Argos

TIB-voorzitter Moussault: ‘Nieuwe inlichtingenwet is een gemiste kans’

De overheid wil de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (de WIV) aanpassen. Het eerste plan stuitte in maart vorig jaar echter op veel tegenstand, met name van de toezichthouders die de inlichtingendiensten controleren. Inmiddels lijkt een definitief wetsvoorstel dichtbij, maar zijn er voldoende verbetering aangebracht?

Een productie van: Huub Jaspers

De Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, kortweg de WIV, werd in 2018 ingevoerd. Dat ging gepaard met een hoop onvrede en reuring in de samenleving: in een raadgevend referendum stemde de meerderheid van de kiezers tegen de invoering van de sleepwet, zoals tegenstanders de WIV noemden. Om critici tegemoet te komen, voegde de regering waarborgen toe die ervoor moesten zorgen dat burgerrechten goed beschermd zouden worden. Er zouden bijvoorbeeld geen hele wijken afgeluisterd worden, en er zou alleen gericht getapt worden. 

In maart vorig jaar maakte de regering echter bekend de WIV aan te willen passen, waardoor de eerder gemaakte beloftes in de prullenbank leken te belanden. Het plan stuitte dan ook op forse kritiek: de toezichthouders noemden het eerste voorstel zelfs onacceptabel. Een van de critici was Mariëtte Moussault. Zij is voorzitter van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden, oftewel de TIB. Moussault legt in de uitzending uit waarom ze bezwaren had en heeft tegen dit plan.

Inmiddels wachten de betrokken partijen al maanden op een definitief wetsvoorstel. Welke verbeteringen zijn er in de laatste versie aangebracht? Is deze versie wel acceptabel voor de toezichthouders? En worden de toezeggingen die de overheid in 2018 deed nou wel of niet overboord gegooid?

Zaterdag 19 november, 14 uur, NPO Radio 1

Abonneer je op Argos-podcast

De wekelijkse radio-uitzending van Argos is ook te beluisteren als podcast via ►Spotify ►ApplePodcasts ►Stitcher ►RSS-feed. Meer weten? Klik hier.

sprekers

Mariëtte Moussault

Voorzitter van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB)

Bert Hubert

Computerprogrammeur en voormalig toezichthouder op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten in de TIB.

Paul Pols

Computerbeveiligingsexpert, jurist, ethicus en oud-staflid van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB)

achtergrond

Komt er een sleepwet 2.0?

De inlichtingendiensten gaan niet ongericht hele wijken afluisteren, er wordt alleen heel gericht getapt. En er komt een extra strenge toezichthouder, de TIB. Die moet alle operaties van de geheime diensten vooraf goedkeuren. Dit waren toezeggingen die de regering in 2018 deed, toen de meerderheid van de kiezers in een raadgevend referendum 'Nee' zei tegen de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV), de zogenoemde sleepwet. De regering zei toen: we doen het toch, maar er komen extra waarborgen om de privacy van de burgers niet onnodig te schenden.

Hoe moet het verder met de sleepnetwet?

De Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) geeft de AIVD en de MIVD bevoegdheden om grote hoeveelheden data van internetverkeer en telefooncommunicatie te tappen. Dit ondanks het raadgevend referendum, waarbij de meerderheid van de stemmers de ‘sleepnetwet’ afwees. Als tegenwicht tegen de nieuwe bevoegdheden werd het toezicht op de diensten verscherpt en kwam er - naast de bestaande Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) - een tweede toezichthouder: de TIB, de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden.

Inlichtingendiensten controleren, hoe doe je dat?

Hij werd vlak na de onthullingen van Snowden voorzitter van de CTIVD en kreeg daarna de ‘Sleepwet’ voor de kiezen. Nu neemt Harm Brouwer afscheid. In een interview met Argos blikt de toezichthouder op de inlichtingendiensten terug op een roerige periode. ‘De impact van de nieuwe inlichtingenwet is door iedereen enorm onderschat.’

Voormalig TIB-toezichthouder Bert Hubert: 'Regering wil alsnog een sleepwet'

In 2018 zei de meerderheid van de kiezers in een raadgevend referendum ‘Nee’ tegen de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV). De wet kwam er toch, maar de regering deed een aantal extra toezeggingen om de burgerrechten te beschermen. Nu lijken die toezeggingen alsnog de prullenbak in te gaan.