Metropolis reist de wereld over op zoek naar de medicinale werking van cocabladeren in Bolivia, peyote cactussen in Mexico en rupsenschimmels in Nepal. Welke natuurlijke pleisters hebben mensen over de hele wereld gevonden voor mentale ziektes en lichamelijke kwaaltjes?

We beginnen onze reis in Bolivia. Wie zich daar niet goed voelt, stopt een aantal cocabladeren tussen z’n kiezen. Deze bladeren blijken namelijk medicinale krachten te bezitten. Al meer dan 3000 jaar is dit een effectief middel tegen honger en verhelpt het hoogteziekte in de Boliviaanse hooglanden. Je kunt er ook thee van zetten, wat helpt tegen maagpijn, misselijkheid en diarree.

Metropolis correspondent Paolo ging langs bij een paar Boliviaanse cocaboeren. ‘Hier op het platteland zijn geen ziekenhuizen. Dus als we ziek zijn drinken we coca-thee’, vertelt een van hen. Maar behalve deze helende werking vormen de bladeren ook de grondstof voor cocaïne en daarom worden cocaplantages streng gecontroleerd.

Dit zorgt ervoor dat cocaboeren het moeilijk hebben om een afzetmarkt te vinden voor hun producten. Maar de boeren blijven strijden voor de erkenning van hun culturele en medicinale plant. Hierbij krijgen ze de nodige steun van de Boliviaanse president en oud-cocaboer Evo Morales. Zouden deze cocabladeren ook buiten Bolivia voet aan de grond krijgen?

Niet alleen de Bolivianen kennen een plant met een heilige status, ook in Midden-Amerika en de Verenigde Staten is er een plant die zich diep geworteld heeft in de cultuur van de Huichol en Native Americans.

trippen door de peyote cactus in Mexico

Op de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten groeit een kleine, bolvormige cactus met roze of witte bloemen: de peyote cactus. Dit is niet zomaar een cactus, maar eentje met een stofje in zich dat je laat trippen.

Voor de Huichol, de inheemse bevolking van Mexico, is deze cactus het medicijn van het hart. Als een van de stamleden met een probleem zit, kan deze drugs helpen om nieuwe inzichten te krijgen.

© Harry Harms / flickr

Een peyote cactus.

Ook de Nederlandse Runa weet wat de cactus met je kan doen. Ze belandt tijdens haar reis door Mexico toevallig op een peyote ceremonie geleid door één van de belangrijkste Huichol sjamanen. Ze heeft nog nooit drugs gebruikt, maar besluit toch mee te doen.

De ceremonie bestaat uit drie rondes en tijdens iedere ronde eet Runa een stukje van de cactus. In haar trip ziet ze alle kleuren feller en is haar zicht scherper. ‘De vonkjes boven het vuur waren super helder.’ Zo nu en dan ziet ze een blauw lichtje om de groep deelnemers zweven. ‘Het gaf me een heel vertrouwd gevoel. Alsof we er door beschermd werden. Toen ik het vaker zag ging ik er op letten en realiseerde ik me dat het een hert was.’

Eigenlijk is het innemen van peyote verboden, maar om de culturele, medicinale en spirituele ervaringen met de cactus voort te zetten, hebben de Huichol in Mexico en de Native American Church in de Verenigde staten een uitzonderingspositie op de wet.

krijsen in een zweethut

De ceremonie die bij het innemen van de peyote cactus hoort, duurt de hele nacht. Sommige deelnemers gaan bij het ochtendgloren gewoon door naar hun werk, maar wie nog zin heeft kan door naar de volgende ceremonie. Nog onder invloed van de peyote kruipt Runa in een kleine, bloedhete zweethut.

Deze zweethut heeft iets weg van een sauna, maar dankzij de bijbehorende rituelen als zang, bidden, bepaalde kruiden en vooral veel zweten, heeft het een zuiverende werking voor lichaam en geest. ‘De muziek was heel heftig in combinatie met de peyote en die kleine, bloedhete ruimte’, vertelt Runa.

‘De gebeden waren in het Spaans en wat ik vooral meekreeg was padre, wat vader betekent. Voor ik het wist, barstte ik in tranen uit om mijn eigen vader, die ik nooit echt gekend heb, maar om wie ik ook nooit gerouwd heb. Het kwam zo hard binnen. Ik had nog nooit in mijn leven zó hard gehuild. Ik zat echt te krijsen van verdriet. Door de muziek hoorde niemand het en het was ontzettend fijn om zo erg in die emotie te zitten.’ Of het nou de opgekropte emotie was die er eindelijk uitkwam, of de veel te kleine, hete hut die ze mocht verlaten, Runa voelde zich bevrijd.

'Ik had nog nooit in mijn leven zó hard gehuild. Ik zat echt te krijsen van verdriet.'

© Wikimedia Commons

rupsenschimmels eten in Nepal

Hoewel de Mexicaanse peyote cactus er nog wel smakelijk uitziet, kun je dit absoluut niet zeggen van de Nepalese yarsagumba. Door de Nepalezen wordt het ook wel ‘rupsenschimmel’ genoemd, en dat is het ook letterlijk. De schimmel ontkiemt in levende larven, die vervolgens doodgaan en langzaam mummificeren. Uit deze gemummificeerde larve komt een boonvormige zwam tevoorschijn: de yarsagumba.

Een andere bijnaam voor de yarsagumba is ‘de viagra van de Himalaya’. Je kunt wel raden waarom. Het is niet bewezen maar sommige alternatieve helers zeggen dat je er ook chronische vermoeidheid en kanker mee kunt behandelen.

Behalve de helende werking, is deze dode rups en zijn schimmel voor de vinder ook economisch interessant. De yarsagumba is veruit de duurste schimmel ter wereld en gaat soms voor meer over de toonbank dan een stukje goud. Onze correspondent Chandan ging langs bij een verkoper van de rupsenschimmel en mocht ook een stukje proeven. Bon appetit!  

Dit was nog maar een klein voorproefje van de grenzeloze hoeveelheid natuurlijke helers die moeder aarde ons te bieden heeft. Zou jij een stukje peyote eten of geef je de voorkeur aan iets anders? Laat het ons weten op Facebook!

bekijk ook