‘Hallo? Hoort u mij?’ Stilte aan de andere kant van de lijn. ‘Ik ben Giedrius uit Litouwen. Kunnen we even praten?’ Er wordt, voor de zoveelste keer, opgehangen. ‘Nog ééntje dan.’
Giedrius Juozapavičius is een van de deelnemers aan #CallRussia. Dit project, gestart in Litouwen, roept wereldwijd Russischsprekenden op om willekeurige Russische burgers op te bellen, en met ze het gesprek aan te gaan over de oorlog in Oekraïne. Tot dusver zijn er al tienduizenden telefoontjes gepleegd.
Voor het project openbaarde #CallRussia een database van 40 miljoen Russische telefoonnummers. Veel mensen die Giedrius belt nemen niet op, of zijn bang om te praten. Maar sommigen willen wel in gesprek, en bieden zo een inkijkje in de geïsoleerde, Russische belevingswereld. VPRO Tegenlicht filmde hoe Giedrius in gesprek ging met een jongen die, als een van de weinigen, de telefoon opnam.
De informatievoorziening in Rusland wordt volledig beheerst door het Kremlin. Zelensky zou een nazi zijn, en Poetin zou het Oekraïense volk bevrijden van zijn kwaadaardige regime. Televisie, waar dit verhaal iedere dag wordt herhaald, is in Rusland het populairste medium.
Bovendien is 80 procent van de bevolking nog nooit in het buitenland geweest. De meeste Russen hebben geen idee wat zich buiten de grenzen afspeelt. Degenen die zich wel durven uit te spreken, worden gearresteerd en kunnen tot vijftien jaar cel krijgen.
De telefoontjes vanuit Vilnius zijn een van de vele manieren waarop mensen proberen om gewone Russen in te lichten over de oorlog in Oekraïne. Ook via Tinderprofielen, restaurantrecensies en toeristenfora proberen mensen over de hele wereld de Russische desinformatie te bestrijden.
