zondag 27 oktober, 21.00 uur, NPO2

De grote dataroof

Harvard-hoogleraar Shoshana Zuboff luidt de noodklok: ze schreef een monumentaal boek over hoe de grootste techbedrijven met onze data omgaan, 'The Age of Surveillance Capitalism'. Hoe krijgen we de zeggenschap terug over onze data? Ze vertelt het in de uitzending 'De grote dataroof'.

hoe kunnen we de zeggenschap over onze data terugkrijgen?

Harvard-professor Shoshana Zuboff schreef een monumentaal boek over de nieuwe economische orde: 'The Age of Surveillance Capitalism'. In deze uitzending van VPRO Tegenlicht trekt Zuboff de sluiers weg van Google en Facebook, en onthult ze een genadeloze gedaante van het kapitalisme waarin niet natuurlijke hulpbronnen, maar de burger zélf als grondstof fungeert. Hoe kunnen burgers de zeggenschap over hun data terugkrijgen?

Het is 2000 en de dot.com-crisis heeft diepe wonden geslagen. Zal de dan nog startup Google het knappen van de internetbubbel overleven? Oprichters Larry Page en Sergey Brin zitten met de handen in het haar. En dan, bij toeval, ontdekt Google dat de ‘restdata’ die mensen achterlaten bij hun zoekopdrachten op het internet zeer waardevol en verhandelbaar zijn.

Deze restdata kunnen namelijk worden gebruikt om het gedrag van de internetgebruiker te voorspellen. Internet-advertenties kunnen zo heel doelgericht en effectief worden ingezet. Een compleet nieuw businessmodel ziet het levenslicht: ‘surveillance capitalism.'

Andere technologiebedrijven als Facebook en Amazon nemen het ‘surveillance capitalism'-model al snel over. Zoveel mogelijk data registreren is het devies.

Niet de data die je opgeeft wanneer je een bestelling doet bij een webwinkel, of de inlogdata van je Facebookpagina, maar juist de ‘ruis’ daaromheen. Alle data die je onbewust prijsgeeft: je likes, surfgedrag, contacten, tijd die je op een webpagina doorbrengt, en meer. Al die informatie wordt systematisch verzameld en gebruikt om jouw gedrag te voorspellen. En jou te sturen.

future shock: een podcast over de toekomst met makers, doeners en denkers

achter de schermen van de dataroof

#37

→ Beluister de laatste aflevering
Researcher Tom Reijner spreekt met regisseur Roland Duong over zijn uitzending ‘De grote dataroof’: zijn bijzondere ontmoeting met Shoshana Zuboff, over onze naïviteit en onwetendheid omtrent de praktijken van Silicon Valley en wie toch de mensen zijn die deze nieuwe economische orde hebben opgebouwd.

Abonneer je hier: Apple PodcastsStitcher of RSS-feed

Via zoekopdrachten, sociale media, cookies en de locatievoorziening op je apparaat weten de techreuzen precies waar je uithangt, wat je doet en wat je bezighoudt – op elk moment van de dag.

Deze data zijn miljarden waard en vormen de grondstof van een nieuwe economie. Terwijl de winsten stijgen, trekken de techgiganten van Silicon Valley steeds meer macht naar zich toe. Intussen wordt de democratie uitgehold en de ongelijkheid in de wereld verder vergroot, aldus Zuboff.

het is hoog tijd dat de burger zich ontdoet van het juk van ‘surveillance capitalism’

Hoe kon het zover komen? Wat zijn de alternatieven?

Met Zuboff verkennen we hoe dit parasitaire economische model ons dagelijkse leven steeds verder infiltreert. Van surfgedrag tot Internet-of-Things-toepassingen als zelfrijdende auto’s en slimme thermostaten.

Kunnen samenleving en politiek nog een vuist maken tegen deze grote dataroof? Volgens Zuboff is het hoog tijd dat de burger zich ontdoet van het juk van ‘surveillance capitalism'.

meer zoals 'De grote dataroof'

  • zoek je een Meet Up over 'De grote dataroof'?

    Regie: Roland Duong
    Research: Tom Reijner en Halil Özpamuk
    Productie: Marie Schutgens
    Eindredactie: Bregtje van der Haak & Doke Romeijn