Al sinds 2009 spreekt Argos regelmatig met onderzoeksjournalisten over hun vak. Want hoe doe je dat: undercover gaan als Uber-chauffeur of Antwerpse pooier, meegaan als journalist op missie in Afghanistan of de smeltende ijskappen in kaart brengen?

We zetten vijf opmerkelijke gesprekken uit de rubriek nog een keer voor je op een rijtje.

1) Joeri Boom (2011)

Boom (1971) doet sinds 1998 verslag van gewapende conflicten. Hij reisde onder meer naar Kosovo, Macedonië, Irak, Darfur, Libanon en Afghanistan. In Uruzgan, de Afghaanse provincie waar Nederlandse militairen van 2006 tot 2010 een grote missie uitvoerden, maakte hij een groot aantal reportages als ‘embedded’ journalist, dat wil zeggen dat hij meeging met Nederlandse militairen. In 2010 publiceerde hij over deze periode het boek ‘Als een nacht met duizend sterren’, waarin hij (zelf)kritisch terugblikt op de - in zijn ogen te eenzijdige - Nederlandse verslaggeving van de Uruzgan-missie. Voor dit boek ontving hij in juni 2011 de Dick Scherpenzeel-prijs.

Ziet Boom zichzelf als oorlogsverslaggever of als onderzoeksjournalist? Wat drijft hem als journalist en wat trekt hem steeds weer naar oorlogsgebieden? Waarom is het zo moeilijk voor de journalistiek om goed en onafhankelijk verslag te doen van een oorlog?

'In oorlogsgebied kan je als journalist je werk op het scherpst van de snede doen.'

Joeri Boom

2) Kadir van Lohuizen (2020)

Fotograaf Kadir van Lohuizen (1963) bedrijft, zoals hij het zelf noemt, ‘visuele onderzoeksjournalistiek’. Vanaf het einde van de jaren ’80 reist hij de wereld rond. Hij deed verslag van conflicten, legde migratiestromen over het gehele Amerikaanse continent vast en volgde diamanten van de mijnen in Congo naar de winkels in New York. 

Samen met zijn Russische collega Yuri Kozyrev is hij medeoprichter van het fotoagentschap NOOR. In 2018 begonnen ze aan een enorme expeditie: het vastleggen van de drastische veranderingen in het Noordpoolgebied. Onder de snel smeltende ijskappen ligt een schat aan kostbare grondstoffen, die de geopolitieke verhoudingen in het gebied op scherp zetten. Over de run op olie, gas en mineralen maakte Van Lohuizen en Kozyrev vorig jaar de Tegenlicht-aflevering ‘De Verovering van de Noordpool’.

'Werken voor The New York Times was een enorm goede leerschool. Voor hen geldt: één bron is niet genoeg. Dat zou voor iedereen moeten gelden.'

Kadir van Lohuizen

3) Pieter Klein (2011)

Pieter Klein was tussen 2007 en 2018 adjunct-hoofdredacteur bij RTL Nieuws. Onder zijn bewind breidde de researchafdeling zich uit en werd er actiever eigen onderzoek gedaan, zo legt hij uit in deze aflevering van de Argos-rubriek 'Luizen in de pels' uit 2011. Jaren later was het Klein zelf die met behulp van deze afdeling uitgebreid onderzoek deed naar de toeslagenaffaire, waarvoor hij samen met Jan Kleinnijenhuis (Trouw) in 2019 de Tegel in de categorie 'Onderzoek' ontving, en tevens werd uitgeroepen tot 'journalist van het jaar'.

Een gesprek over gelekte Miljoenennota’s, de onthullingen over de brand in het Catshuis en de macht van televisiejournalistiek. 

'Ik zie onderzoeksjournalistiek als metafoor voor 'de journalistiek'. Het begint met vragen stellen, en niet loslaten tot je een antwoord hebt.'

Pieter Klein

4) Ton van der Ham (2016)

Ton van der Ham (1976), bijnaam: de pitbull, studeerde journalistiek aan de Christelijke Hogeschool Ede, liep stage bij het Parool en kwam via de NCRV en de EO bij Zembla terecht, waar hij al vanaf 2007 als verslaggever werkt. Hij onderscheidde zich onder meer door als schoonmaker undercover te gaan in 'Vieze Ziekenhuizen'.

In 2016 zat hij tegenover Argos-presentator Max van Weezel voor een gesprek over zijn onderzoek naar de misstanden in de zorg, en over de vraag hoe om te gaan met wantrouwende bronnen en kwakkelende woordvoerders.

Waar komt zijn drive vandaan? En hoe ver kan je gaan voor een goed verhaal?

'Eerst maanden researchen en dan op het eind om wederhoor vragen, daar hou ik niet van.'

Ton van der Ham

5) In Memoriam: Gerard Legebeke (2009)

Gerard Legebeke (1954), oud-eindredacteur van Argos, overleed op 1 augustus 2008 aan de gevolgen van een hartstilstand. Hij was 16 jaar lang de drijvende kracht en inspirator achter het radioprogramma en een vooraanstaand onderzoeksjournalist. Zelf was hij het meest trots op de onthullingen van Argos in de kwestie rond het drama in Srebrenica en op het feit dat het programma nooit heeft hoeven rectificeren. Voor de Argos-berichtgeving over geheime militaire operaties door Nederlandse commando's kregen Gerard en twee andere collega's in mei 2009 de Tegel, een prestigieuze journalistieke prijs.

In 2009 wijdde Argos een gehele aflevering aan Legebeke. Met fragmenten van een uitgebreid interview in het radio-programma Kunststof en uiteraard de meest memorabele momenten uit zijn Argos-tijd.

'Het adagium dat de journalistiek de waakhond van de democratie moet zijn - en daardoor de gevestigde orde in de gaten moet houden - dat vind ik nog steeds.'

Gerard Legebeke