Kind van het Toeslagenschandaal: 'Ik wil niet in de min staan bij de overheid'

De groep bestaat uit zo’n 30 jongeren van 18 jaar en ouder, voornamelijk afkomstig uit de omgeving Rotterdam, maar lotgenoten uit de rest van het land zijn ook welkom. 

Celine vraagt de gemeenteraad waarom de beloofde hulp aan de slachtoffers van het Toeslagenschandaal uitblijft. Gemeenten hebben van het Rijk de opdracht en geld gekregen om te zorgen voor ondersteuning onder meer op het gebied van wonen, zorg en financiën. In de praktijk komt hier door wachtlijsten en de huizencrisis weinig van terecht.  Veel kinderen van Toeslagenouders zouden gebaat zijn bij een eigen plek om te wonen, bijvoorbeeld om hun jeugd beter te kunnen verwerken. De sfeer en jarenlange spanningen thuis hebben vaak een aanslag gepleegd op de verhoudingen. Celine zelf heeft gelukkig eigen woonruimte, maar ze kent veel leeftijdsgenoten voor wie dat niet geldt.

Celine heeft vanaf haar twaalfde te maken met de gevolgen van het Toeslagenschandaal. Haar ouders, tweeverdieners, krijgen een enorme terugvordering van de kinderopvangtoeslag voor de kiezen. Ze worden er jarenlang -onterecht- van verdacht fraude te hebben gepleegd.

Er wordt beslag* gelegd op een groot deel van het gezinsinkomen en de armoede slaat toe. Op papier hebben haar werkende ouders echter nog steeds een goed inkomen, waardoor allerlei regelingen die er zijn voor minima niet voor hen gelden. Ze krijgen geen kwijtschelding van gemeentelijke lasten, kunnen niet naar de voedselbank en hebben al helemaal geen recht op bijzondere bijstand. Als gas en licht worden afgesloten, staan ze letterlijk in de kou. De huur voor het inmiddels veel te kleine huis voor het gezin van twee volwassenen en vier kinderen moet soms worden voorgeschoten door opa en oma. De kerk ondersteunt het gezin, maar op de overheid hoeven ze niet te rekenen. Celine vertelt dat ze moest wennen aan continu gestreste ouders, die in de overlevingsstand stonden, maar trachtten de boel voor de kinderen zo leuk mogelijk te houden. In haar jeugd was er geen geld voor nieuwe kleren, schoolspullen en vakantie, als gevolg van het Toeslagenschandaal.

Ze benadrukt dat ze gezegend is met de stevige band met haar ouders, die ondanks alle stormen bij elkaar zijn gebleven. Voor veel kinderen van toeslagenouders geldt dat niet.

De kindregeling in de Toeslagenherstelwet die sinds eind vorig jaar van kracht is, voorziet er in dat kinderen van erkende toeslagenouders een financiële compensatie krijgen. Voor meerderjarigen is dat 10 duizend euro. Ouders krijgen een bedrag van 30 duizend euro, kwijtschelding van publieke schulden en een raming van de echte schade die het Toeslagenschandaal in hun leven heeft veroorzaakt. Voor kinderen is dat er allemaal niet, terwijl de meeste jongeren door hun armoedige jeugd, inmiddels zelf ook schulden hebben gemaakt. Celine heeft een behoorlijke schuld bij onder meer de studiefinanciering, omdat haar ouders haar niet konden ondersteunen in haar studietijd. Ze moest maximaal lenen om de vaste lasten te kunnen betalen.

Jongeren leenden vaak ook om de rest van het gezin te ondersteunen. Die schulden zijn niet weggepoetst door de compensatie. En de compensatie is voor jongeren in tegenstelling tot ouders geen ‘veilig geld’. Dus schuldeisers kunnen in sommige gevallen die 10 duizend euro opeisen. Celine begrijpt niet waarom kinderen, net zo goed slachtoffer van het Toeslagenschandaal, niet de kans krijgen met een schone lei te beginnen. 

'Ik heb continu het vervelende gevoel dat ik die 10 duizend euro wel heb gekregen, maar dat ik door mijn schulden nog steeds in de min sta bij de overheid', vertelt Celine.

'Bovendien vond ik het om een andere reden moeilijk: toen ik die 10 duizend euro kreeg, voelde het als geld aannemen van de mensen die mijn ouders iets hebben aangedaan. Dus ik zei ook tegen mijn moeder, wil ik dit geld wel? Hoe moet ik daarmee omgaan? Mijn moeder zei: 'Kijk, je moet het zien als geld dat wij jou nooit hebben kunnen geven en wat eigenlijk van ons was, maar het was er niet. Dus zie het maar als een cadeautje van ons aan jou.' En toen dacht ik: 'Oke, nu heb ik er een beter gevoel bij.''

Celine is allergisch geworden voor brieven van de Belastingdienst en heeft daarom een radicaal besluit genomen. Nadat ze zelf terugvorderingen kreeg van Dienst Toeslagen, omdat het een ingewikkeld systeem is en lastig om wijzigingen in je persoonlijke situatie door te geven, heeft ze besloten haar zorg- en huurtoeslag stop te zetten.

'Ik vertrouw mezelf niet, ik vertrouw iemand anders er niet mee en ik dacht: Weet je wat, ik gooi alles lekker uit. Daardoor zijn mijn maandelijkse lasten wel veel hoger, maar alles beter dan weer een schuld erbij.'

Celine ziet net als veel toeslagenouders de meerwaarde van lotgenotencontact en zelforganisatie. 'Het is fijn om contact te hebben met mensen die hetzelfde als jij hebben meegemaakt. Leuke dingen doen en acties ondernemen om onze positie te versterken draagt ook bij aan het nodige emotionele herstel.'