In de uitzending 'Unlike Poetin. Ruslands Facebook-oppositie' komen we verschillende sleutelfiguren uit de Russische oppositie tegen. Om het overzicht te houden is hier een kort "smoelenboek". Wie is wie in de Russische oppositie?
Garry Kasparov (1963)
Garry Kasparov
Als legendarische schaker sinds 2005 voornamelijk als felle tegenstander van Poetin actief. Hij is medeoprichter van de oppositionele coalitie het Andere Rusland. Daarnaast was hij een van de oprichters van de liberale politieke oppositiepartij, het Verenigde Civiele Front. Omdat Kasparov veel steun geniet uit de Verenigde Staten en een prijs ontving van een prominente neoconservatieve denktank twijfelen veel Russen aan zijn loyaliteit. Via het internet heeft hij samen met anderen meermaals tot massale demonstraties opgeroepen, zoals die van 4 februari 2012, waar de leiders van de oppositie aanwezig waren. De mars trok tienduizenden mensen die allemaal vanuit verschillende politieke achtergronden één gezamenlijk doel hadden: Poetin wegkrijgen. Kasparov zag echter in dat de verkiezingenuitslagen al vast stonden.
‘The real political life in Russia unfortunately is not in the parliament but on the streets and in the media’
Boris Nemtsov (1959)
Boris Nemtsov
Na zijn succesvolle verzet tegen de bouw van een nieuwe kerncentrale kort na de ramp in Tsjernobyl kwam deze natuurwetenschapper in de politiek terecht. In zijn regio werd hij al snel populair en in de jaren 90 leverde zijn steun voor Boris Jeltsin hem twee keer het vicepremierschap van Rusland op. Eind jaren 90 maakte Nemtsov grote kans om presidentskandidaat te worden. De economische crisis in Rusland van 1998 stak daar echter een stokje voor.
Sinds Vladimir Poetin aan de macht kwam, is Nemtsov een prominente oppositieleider in Rusland en was hij onder andere actief als vice-voorzitter van de Doema en medeoprichter van verschillende oppositionele bewegingen. De politicus wordt omschreven als een ‘nieuwe liberaal’; enigszins antiwesters met een sterk geloof in de vrije markt, maar met genoeg plek voor overheidsbemoeienis. Nemtsov is de laatste jaren meerdere keren gearresteerd, wordt beschuldigd van fraude en heeft een aanval met ammoniumchloride van de pro-Kremlin jeugdgroep Nashi overleefd. Hij blijft zich inzetten voor meer liberale hervormingen.
‘It is all too difficult to carry out any reforms ... in the conditions of such an ugly market, where competition is non-existent, monopolies are rampant, where rules are few - you understand’
Marina Litvinovich
Marina Litvinovich
Een activistische blogger met een omvangrijke carrière als politiek adviseur voor ondere andere Boris Jeltsin en Garry Kasparov. Door middel van haar blogs stelt ze verschillende misstanden in Rusland aan de kaak. Zo houdt ze zich onder andere bezig met de doofpot rondom het optreden van de overheidstroepen tijdens de gijzeling in Beslan in 2004, doet ze onderzoek naar de wetteloosheid en het criminele gedrag van overheidsfunctionarissen en oligarchen, en publiceert ze over misstanden in politiekorpsen en het leger. Haar artikelen leidden eerder al tot ontslagen, gevangenisstraffen en onafhankelijk onderzoek naar verschillende zaken. Via haar blog riep Litvinovich op tot demonstraties. Ze betaalt echter een prijs voor haar activisme. In het verleden is ze meerdere keren gearresteerd en in 2006 zelfs buiten bewustzijn geslagen door onbekende aanvallers. De politie gooide het op een ‘valpartij’. Litvinovich blijft ondanks alles bloggen en ziet een grote rol voor het internet in de toekomst van Rusland.
