ook op stedelijk niveau zoals in Gdansk en Madrid, waar rond verschillende heikele thema’s burgerberaden werden georganiseerd. Waarom zouden we dat in Nederland ook niet doen als de politiek het vooralsnog laat afweten?