Erin ging in transitie via online kliniek: 'Meer dan drie jaar wachten was te lang'

Erin is een trans man, wat betekent dat zijn genderidentiteit niet overeenkomt met het geslacht waarmee hij geboren is. Hij is nu 26 jaar oud, heeft een baan in de IT en wil binnenkort aan een vierjarige opleiding beginnen. Maar dit was niet altijd vanzelfsprekend voor hem. Jarenlang dacht hij dat hij de 27 niet zou halen. Hij was ongelukkig en zag geen toekomst voor zich. “Je denkt er dan niet aan om op je twintigste een traject van meerdere jaren in te gaan, dat voelt dan als de helft van de tijd die je nog over hebt.”

Al vanaf jongs af aan merkt Erin dat hij anders is dan meisjes van zijn leeftijd, maar hij kan hier destijds nog geen woorden aan geven. “Na school ging ik vaak voetballen met de jongens en dan was ik ‘het enige meisje’.” Ook vertelt Erin dat hij zich ongemakkelijk voelde in een jurk en weinig raakvlakken had met meisjes.

Erin heeft ook weerstand tegen zijn eigen lichaam. Het gaat zelfs zo ver dat als Erin op zijn twaalfde ongesteld wordt, hij aan zijn huisarts vraagt om zijn baarmoeder te verwijderen. “Toen had ik nog niet concreet door wat dat betekende, maar ik wist honderd procent zeker dat ik daar geen spijt van zou gaan krijgen.”

Op dertienjarige leeftijd vertelt Erin aan zijn ouders en huisarts dat hij een jongen is, maar hij wordt niet serieus genomen. Zij zeggen dat hij ‘even niet lekker in zijn vel zit’ en ‘gewoon een beetje een stoere meid is'. “Ik dacht, misschien hebben jullie wel gelijk. Maar het gevoel bleef iedere keer terugkomen.” 

Twee jaar later krijgt Erin toch een doorverwijzing. Hij komt voor een lange tijd op een wachtlijst te staan bij een kliniek gespecialiseerd in transzorg. Na vijf jaar niks te hebben gehoord, belt hij de kliniek. Hij krijgt te horen dat er wél een uitnodiging naar hem gestuurd is. Omdat hij op dat moment dakloos was, heeft Erin de uitnodiging nooit gekregen. Dit viel hem zwaar: “Ik kon eigenlijk weer opnieuw beginnen."

Hij wordt opnieuw op een lange wachtlijst gezet. Het gaat dan steeds slechter met hem, en hij bespreekt zelfs de optie van euthanasie met zijn psycholoog. Zijn psycholoog zegt dat hij eerst zijn transitie door moet gaan voordat ze die optie overwegen. Online leest hij over mogelijkheden zonder de lange wachtlijsten.

Een alternatieve route die veel voorkomt bij trans personen is het zelf dokteren met illegaal verkregen hormonen. Een andere optie sprak Erin meer aan: de buitenlandse private online kliniek GenderGP. De kliniek is opgericht door Britse huisarts Helen Webberley in 2015. De behandelingen vinden online plaats. Een van de redenen daarvoor is dat er artsen van over de hele wereld voor de kliniek werken. Inmiddels hebben tienduizenden trans personen vanuit de hele wereld een behandeling gekregen bij de kliniek.

Terwijl in Nederland een medische transitie vergoed wordt als je eenmaal aan de beurt bent, moeten cliënten van GenderGP alles zelf betalen. In het eerste jaar lopen deze kosten op minstens 900 euro. Daarnaast moeten de hormonen nog betaald worden in de apotheek. Erin: ”Het is wel iets prijziger, maar je hoeft niet lang te wachten voordat je een keer mag beginnen.”

Erin kan vrijwel gelijk terecht voor een gesprek bij de kliniek. GenderGP werkt via een model genaamd informed consent. Hierbij is geen uitgebreide evaluatie vereist voordat iemand aan een traject kan beginnen, wat wel gebruikelijk is in de Nederlandse zorg. Webberley, de oprichter van de kliniek, omschrijft het model: “We hebben vertrouwen als vertrekpunt. Wanneer iemand aan ons vertelt dat ze transgender zijn, geloven we hun gelijk, wat anders gaat bij andere zorgmodellen.” Voor Erin duurde het ook niet lang voordat hij kon beginnen aan zijn transitie. “Ik had mijn eerste twee gesprekken gehad en toen kon ik een maand later aan de hormonen beginnen.” Toch benadrukt Erin dat er wel een controle zit op wie begint aan het proces. Hij moest bijvoorbeeld wel toelichten wat zijn behandeling wens was in gesprekken. “Ik moest in een gesprek vertellen waarom ik denk dat ik transgender ben en wat ik aan behandelingen wil.”

