De films For Sama en The Cave documenteren vanuit vrouwelijk perspectief het verloop van de Syrische burgeroorlog in Aleppo en Oost-Ghouta.

For Sama heeft de VPRO IDFA Audience Award gewonnen en is dus door het publiek uitgeroepen tot beste IDFA-film van 2019

De in 2011 tegen Bashar al-Assad begonnen Opstand in Syrië is na onvoorstelbare wreedheden ten slotte neergeslagen, met dank aan Rusland en de ‘internationale gemeenschap’ en ten koste van minstens 350.000 doden en miljoenen vluchtelingen.

In For Sama legt de Syrische fotojournaliste Waad al-Kateab in vaak onthutsende beelden het geweld van de burgeroorlog in Aleppo vast. Ze komt uit de provincie om er te studeren, raakt betrokken bij de strijd en verliefd op Hamza, en filmt de vaak gruwelijke taferelen in het ziekenhuis waar deze als arts werkzaam is.

Het paar zet desondanks Sama op de wereld, aan wie de documentaire is opgedragen, neemt de steeds benardere omstandigheden voor lief – Aleppo wordt belegerd en de burgers bestookt met vatbommen en clusterbommen, in extremis bombarderen de Russen ook de ziekenhuizen – en weigert de stad te verlaten zolang de strijd voortduurt.

Al-Kateab, eerder goed voor Inside Aleppo, twijfelt hevig of ze hun kind dit wel mogen aandoen, maar ziet de camera waarmee ze de buitenwacht wil informeren als haar bijdrage aan de strijd, terwijl Hamza het leven van zoveel mogelijk burgerslachtoffers probeert te redden. Intussen filmt al-Kateab ook ogenblikken van huiselijk geluk en droomt ze van een betere toekomst.

Wanneer in 2016 ook de resterende verzetshaard in de tang wordt genomen, spitsen de gebeurtenissen zich nog dramatischer toe. For Sama is geen documentaire voor tere zielen. Co-regisseur Edward Watts was eerder goed voor Escape from Isis.

Net zo aangrijpend is The Cave van de Syrische filmmaker Feras Fayyad, vooral bekend van Last Men in Aleppo. Hij filmde de gang van zaken in een ondergronds ziekenhuis in het rebellenbolwerk Oost-Ghouta nabij Damascus, waar Amani Ballar leiding geeft aan haar team van medisch personeel. Net als in For Sama wordt ook hier zoveel mogelijk burgerslachtoffers van bombardementen onder vaak bedroevende omstandigheden het leven gered, waarbij de beelden van gewonde kleine kinderen, als altijd, het schrijnendst zijn.

Ook in Oost-Ghouta worden vanaf 2013 door regeringstroepen in samenwerking met Rusland chemische wapens ingezet, en ook Amani kampt met een gebrek aan medicijnen en middelen. Ze wordt bovendien soms niet voor vol aangezien omdat ze een vrouw is, waarna collega Salim, die tijdens noodoperaties graag klassieke muziek afspeelt, het voor haar moet opnemen. Ook Amani gaat gebukt onder oorlogsleed, groeiend onvermogen om iets uit te richten en de voortdurende angst voor bommen.

Wanneer uiteindelijk ook het ziekenhuis wordt geraakt en een Russische aanval met chloorgas veel slachtoffers maakt, wordt de situatie onhoudbaar. Evacuatie betekent in 2018 het bittere eind van de Opstand in Oost-Ghouta. Amani is op, ze overweegt terug te gaan naar haar ouders.