veroorzaken deze klimaatcowboys een milieuramp?
VPRO Tegenlicht bezoekt controversiële Silicon Valley start-up die experimenteert met zwaveldioxide. Hoe risicovol is deze onderneming? ‘Wat er in Silicon Valley gebeurt, baart mij zorgen.’
‘Noem het zonnebrandmiddel voor de aarde,’ vertelt Andrew Song terwijl-ie met dichtgeknepen ogen toekijkt hoe een flinke heliumweerballon gevuld met zwaveldioxide (SO2) de zon en stratosfeer tegemoet zweeft. Daar waar de ballon vervolgens kapot knalt zodat de vrijgekomen SO2 in de bovenste lagen van de atmosfeer zonnestraling terug de ruimte in kan kaatsen, waardoor de aarde wat zou kunnen afkoelen.
Samen met Luke Iseman (en diens hanenkam) pioniert Song met ‘solar radiation management’, pogingen om zonnestraling af te ketsen voordat ze het aardoppervlak raakt. Dat afketsen kan onder andere door ballonnen met zwaveldioxide in de stratosfeer op te laten. Het tweetal gelooft er heilig in en beklonk er een start-up bij, Make Sunsets. En niet iedereen is daar blij mee.
‘Ik zou veel liever gecontroleerde experimenten zien, dan mensen die op eigen houtje zwaveldioxide de lucht in spuiten’
Chemicaliën in de atmosfeer ‘sproeien’, of: stratospheric aerosol injection (SAI) in algemeen beschaafd geo-engineeringjargon, is een oud en controversieel idee binnen de klimaatwetenschap. Controversieel omdat het middel weleens erger zou kunnen zijn dan de kwaal. De potentiële bijwerkingen die met de techniek gemoeid zijn, zijn niet mis: zure regen, schade aan een toch al kwetsbare ozonlaag, veranderingen in weerpatronen die nadelig kunnen zijn voor de landbouw… Bijwerkingen die de wetenschap er tot nu toe van weerhielden het idee serieus te onderzoeken.
Een gemiste kans, vindt Iseman: ‘Wie voorbij de klimaatwanhoop kijkt, ziet technologieën die echt iets kunnen uitrichten. De belangrijkste technologie is meteen de minst onderzochte, namelijk: hoe je de reflectie van zonlicht kunt afketsen voor het de grond bereikt. En dat is wat wij doen.’ De twee leerden de kneepjes van het vak via YouTube. Het bleek verrassend simpel. Je verbrandt zwavel samen met zuurstof en ziedaar: zwaveldioxide. Hoef je het alleen nog in een ballon te blazen. Een exercitie die niet geheel zonder risico is trouwens. SO2 is geen prettig spul: het stinkt naar rotte eieren en als het in contact komt met water wordt het zwavelzuur. Daar een te hoge concentratie van is dodelijk. Kortom, do not try this at home.
Of do not try this at all, zou het advies van klimaatethicus Behnam Taebi zijn: ‘Wat er in Silicon Valley gebeurt, baart mij zorgen. Onder andere omdat we de langetermijngevolgen nog niet kennen. Ik zou veel liever gecontroleerde experimenten zien, gepubliceerd in wetenschappelijke bladen, besproken door wetenschappers, dan mensen die op eigen houtje zwaveldioxide de lucht in spuiten.’
Op de vraag of-ie niet bang is per ongeluk een milieuramp te veroorzaken, antwoordt Iseman met een knipoog: ‘De wereld slaagt er aardig in om bewust een milieuramp te veroorzaken met onze CO2-geo-engineering.’