Waarom je je geld groener zou moeten (en kunnen) besteden

Benieuwd wat je zelf kunt doen tegen de klimaatopwarming? De komende drie weken publiceren we drie handreikingen. Vandaag: waarom overstappen naar een groene stroomleverancier helpt.

Tekst: Jelmer Mommers, correspondent Klimaat en Energie bij De Correspondent

Met die leus overtuigde de 72-jarige Frank van Beuningen een groep vermogende Nederlanders om hun investeringen uit olie, gas en kolen terug te trekken. (1) De groep van 21 beleggers zegde in maart 2019 toe hun gezamenlijke vermogen van 200 miljoen euro voortaan in duurzame oplossingen te investeren, in plaats van in de verdere winning en verkoop van olie, gas en kolen. (2)

Daarmee voegen de Nederlanders zich bij een wereldwijde beweging van investeerders die zich realiseren dat het onacceptabel is om nog langer winst te maken met het veroorzaken van gevaarlijke klimaatopwarming.  De technische term hiervoor is ‘divesteren’, oftewel: investeringen van de hand doen omdat je more­le of politieke bedenkingen hebt.

Onder druk van de wereldwijde divestmentbeweging besluiten steeds meer investeerders die stap te zetten. (3) In september 2018 hadden in totaal bijna duizend institutionele beleggers met een gezamenlijk vermogen van 6,24 biljoen dollar toegezegd ‘fossielvrij’ te gaan. (4) Een kapitaalverschuiving die keihard nodig is om de aarde leefbaar te houden.

En waar ieder huishouden aan mee kan doen. Zelfs als je niet steenrijk bent.

Dat brengt me op je energierekening. Want zolang je maandelijks geld overboekt naar een fossiel-energiebedrijf, gebruik je feitelijk ook jouw ‘kapitaal’ om de klimaatcrisis te financieren.

Stoppen met het verbruik van aardgas is voor de meeste huishoudens niet direct een mogelijkheid – dat vraagt een flinke investering of een verplichting van de overheid.

Maar kiezen voor een duurzame stroomfabrikant? Dan kun je snel regelen en het kost (meestal) niets extra’s.

Je kunt op je energierekening eenvoudig zien of je ‘grijze’ stroom gebruikt die is opgewekt in kolen­ en gascentrales. Als je al groene stroom afneemt, check dan of die ook echt in eigen land is geproduceerd. Het kan namelijk goed zijn dat je stroom ‘groen gemaakt’ is via de inkoop van certificaten uit het buitenland.

Ik maak een kort uitstapje om dat uit te leggen. In Euro­pa zijn veel stroomproducenten aangesloten bij het Renewable Energy Certificate System (RECS), een vrijwillig initiatief voor de handel in groenestroomcertificaten. Voor elk geproduceerd megawattuur aan duurzame energie wordt binnen dit systeem één groencertificaat verstrekt. Die certificaten mogen vervolgens onderling worden ver­handeld.

Het achterliggende idee is nobel: hoe meer stroomverbruikers kiezen voor groene stroom met bijbehorende certificaten, hoe hoger de vraag naar duurzame energie. Maar zo werkt het helaas nog niet.

In Noorwegen bijvoorbeeld wordt nu al bijna alle stroom duurzaam opgewekt met waterkrachtcentrales in de fjorden. Noorse consumen­ten weten dat hun stroom groen is, en ze zijn dus niet geïnteresseerd in de bijbehorende certificaten. Nederlandse en Belgische energie­producenten die hun consumenten een groene optie willen bieden, kopen deze certificaten daarom massaal op. Het gevolg? De stroom uit jouw stopcontact komt van een kolen­ of gascentrale in de buurt, maar dankzij certificaten uit het buitenland mag die als ‘groen’ aan je wor­den verkocht.

Deze handel in groencertificaten zou pas effect sorteren als alle klanten – dus ook de Noorse – voor groene stroom mét bijbehorende certificaten kiezen. Maar zolang niet iedereen in Europa dat doet, draagt deze handel nauwelijks bij aan de productie van extra groene energie. Overheidsbeleid is daarvoor doorslaggevend: dat bepaalt bijvoorbeeld of er voldoende stroomaansluitingen voor nieuwe wind­- en zonneparken zijn.

Maakt je energieleverancier dan niets uit? Toch wel. Als je kiest voor een energieleverancier of ­coöperatie die lokaal investeert in groene stroom, zonder gebruik te maken van ingekochte groencertificaten, dan draag je met elke afschrijving van je energierekening bij aan het werk van een echt groen energiebedrijf.

Als je niet weet welke aanbieder je moet hebben: Greenpeace zet voor zowel Nederland als België jaarlijks op een rij hoe alle energie­leveranciers presteren op duurzaamheidsgebied.

Dus: check of je groene stroom hebt, en zo niet: plan een (half) uurtje in je agenda om dat te regelen.

Daarna nog meer doen? Het mooie van overstappen naar een echt groene energieleveran­cier is dat de achterliggende logica op veel meer plekken toepasbaar is. In drie woorden: geld op groen.

Waarom stoppen bij een groen ener­giebedrijf? Je kunt ook overstappen naar een bank die belooft al je spaargeld te investeren in duurzame projecten – en bijvoorbeeld geen euro in nieuwe kolenmijnen te stoppen. De Eerlijke Geldwijzer helpt je hiermee op weg.

Als je pensioen opbouwt, kun je bij je pensioenfonds informeren of jouw oudedagvoorziening eigenlijk wel ‘fossielvrij’ wordt belegd. Zo niet, dan kun je daarover klagen bij je pensioenfonds. Het Eerlijk Pensioenlabel vertelt je hoe klimaatbewust jouw pensioenbeheerder het nu investeert.

Met iedere euro die jij naar duurzaamheid weet te schuiven, ver­snel je de kapitaalverschuiving die eerder door de divestment­cam­pagne is ontketend.

Vorige week schreef Jelmer over de impact van een plantenrijk dieet. Volgende week: de impact van groener reizen.

Bovenstaand artikel is een bewerking van een passage uit het boek van Jelmer Mommers, ‘Hoe gaan we dit uitleggen – Onze toekomst op een steeds warmere aarde’. Hier vind je meer informatie over de inhoud van het boek.