 Erin krijgt van GenderGP testosteron voorgeschreven. De effecten hiervan worden al snel zichtbaar. “Ik merkte dat ik zeker in het begin in één dag tijd door duizenden emoties ging en dacht: is er iets mis met mij? Maar dat is gewoon de testosteron.” Ook wordt zijn stem lager: "Ik probeerde een keer met een liedje van Katy Perry mee te zingen en dat kon ik echt niet meer.“

Erin vertelt aan zijn eigen huisarts in Nederland dat hij via de online kliniek is begonnen aan zijn transitie. Om er zeker van te zijn dat hij lichamelijk gezond genoeg is, voert zijn huisarts bloedonderzoeken voor Erin uit. "Mijn huisarts zei dat hij van transities geen verstand heeft, maar wel wil helpen waar hij dat wel kan." Deze bloeduitslagen stuurt Erin vervolgens op naar de artsen van GenderGP. Na controle krijgt hij zijn volgende dosis testosteron. Erin kon ook zelf bloedtesten afnemen, maar 'dat voelt minder gereguleerd’.

Erin is van mening dat huisartsen meer zouden moeten doen binnen de bestaande regels. Volgens Transvisie, een organisatie die opkomt voor de belangen van transgender en non binaire mensen, kan een huisarts ook hormonen voorschrijven aan transgender mensen, maar vaak zijn zij hier niet mee bekend. De meeste huisartsen zullen daarom terughoudend zijn met de verstrekking van cross-sekse hormonen.

Erin begrijpt wel dat huisartsen terughoudend zijn om dit te doen. “Omdat het zo'n hot topic is in de samenleving wordt er wel heel erg op hun vingers gekeken.” Toch ziet Erin niet genoeg reden om het daarom niét te doen. Volgens Erin kent elke behandeling risico’s: “Als je een paracetamol neemt morgenochtend, kan dat nog fout gaan.” Ook denkt hij dat huisartsen bang zijn dat trans patiënten spijt zouden krijgen van hun medische transitie. Volgens Erin is spijt vaak niet een resultaat van een verkeerde behandeling, maar eerder van slechte reacties in de omgeving, vertelt Erin. “Als je alle behandelingen zou moeten stoppen die een risico zouden meenemen, dan kun je eigenlijk net zo goed de hele gezondheidszorg stopzetten.”

Terwijl Erin een positieve ervaring heeft met GenderGP, is er ook veel kritiek op de kliniek. Zo vinden sommigen dat medische transities, zoals hormoonbehandelingen en doorverwijzingen voor operaties, te makkelijk gestart kunnen worden zonder genoeg psychologische ondersteuning of controles.​​ Ook is er bij GenderGP geen wachtlijst van meerdere jaren. Hierdoor zouden personen die niét trans zijn, bij GenderGP wél aan hormonen kunnen beginnen, een situatie die vanwege de lange wachtlijsten en uitgebreide evaluaties niet in Nederland lijkt te kunnen gebeuren. Erin is het er niet mee eens dat een behandeling té makkelijk gestart kan worden, omdat een behandeling bij GenderGP wel vereist dat een trans persoon de flinke kosten zelf betaalt, terwijl Nederlandse trans zorg door de zorgverzekeraar wordt vergoed.  “Voordat je er zoveel geld in gaat stoppen moet je er echt goed over nadenken en heb je misschien ook al ergens anders hulp gezocht.”

Verder ziet Erin ‘er het kwaad niet van in’ om trans zorg toegankelijker te maken, met name het therapie aspect. Volgens hem is er juist in het Nederlandse systeem niet genoeg ondersteuning voor twijfelende mensen. “Als je nog een beetje twijfelt, dan voelt het alsof je niet het recht hebt om die doorverwijzing aan te vragen.” Door de lange wachtlijsten zouden mensen die niet ‘echt trans’ zijn, afvallen. “Het is een soort ontgroening van transgender zijn: eerst even lekker wachten en als je dat hebt doorstaan dan verdien je het pas.”

Volgens hem is het juist van belang dat twijfelende mensen gelijk in gesprek kunnen gaan: “Ook als dat het probleem niet blijkt te zijn, als je gewoon twijfelt aan jezelf of een slecht zelfbeeld hebt en het niks gaat oplossen om een transitie te doen, dan heb je nog steeds hulp nodig.” Bij GenderGP worden ook twijfelaars aangenomen. “Je kunt een consult of therapiesessie doen, waarbij het belangrijk is om altijd eerlijk te blijven."