Komt het wel goed met Afrika?

12 juni 2022

Ik kreeg de vraag deze week een paar keer voor de voeten geworpen. Komt het wel goed met Afrika? 

Bij de opname van een podcast, tijdens een college voor studenten van The University College in Utrecht, waar ik sprak over Russen in Afrika, en vanochtend nog, tijdens een redactieoverleg.

Komt het wel goed met Nederland, vraag ik dan altijd terug. 

Met Poetin en de Derde Wereldoorlog om de hoek, lijkt het Afrikaanse continent mij toch een van de veiligste plekken om te zijn nu. De kans dat je een bom op je dak krijgt in Dakar of Gaborone is aanzienlijk kleiner dan in Amsterdam. Nu jullie weer.

Maar voor wie zijn innerlijke afro-pessimist wil voeden, heb ik wel wat leesvoer. In mijn voormalige standplaats Zuid-Afrika brak een verhaal dat de komende maanden grote gevolgen gaat hebben. 

President beroofd van miljoenen

President Cyril Ramaphosa kwam in 2018 aan de macht met de belofte om schoon schip te maken na negen jaar corrupt wanbeleid van Jacob Zuma. 

Maar deze week stond hij zelf op de voorpagina’s omdat hij vergeten heeft te melden dat dieven vier miljoen dollar in cash zouden hebben buitgemaakt tijdens een overval op zijn privé-boerderij.

So many questions. 

Wat moet de president met vier miljoen dollar onder zijn matras? En waarom heeft hij nooit aangifte gedaan van de overval? 

Het nieuwtje werd gelekt door het voormalige hoofd van de inlichtingendienst, die - oh toeval - nogal goed was met Ramaphosa’s voorganger Zuma.

Zuid-Afrikanen snappen ook wel dat ze dit lek moeten zien in het licht van de eeuwig durende oorlog binnen regeringspartij ANC. 

Dat gevecht wordt altijd afgeschilderd als een strijd tussen goed en kwaad, licht en donker. Dat blijkt toch wat minder zwart-wit. 

Maar, pessimisten die jullie zijn: het was ook de week dat in Dubai de gebroeders Gupta werden gearresteerd, die onder Zuma’s toezien jarenlang de staatskas hebben geplunderd en er mee weg leken te komen. Mooi niet dus.

De Russificatie van een continent

Eerlijk is eerlijk: de bezorgde vragen over Afrika’s toekomst kwamen ook voort uit nieuwe publicaties over de aanwezigheid van Russische huurlingen op het continent. 

The New York Times schreef deze week over Soedan, waar Wagner flink verdient aan goudmijnen, terwijl ze de generaals helpen de opstand van jongeren neer te slaan.

'Ik ben Wagner'

De Russificatie van een continent, daar kun je inderdaad pessimistisch van worden. Ik hoorde dat er zelfs in Oost-Congo nu pro-Russische demonstraties zijn.

En onze Franse collega’s Carol Valade en Clément Di Roma maakten deze documentaire over de Centraal Afrikaanse Republiek, waar wij onlangs ook waren.

Ook in die reportage zie je Afrikanen rondlopen met Russische vlaggen en zelfs T-shirts met ‘Ik ben Wagner’.

Is de groeiende populariteit van de Russen in Afrika een reden voor pessimisme? Gezien hun betrokkenheid bij talloze moordpartijen zeker. 

Maar ook in Nederland geen gebrek aan Poetin-fanboys, tot in het parlement. 

Nu jullie weer.

Lees-, kijk- en luistertips van de redactie:

  • Er zijn berichten dat de het Verenigd Koninkrijk deze week begint met het deporteren van vluchtelingen naar Rwanda. Al Jazeera sprak een aantal van hen in detentiecentra in de buurt van Londen - ze zijn de wanhoop nabij. De omstreden migratiedeal die de Britse regering sloot met Rwanda kan rekenen op veel kritiek. Zeker als je bedenkt dat het regime van president Kagame haar eigen gevluchte dissidenten in het buitenland achtervolgt, lastigvalt en vermoordt. Het beste boek dat je hierover kunt lezen (de oplettende lezer heeft hem hier al eens voorbij zien komen, maar hij is zo goed dat we hem graag nog een keer tippen) is Do Not Disturb van Michela Wrong.
     
  • Hierboven noemden we al even Soedan. Een land dat te maken heeft met grootschalige protesten sinds de militaire staatsgreep in oktober. Honderdduizenden mensen gingen de straat op. Een opvallende figuur in de protesten in hoofdstad Khartoum is een man verkleed als Spider-Man. The Guardian zoekt in deze korte documentaire uit wie hij is en ziet hoe hij zich ook inzet voor de kinderen in de stad.
     
  • We sluiten af met een selectie indrukwekkende nieuwsfoto’s, van fotografen die in de prijzen vielen bij de Istanbul Photo Awards. Fotograaf Marcus Yam maakte bijvoorbeeld een serie over de val van Kabul in augustus vorig jaar. Maar ook tekenend is een foto van een agent te paard van de Amerikaanse grenspolitie, die een Haïtiaanse migrant bij zijn kraag grijpt. Klik vooral ook door alle andere categorieën. 

Tot de volgende!

Groet,

Bram Vermeulen