Duurzaamheid is besmettelijk. Wie ermee begint, wil steeds meer en steekt anderen aan met een duurzaam enthousiasme.
In de eerste lessen van deze bundel komen veel wereldverbeteraars aan bod. In deze laatste les zien we inspirerende pioniers die juist op een kleinere schaal actief zijn. Thuis met zonnepanelen. In de buurt met zuinige toiletten. In alle voorbeelden zien we dat de duurzame koplopers inspirerend werken en steeds meer willen. Het antwoord op het streven naar een duurzame wereld ligt bij mensen zelf.
Fragmenten
1. Red de omgeving
2. Duurzaam ondernemen
3. Goed voorbeeld doet volgen
4. Ecowijk in Sneek
5. Moeder van Marjan Minnesma
Fragment 1: Red de omgeving
Søren Hermansen overtuigde de bewoners van het Deense eiland Samsø om een coöperatie op te richten om samen lokaal energie op te wekken uit hernieuwbare bronnen. Samen met enkele bewoners zorgde hij voor een energierevolutie op het eiland, dat nu zelfvoorzienend is en genereert het eiland meer energie dan nodig is. Het overschot wordt verkocht. Hermansen vertelt in het fragment dat sommige mensen de wereld willen redden, maar dat hij liever zichzelf en zijn omgeving wil redden. Anders wordt er volgens hem teveel over beleid gepraat en te weinig gedaan.
Dit fragment komt uit de aflevering Power to the people. Deze aflevering laat zien hoe burgers het heft in eigen hand nemen. Als antwoord op het multinationale kapitalisme kiezen burgers ervoor om kleinschalig en lokaal zelf alles te regelen. Het decentraliseren van de energiemarkt staat hierin centraal.
FRAGMENT 2: Duurzaam ondernemen
Tom van de Beek, natuurondernemer, vertelt over zijn leven waarin hij een goede baan had met een vast contract. Op een dag besloot hij zijn leven rigoureus om te gooien en zich te richten op duurzame projecten die zelfvoorzienend zijn. Hij ziet de eenentwintigste eeuw als de eeuw van bezinning waarin nieuwe verhalen worden verteld. Met zijn project Sustainsville, duurzame werkplekken, probeert hij de werkende mens de natuur in te lokken.
Dit fragment komt uit de aflevering Mensen van nu. In deze aflevering wordt een portret geschetst van een generatie die volwassen wordt in de onzekerheid van een crisis. Hoe gaan zij hier mee om en hoe zien zij de toekomst voor zich?
FRAGMENT 3: Goed voorbeeld doet volgen
Dit fragment laat zien dat duurzaam handelen aanstekend kan werken. In de Indiase miljoenenstad Bangalore is water schaars en duur. Ingenieur Vishwanath Srikantaiah woont in deze stad en heeft een oplossing gevonden voor het waterprobleem. Hij vangt iedere druppel regenwater op die op zijn dak valt. Daarmee verbouwt hij voedsel en wekt hij energie op. Het systeem is simpel en vele buurtbewoners volgen zijn voorbeeld.
Dit fragment komt uit de aflevering De kracht van water. Deze aflevering gaat over waterverbruik in huishoudens en wat er op dit moment voor systemen zijn om zelf afvalwater op te vangen, te zuiveren en te hergebruiken.
FRAGMENT 4: Ecowijk in Sneek
De huizen in een ecowijk in Sneek zijn niet aangesloten op het gewone riool. Al het afval wordt verzameld op een centraal punt en daar wordt weer energie uit opgewekt. Ook verbruikt het systeem minder toiletwater dan gewone toiletten. Brendo Meulman legt uit hoe dit werkt. Een bijeffect van deze wijk is dat de bewoners nog minder water zijn gaan gebruiken, mogelijk omdat ze bewuster zijn van drinkwaterverbruik. Bert Palsma, STOWA, vertelt over hoe afvalwater anders kan worden gebruikt.
Dit fragment komt uit de aflevering De kracht van water. Deze aflevering gaat over waterverbruik in huishoudens en wat er op dit moment voor systemen zijn om zelf afvalwater op te vangen, te zuiveren en te hergebruiken.
FRAGMENT 5: Moeder van Marjan Minnesma
De moeder van duurzaamheidskoningin Marjan Minnesma is zo enthousiast geworden over haar zonnepanelen dat ze haar omgeving aansteekt. Ze volgt haar energiemeter op de voet en geniet van goed panelenweer. Ze gaat er zo in op dat moeder Minnesma nu haar dochter adviseert over een energiezuinige waterkoker.
Dit fragment komt uit de aflevering Power to the people. Deze aflevering laat zien hoe burgers het heft in eigen hand nemen. Als antwoord op het multinationale kapitalisme kiezen burgers ervoor om kleinschalig en lokaal zelf alles te regelen. Het decentraliseren van de energiemarkt staat hierin centraal.
Opdrachten
De fragmenten kunnen in de klas behandeld worden met de volgende opdrachten.
Discussie
1. Lokaal denken en handelen is de oplossing voor milieuvervuiling
2. Duurzame pioniers moeten meer door de overheid worden beloond
3. Nederlanders kunnen de energiemarkt zelf hervormen
4. Duurzaamheid is een trend die vanzelf weer overwaait
Essay
Schrijf een essay dat begint met de zin:
"Duurzamer worden kan niet zonder hulp van anderen, want..."
In deze fragmenten zien we allemaal inspirerende pioniers die een voorbeeldsrol vervullen op gebied van duurzaamheid. Ze steken anderen aan, maar is duurzaamheid niet iets dat je per definitie met elkaar moet doen? Zoals in de ecowijk in Sneek is te zien? Pas als mensen elkaar aansteken met het duurzaamheidsvirus komt er een kettingreactie op gang die echt effect kan hebben. De overheid moet dat stimuleren. Schrijf een essay waarin lokale initiatieven op mondiaal niveau worden bekeken en waarin juist betoogt wordt dat een enkeling alleen geen verschil kan maken. Met deze opdrachten willen we studenten prikkelen om argumenten te verzamelen die niet direct in de fragmenten en bijbehorende afleveringen zijn terug te vinden.
Praktijk
Probeer zelf gedurende een bepaalde periode duurzamer te leven. Hou bijvoorbeeld een aantal weken bij hoeveel plastic je verbruikt en probeer dit verbruik te verminderen. Of hou bij hoeveel afval je elk week aan straat zet en probeer dit gedurende een maand te verminderen.
Schrijf na afloop een verslag of het gelukt is om duurzamer te worden, tegen welke problemen je aanliep en of er onverwachte gevolgen waren tijdens deze periode. Heb je anderen geïnspireerd ook duurzamer te worden? Ben je zelf ook minder water gaan verbruiken? Vergelijk je resultaten met klas- of studiegenoten.