Bronnenlijst bij het Tegenlicht Lab: Europese smaak als wapen
Wereldtentoonstellingen, flashmobs en de reclame van Bertolli. Volg Holslag zijn betoog aan de hand van deze bronnenlijst.
De wereldtentoonstelling van 1900
De mensheid heeft in de 19e eeuw grote technologische vooruitgang geboekt met de industriële revolutie. Om dit te vieren werd in 1900 in Parijs een wereldtentoonstelling georganiseerd, de Exposition Universelle. Hiermee hoopten zij deze ontwikkeling in de volgende eeuw te promoten. Onder de bewonderingswaardigheden bevonden zich onder andere de dieselmotor, de lift, het reuzenrad en de eerste geluidsfilm. Het geloof in innovatie en de toekomst heerste vooral bij de elite. Het onvermogen van de bovenklasse om te begrijpen wat er bij de massa leefde was destijds een grote bedreiging voor de stabiliteit van de internationale wereldorde.
Meer artikelen bij deze aflevering
Shoplogs
Het bespreken en bekijken van de laatste kleding, make-up en prullaria die je hebt gekocht gebeurt tegenwoordig steeds minder binnen de huiselijke kring. In plaats daarvan tonen mensen hun nieuwe bezittingen op internet. Veel (tiener)meisjes maken videologs over hun aankopen en bevindingen. Daarnaast geven ze tips over waar wat te koop is en voor welke prijs.
De tijd van amateuristische webcam-filmpjes is voorbij: compleet uitgerust met Full HD camera's en visual effects presenteren deze zogenaamde vloggers (video-bloggers) de producten aan hun volgers. Populaire vloggers worden vaak gesponsord door bepaalde merken, wiens artikelen ze in hun logs aanprijzen. Veel van deze shoplogs gaan over goedkope (Chinese) producten die bij budgetstores worden verkocht. Het aanprijzen van dergelijke goedkope producten (van veelal slechte kwaliteit) is volgens Holslag schadelijk voor de Europese economie.
The Opium war
Dit historische drama gaat over de handel in opium tussen China en Europese landen in de 18de en 19de eeuw. Deze film werd ondersteund door de Chinese overheid en werd gebruikt als propaganda om meer eenheid te creëren onder het volk en het gevoel te versterken dat China al eeuwen lang een slachtoffer was van een Westerse samenzwering. In deze uitzending maakt Holslag een vergelijking tussen de opiumverslaving en de huidige verslaving aan goedkope producten uit China die Europeanen momenteel hebben.
De kwaliteit van ambacht
Ambacht is de korte-documentaireserie van filmmaker Noël Schoolderman over ondernemers die een specifiek ambacht beheersen en hier hun brood mee verdienen. In vervolg op deze serie werkt Schoolderman met wetenschapper Maikel Kuijpers aan een nieuwe documentaire, waarin jonge mensen die met hun handen werken (oftwel: een ambacht beoefenen) worden geportretteerd. Enkele fragmenten uit deze documentaire, die later dit jaar wordt uitgebracht, komen voor in het lab met Jonathan Holslag.
Bertolli
De Bertolli-reclame uit 2002 is een commerciële ode aan de 'echte' Italiaanse mamma, die de lekkerste tomatensaus van de wereld kan maken. Dat de reclame niet waarheidsgetrouw is mag duidelijk wezen, maar de Keuringsdienst van Waarde heeft onderzocht hoe ver van de waarheid dit Bertolli-spotje daadwerkelijk is. Niet alleen is de fabriek in de reclame niet de echte Bertolli-fabriek (sterker nog: de Bertollisauzen worden in een Knorr-fabriek gemaakt). De opnames zijn zelfs niet in Italië gemaakt, maar in een rietsuikerfabriek in Spanje. De Italiaanse mamma's zijn eigenlijk Spaanse actrices, en de echte Bertollisaus-maker is Fabio, die de knoppen bedient van de geautomatiseerde Knorr-fabriek in Italië.
Het slechtste mes van de wereld
De Amerikaanse Colonel Jeff Smith, beter bekend als cutlerylover, is de maker van deze video. Jeff is de messenkoning van Youtube. Sinds 2008 is zijn videokanaal met mes- en gereedschap-reviews al meer dan 97 miljoen bekeken. Hij heeft meer dan 214.000 abonnees en wordt gezien als één van de belangrijkste stemmen in de messen-videoblogwereld. Zo heeft de online Cutlery News Journal blog heeft een interview aan Jeff Smith gewijd.
Ter informatie: het mes dat je dus nooit moet kopen is de 13 Function Red Swiss Army Style Knife ('great for hiking & camping').
Flashmob 'Ode an die Freude'
De Negende Symfonie in D-mineur, ook bekend als de Koorsymfonie, schreef Ludwig van Beethoven aan het eind van 1823/begin van 1824. In het vierde deel van de symfonie gebruikt Beethoven enkele regels uit het gedicht 'Ode an die Freude' (lofzang aan de vreugde) van de Duitse dichter Friedrich von Schiller. De negende symfonie is in 1972 opnieuw gearrangeerd om als Europees volkslied te dienen.
De flashmob ‘Ode an die Freude’ vond plaats op 19 mei 2012 op het centrale plein plaça de Sant Roc van de Spaanse stad Sabadell. Er deden meer dan honderd muzikanten en vocalisten mee van verschillende orkesten. De flashmob was georganiseerd door de Spaanse bank, Banco Sabadell, voor haar 130-jarige bestaan. In maart 2014 werd een alternatieve Negende Symfonie-flashmob georganiseerd op een vismarkt in Odessa, Oekraïne, als statement voor een verenigd Oekraïne.