De afgelopen maanden zijn tientallen zwangere vrouwen, vooral Nigerianen, verdwenen uit de asielopvang. Er zijn grote zorgen over het lot van de vrouwen en hun baby’s.

De signalen over de Afrikaanse vrouwen zijn dusdanig alarmerend dat het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) begin deze week een ‘alert’ heeft uitgestuurd. Op dit moment heeft het EMM zicht op zeker 25 verdwijningen van zwangere West-Afrikaanse vrouwen in november en december vorig jaar. Het merendeel van de vrouwen en meisjes komt uit Nigeria, maar ook zwangere vrouwen uit Kameroen, de Democratische Republiek Congo en Oeganda zijn uit Nederlandse opvangcentra verdwenen.

Uit het waarschuwingsbericht blijkt dat het Expertisecentrum het onlogisch vindt dat de vrouwen uit zichzelf uit de opvanglocaties vertrekken. ‘Zij verdwijnen voordat zij bevallen zijn of hun asielprocedure is afgerond. Dit is niet logisch omdat zij hier immers legaal verblijven (…), een verblijfadres hebben en toegang hebben tot alle medische zorg en kraamzorg die nodig is.’

Het is onbekend waar ze naartoe gaan, waar zij bevallen en wat er met de baby’s gebeurt. Het Expertisecentrum benoemt expliciet dat het zich ‘ernstig zorgen' maakt over het lot van de vrouwen en de ongeboren en pasgeboren baby’s. ‘Het is niet ondenkbaar dat zowel de vrouwen als de pasgeboren kinderen slachtoffer zijn of worden van mensenhandelaren, illegale adoptie of voodoorituelen’.

Het EMM is een samenwerkingsverband tussen de Nationale Politie, de Koninklijke Marechaussee, Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de IND. Als asielzoekerscentra signalen zien van mensensmokkel of mensenhandel maken zij hiervan melding bij het EMM. Het Expertisecentrum doet voornamelijk onderzoek naar nieuwe fenomenen, nieuwe trends en nieuwe Modus Operandi.

Het EMM onderzoekt momenteel ook de signalen van mensensmokkel en mensenhandel aangaande de verdwijningen van tientallen Vietnamese kinderen uit de beschermde opvang. Toenmalig staatssecretaris Mark Harbers gaf opdracht tot dit onderzoek na onthullingen van Argos en Lost en Europe over deze verdwijningen.

Gedwongen prostitutie

Uit onderzoek van Argos blijkt dat ook in januari wekelijks West-Afrikaanse vrouwen verdwenen uit opvangcentra door heel Nederland. Onder hen zijn - behalve zwangere vrouwen – ook alleenreizende minderjarige asielzoekers en vrouwen met pasgeboren baby’s. Medewerkers van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) zien signalen van mensenhandel. Zo wisselt een Nigeriaanse vrouw opvallend vaak van kapsel, wat een ‘boodschap’ kan zijn aan mensenhandelaren. Ook hebben verschillende vrouwen gebruik gemaakt van de zogeheten 'B8-regeling' voor slachtoffers van mensenhandel en hebben zij aangifte gedaan bij de politie. In de dossiers van andere vrouwen staat dat zij seksueel zijn uitgebuit in Italië en met de dood worden bedreigd wegens openstaande schulden bij mensenhandelaren. In niet alle gevallen is melding gedaan bij de politie. 

Eritrese meisjes

Ook over Eritrese meisjes zijn zorgen. In korte tijd zijn zeker vier minderjarige Eritrese meisjes verdwenen. Het gaat om zogenaamde ‘nareizigers’, kinderen die in Nederland herenigd zouden worden met hun ouders. Vier van deze meisjes zijn (los van elkaar) verdwenen tijdens hun reis per trein naar Ter Apel. Medewerkers van het COA vinden dit dusdanig opvallend dat er melding is gedaan bij het Bureau Veiligheid.

Verschillende bronnen binnen de Eritrese gemeenschap vermoeden dat de meisjes in een ander Europees land asiel vragen. Zij doen dit onder dwang van mensensmokkelaars. Als zij zich daar aanmelden als volwassene kunnen zij een aanvraag indienen om een ‘echtgenoot’ te laten overkomen. Eritrese vluchtelingen zijn zeer arm. Op deze manier kunnen zij mensensmokkelaars de kosten van hun reis naar Nederland terugbetalen.

Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) laat in een reactie op de berichtgeving weten dat alle signalen over mensensmokkel en mensenhandel worden doorgegeven aan het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel (EMM) en gedeeld met de lokale politie en het Bureau Veiligheid van het COA. ‘Bewoners in de opvanglocaties van het COA kunnen slachtoffer zijn van mensenhandel of mensensmokkel. Ook kunnen bewoners tijdens hun verblijf slachtoffer van mensenhandel worden. Om ervoor te zorgen dat mensen in een kwetsbare positie in een veilige en leefbare omgeving worden begeleid en gehuisvest, wordt iedere medewerker in de opvang getraind in het herkennen van signalen van mensenhandel en mensensmokkel. Ook zijn er op elke locatie contactpersonen aangesteld, waar medewerkers terecht kunnen met hun signalen. Elk signaal kan bijdragen aan het tegengaan van mensenhandel en mensensmokkel’, aldus een woordvoerder.

Al twintig jaar verdwijningen

Argos is onderdeel van Lost in Europe, een internationaal initiatief waarbij onderzoeksjournalisten hun krachten bundelen om te onderzoeken hoe duizenden vluchtelingenkinderen konden verdwijnen na aankomst in Europa. In Nederland verdwenen in tien jaar zeker 2.500 kinderen uit asielzoekerscentra.

Op dit moment onderzoekt Lost in Europe de omstandigheden van Nigeriaanse kinderen die naar Europa zijn gekomen. Al in de jaren negentig kwamen alleenreizende Nigeriaanse meisjes naar Nederland. Zij verdwenen in groten getale uit de opvang. Een aantal van deze meisjes bleek gedwongen sekswerk te verrichten. De verdwijningen van deze meisjes vormden aanleiding tot de oprichting van de beschermde opvanglocaties (waaruit de afgelopen jaren de Vietnamese kinderen verdwenen). Ook pleitte de directeur van de opvang indertijd voor een meldpunt voor verdwijningen van vluchtelingenkinderen. Dit meldpunt is er nooit gekomen. In Italië zijn de Nigeriaanse sekswerkers inmiddels een fenomeen. Duizenden Nigeriaanse vrouwen verrichten (gedwongen) sekswerk langs de kant van de weg om schulden aan mensensmokkelaars af te betalen.

Heeft u tips of informatie over dit onderwerp? Dan kunt u ons mailen.