Aan het begin van dit seizoen konden bezoekers via de VPRO Tegenlicht-webapp uitdagers en aanpakkers aandragen. Mensen die met initiatieven in eigen buurt of netwerk de wereld een zetje in de goede richting geven. In de bijhorende aflevering worden er een aantal van hen uitgelicht. Wie zijn deze mensen?
De uitdagers en aanpakkers zijn aangemeld op vpro.nl/uitdagers en zetten zich in voor uiteenlopende projecten. Ze werken bijvoorbeeld aan inventieve oplossingen om de groeiende berg plastic afval op aarde te benutten of ze vissen vrijwillig, vijf dagen per week, zwerfvuil uit sloten. Christian, Dave, Clara, Sjaak, Martijn, Suna en Tutku zijn stuk voor stuk echte aanpakkers. Lees hier hun biografiën.
VPRO Tegenlicht
Christian Lucas is zwerfvuilambassadeur. Elke dag vaart hij met zijn bootje over de grachten van Oudewater om plastic en ander afval uit het water te vissen, en moedigt hij medebewoners aan om hetzelfde te doen. Dat doet hij op eigen initiatief, zonder hulp van het waterschap of de gemeente. Voor Christian is dat geen reden om de handdoek in de ring te gooien. In tegendeel: iemand moet het tenslotte doen. Christian plaatst regelmatig foto's van zijn vondsten op Facebook, bekijk ze hier.
VPRO Tegenlicht
Dave Hakkens is een ontwerper uit Eindhoven die met zijn concepten mensen uitdaagt na te denken over onze consumptiemaatschappij. Hij is bijvoorbeeld de bedenker Phoneblocks, een modulaire en duurzame telefoon. Tegenwoordig richt hij zich vooral op een wereldwijd bekend probleem: plastic afval. Dave ontwerpt simplele machines waarmee je plastic afval kan omvormen tot een nieuw product, zoals schredders en 3D printers. De blueprints van deze machines zijn voor iedereen online beschikbaar en na te bouwen. Zo kunnen mensen zelf oud plastic verzamelen en dit met hun zelfgemaakte machine weer tot waardevolle voorwerpen recyclen. Inmiddels is er een internationale community rondom zijn project Precious Plastic, die met behulp van Dave’s machines oud plastic omvormen tot nieuwe producten. Op deze manier draagt hij bij aan een beter milieu, maar geeft hij mensen ook de mogelijkheid met hun gemaakte producten geld te verdienen.
VPRO Tegenlicht
Clara en Sjaak hebben meer dan vijftien jaar geleden in Rotterdam de eerste Voedselbank opgericht. Mensen die per maand minder dan tweehonderd euro te besteden hebben aan eten en kleding kunnen hier gratis levensmiddelen ophalen. Inmiddels is de Voedselbank een begrip en maken ruim 30.000 huishoudens in Nederland hier gebruik van. Er is volgens Clara en Sjaak echter één probleem: een algoritme bepaalt wie recht op eten en kleding heeft van de Voedselbank en hierdoor val je met een inkomen van 201 euro buiten de boot. Voor Clara en Sjaak het moment om afscheid te nemen en een nieuw project te starten: de Gaarkeuken van Rotterdam. Hier bieden ze mensen die moeilijk kunnen rondkomen een aantal keer per week een gezamenlijke warme maaltijd aan. Twee vliegen in een klap. Want naast een strijd tegen armoede pakken Clara en Sjaak ook de eenzaamheid aan die heerst in de stad. De Gaarkeuken van Rotterdam draait dus niet alleen om een warme maaltijd, maar is ook een plek voor sociaal contact buiten de deur.
VPRO Tegenlicht
Martijn is oprichter van Dukskoen: een sociale onderneming waar kwaliteitsschoenen worden gemaakt door werknemers die hiervoor langdurig werkloos zijn geweest. Werkloosheid is voor velen een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is. Martijn biedt ze een opleiding tot schoenmaker en fijne werkplek. En dat werkt: zijn werknemers voelen zich na jaren weer nuttig, werken hard voor de zaak en binnenkort worden de eerste handgemaakte leren schoenen verkocht. Daarbij is het een uitkomst dat twee werknemers in hun thuisland Syrië schoenmakers waren; de een gespecialiseerd in de zolen en de andere in de bovenkant van de schoen. Een veelbelovend toeval.
VPRO Tegenlicht
Toen Tutku in Wageningen kwam studeren vond ze de eerste paar jaar best beklemmend: ‘Iedereen weet meteen wanneer je een scheet laat, zo klein is het hier.’ Ook merkte ze dat er veel groepen mensen langs elkaar heen leven. In de stad wonen in verhouding veel studenten, maar die komen nauwelijks met elkaar in contact en al helemaal niet met de andere inwoners. Daarnaast vond Tutku dat er maar weinig ondernemingszin heerste in de stad. Ze is daarom samen met Elsje van de Weg verschillende projecten gestart. Ze hebben een tijdelijke kroeg opgezet en hielden zich bezig met projecten om leegstand in de stad tegen te gaan. Uiteindelijk is hier de werk- en ontmoetingsplek THUIS uit ontstaan. ‘Hier komen verschillende Wageningse werelden samen.’ Bij THUIS krijg je de mogelijkheid om zelf dingen te ondernemen of initiatieven op te zetten. Dit kan van alles zijn, van workshops en lezingen tot spelletjesavonden. Iedereen is zelf verantwoordelijk voor wat er gebeurt en is alles gebaseerd op het principe van delen. Zo is er altijd koffie of thee, maar alleen omdat mensen dit zelf meenemen. Wil je er een koekje bij? Dan moet je hopen dat een mede THUIS-bezoeker die heeft meegenomen of je vult de trommel gewoon zelf aan. ‘We willen stimuleren dat mensen samen bezig zijn met hun leefomgeving en daarin hun eigen verantwoordelijkheid nemen.’
VPRO Tegenlicht
Suna is een platendraaier. Geen dj want dat begrip kent haar doelgroep niet. Ze reist met haar platenkoffer door het hele land en draait platen uit de oude doos voor ouderen in zorgcentra. Mensen die bij het horen van muziek zich lang vergeten danspasjes weer herinneren, meezingen met nummers die door de dementie jarenlang in de krochten van hun herinnering zijn blijven steken of gewoon weer even blij worden van een middag dansen. Het Danspaleis is een stichting, gedragen door Suna en vele vrijwilligers. De middagen lopen muzikaal uiteen, want in Amsterdam Zuidoost worden er weer andere platen aangevraagd dan in Den Bosch. Toch overstijgt de muziek en de sfeer iedere keer alles: politieke voorkeur, afkomst, lichamelijke conditie, het maakt niet uit. Iedereen danst en waant zich weer even in het verleden.