Verwarde personen horen niet in een cel

“De gemeente Nijmegen heeft het signaal van Nunn gekregen dat er uitbehandelde patiënten voor onderdak bij hen komen. Er is contact en overleg met de instelling waar deze mensen vandaan komen. Op dit moment doen wij onderzoek naar de omvang en de oorzaak van hiervan. Als het waar is, dan maken wij ons grote zorgen over deze kwetsbare mensen. De mensen om wie het gaat krijgen onderdak bij Nunn of elders in de stad.”

“Wij (Pro Persona) hebben besloten om niet op deze specifieke vragen in te gaan, omdat wij het gesprek daarover in direct contact met onze regionale partners, waaronder het NuNN, voeren en niet via de media.

Pro Persona biedt behandeling voor psychische problematiek. Patiënten worden opgenomen indien daar een medische noodzaak toe is en ambulante behandeling ontoereikend is. Het is duidelijk dat patiënten moeten kunnen beschikken over een woning en dat het gemis daarvan een groot probleem is. Hier ligt een zorgplicht voor de gemeente, maatschappelijke organisaties gericht op wonen en beschermd wonen organisaties.”

“Iriszorg is een landelijke instelling voor (jong) volwassenen die de grip op hun leven kwijt zijn. Het gaat om mensen met een (dreigende) verslaving en complexe problematiek op gebied van wonen en leven. IrisZorg vangt oa dak en thuisloze mensen op binnen verschillende opvang voorzieningen. De politie gebruikt de code ‘E33’. Deze code staat voor overlast door verwarde of overspannen personen. De stijging van het aantal registraties van incidenten onder de code ‘E33’ wil niet zeggen dat dit enkel gaat over psychiatrische patiënten. De incidenten die onder deze code geregistreerd worden, zijn zeer verschillend van aard. Het wil niet zeggen dat een toename m.b.t. registratie van ‘code E33’ er daadwerkelijk sprake is van een toename van het aantal ‘verwarde personen’ op straat. Nog een conclusie die getrokken lijkt te worden, namelijk dat deze toename te maken heeft met de ambulantisering van de GGZ is ook niet een op een te leggen.

Kortom de oorzaken van de toename van registratie van code E33 en dus van ‘verwarde personen’ is voor ons onvoldoende duidelijk. De term ‘verwarde personen’ vinden wij tevens ‘verwarrend’ en stigmatisering van psychiatrische patiënten in de hand werken. Het is namelijk helemaal niet bekend of de ‘verwarde personen’ waarover gesproken wordt psychiatrische patiënten zijn.

IrisZorg heeft recent een kleine interne steekproef gehouden binnen haar opvang voorzieningen om te kijken of de vraag naar opvang gegroeid is na de ambulantisering van de GGZ. Dit bleek niet zo te zijn. Ook voor deze ambulantisering was de vraag naar opvang groot. Het aantal mensen met psychiatrische problematiek lijkt niet opvallend te zijn toegenomen. Die populatie heeft IrisZorg altijd al opgevangen. 

Wat we wel zien, is dat we een groep cliënten in huis hebben waar wij heel moeilijk raad mee weten; dat zijn niet zo zeer per sé patiënten met een psychiatrische ziektebeeld an sich, maar vaak de combinatie van psychiatrie, forse gedragsproblematiek en gebruik van middelen (van alcohol en/of drugs e.d.).
Deze groep cliënten veroorzaken regelmatig overlast zowel binnen de opvang als wel op straat. Door de in onze ogen onwenselijke scheiding tussen de werkvelden maatschappelijke opvang, psychiatrie en verslavingszorg kunnen wij de verslaving wel behandelen. Maar de vaak ernstige psychiatrie moeten wij in samenwerking met ketenpartners behandelen. Deze samenwerking komt vanwege diverse redenen moeilijk van de grond. 

Hiernaast hebben we bij heel veel opvangvoorzieningen chronisch ‘overbedden’ staan. Over het algemeen zitten onze opvang voorzieningen overvol. Als we in Nijmegen vol zitten, verwijzen we ze naar het NuNN. Maar zij verwijzen ook mensen naar ons, dus dat gaat wat heen en weer. Eerlijkheidshalve laat IrisZorg weten dat zij niet met honderd procent zekerheid kan zeggen dat er nooit iemand op straat komt te staan. We moeten soms mensen weigeren. Het is uiteraard niet iets dat wij willen, maar het feit blijft dat we soms niet genoeg plaatsen hebben."

“Door de decentralisatie van het sociaal domein ontstaat risico van wachtlijsten en de ambulantisering. De ambulantisering komt langzamer op gang dan gewenst. Een knelpunt is het gebrek aan sociale huurwoningen. Het beperkt de doorstroming van beschermd wonen naar begeleid zelfstandig wonen. Dat speelt in de gehele keten van de GGZ.

De behandelduur is teruggelopen en vaak zijn de RIBW’en het sluitstuk van de GGZ, de laatste stap naar zelfstandig wonen. Bij centra voor dak- en thuislozen zoals de NuNN in Nijmegen zien we ook dat de complexiteit van de problemen waarmee daklozen kampen toeneemt. Deze mensen hebben vaak geen andere plek om naar toe te gaan.

De toenemende druk aan de bovenkant van de GGZ werkt door naar onderen. Juist hier moet je ruimte creëren. Dit vraagt om een integrale aanpak. De RIBW is bijvoorbeeld in gesprek met woningcorporaties, gemeenten en andere zorgaanbieders om te komen tot nieuwe vormen van begeleiding die de ambulantisering van mensen bevordert. We merken echt dat gemeenten, woningcorporaties en zorgpartners met ons meedenken over nieuwe ideeën en oplossingen; je ziet een grote wil tot samenwerking tussen de betrokken partijen. Het kost gewoon tijd en het moet zijn vorm nog vinden.

Door alle veranderingen in de zorg zijn er inderdaad mensen die tussen wal en schip vallen. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het aantal verwarde mensen op straat. Binnen de keten wordt er echter hard gewerkt om de opvang van deze mensen te verbeteren.

De RIBW Nijmegen & Rivierenland is een regionale instelling voor begeleiding bij wonen, dagbesteding en werk. Wij begeleiden mensen die vanwege een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) voor langere tijd ondersteuning nodig hebben. De RIBW wil haar cliënten helpen een zo gewoon mogelijk bestaan als burger in de samenleving te leiden. Wij gaan uit van de kracht en de zelfredzaamheid van de cliënt. De RIBW ondersteunt ongeveer 500 mensen in een beschermende omgeving en zo’n 900 mensen met ambulante begeleiding in de thuissituatie."