‘I believe that the future of politics belongs to the networked organizations that will grow from the Internet’
Alexey Navalny (1976)
Deze nationalistische politieke activist wordt ook wel de 'Julian Assange van Rusland' genoemd. The Washington Post omschreef hem als ‘the man Putin fears most’. Gebruikmakend van het internet, voert Navalny een harde strijd tegen zijn vijand: het corrupte Poetin-regime. Met een achtergrond in de advocatuur en beleggingswereld begon Navalny sinds 2008 aan zijn opmars als felle oppositievoerder. Zijn blog op LiveJournal stelt fraudulente praktijken in de staatsbedrijven (zoals Gazprom en oliebedrijven Rosneft and Transneft) en overheid aan de kaak, van omkoping tot verdoezeling en oneerlijke overheidscontracten. Zo kwam Navalny met een nieuwe naam voor het Russische regime: ‘de bende van rovers en dieven’. Deze werd massaal gebruikt tijdens de protesten rondom de parlementaire en presidentiële verkiezingen. De zin werd zelfs geadopteerd door Een Rechtvaardig Rusland, de partij van Sergei Mironov. Met zijn blog mobiliseerde Navalny op 5 december de grootste demonstraties in Moskou sinds Poetin aan de macht kwam. Hierbij werden er zo’n 300 demonstraten gearresteerd, inclusief Navalny, die 15 dagen vastzat. In maart werd hij wederom opgepakt samen met 250 andere betogers. Hij heeft gezworen zijn strijd tegen corruptie door te zetten.
‘Corruption is the foundation of contemporary Russia, it is the foundation of Mr. Putin's political power’
Yuri Shevchuk (1957)
Yuri Shevchuk
Als singer/songwriter en lid van de Russische rockgroep DDT, ontwikkelde Yuri Shechuk zich tot de Russische Bruce Springsteen tijdens de periode van perestrojka. Hij gebruikt regelmatig zijn muziek om kritiek te uiten op de uitholling van de democratie en de inperking van vrijheden die het Poetin-tijdperk met zich meebrengt. Eerder schreef hij nummers en organiseerde hij optredens als protest tegen de oorlogen in Afghanistan en Georgië. Ook op de massale demonstratie van 4 february 2012 gaf hij een optreden met prominente oppositieleiders aan zijn zijde. Shevchuk haalde recent de krantenkoppen omdat hij tijdens een benefiet etentje met Poetin, ondanks waarschuwingen, kritische vragen stelde de presidentskandidaat. De discussie werd live uitgezonden op de Russische staatstelevisie. Lees hier het vertaalde transcript.
'We're living in a class society that has remained the same over centuries. There are rich dukes with their privileges and then the common people who toil away'
Eduard Limonov (1943)
Eduard Limonov
De controversiële oprichter en leider van de niet-geregistreerde en verboden Nationaal-Bolsjewistische Partij (NBP), een beweging die extreem-rechts en extreem-links probeert te verenigen. Iets wat terug te zien is in hun vlag. Limonov veranderde van een bekende schrijver en dichter naar een nationalistische politicus die met zijn partij onder andere staat voor een groot Russisch rijk dat heel Europa, en Noord-en Centraal Azië beslaat. Hij is schietend gefilmd met de Servische leider Karadzic aan zijn zijde in Sarajevo en steunde de Abghaziërs in de strijd tegen Georgië in 2008. Als dissident is hij meerdere malen gevangengezet wegens het oprichten van gewapende milities, en het aanzetten tot haat en geweld in zijn krant ‘Limonka’. Sinds 2008 ging Lomonov’s NBP in gematigdere vorm samenwerken met Kasparov’s coalitie, het Andere Rusland. Ondanks de afkeuring van zijn kandidatuur door het Russische verkiezingscomité voor de presidentiële verkiezingen in 2012, blijft Limonov fel actievoeren tegen het bewind van Poetin.
‘The chances of things going badly wrong for Putin during his next term are significant. The society is polarized and more politically restive. Political institutions are corrupt and ineffective. The country’s economic prospects are uncertain over the medium term. The ruling elites appear unable or unwilling to adjust to changing realities’