Er valt nog veel te verbeteren aan de positie van LHBTI’ers in Nederland. Zeven schoolklassen en vier gasten spraken tijdens VPRO Tegenlicht Future Stories over het vieren van diversiteit, inclusie en het overal zichtbaar jezelf kunnen zijn.

Nederland staat op nummer dertien in de Europese Rainbow Index. Deze lijst rangschikt de situatie van LHBTI’ers in Europese landen. ‘Ik vind dat heel teleurstellend. Ik zou willen dat we in de kopgroep zitten, het liefst nummer een,’ zegt Astrid Oosenbrug tijdens Future Stories. Astrid is voorzitter van COC Nederland, de oudste nog bestaande belangenvereniging voor de LHBTI-gemeenschap ter wereld.

‘We houden veel te veel vast aan de successen die we in het verleden hebben geboekt. In plaats van achterover te leunen, moeten kijken naar wat we nog meer kunnen doen,’ zegt de Amsterdamse fotograaf Bete van Meeuwen.

‘Onbekend maakt onbemind,’ aldus Astrid. Het gesprek moet gevoerd (blijven) worden. En dus wordt dat tijdens Future Stories gedaan, met maar liefst zeven schoolklassen en vier gasten met verschillende posities in de LHBTI-gemeenschap. Deze vier thema’s sprongen eruit. 

1. Het belang van voornaamwoorden

Waarom zijn de juiste voornaamwoorden eigenlijk belangrijk? Het is een terugkerende vraag. ‘Ik heb last van genderdysforie. Dat betekent dat ik een heel pijnlijk gevoel krijg wanneer mensen me niet aanspreken als wie ik ben,’ zegt Tammie Schoots, transgenderactivist en journalist. Doris Schillings is non-binair en schreef een profielwerkstuk over gender. Die vult aan: ‘Voornaamwoorden zorgen ervoor dat ik me veilig voel.’

Tammie en Doris ervaren allebei dat het soms misgaat, zowel bij zichzelf als bij anderen. ‘Eerst moeten mensen begrijpen hoe het werkt. Verder moet je het gewoon heel vaak doen of misschien hardop voor jezelf oefenen. Op een gegeven moment komt het in je systeem,’ vertelt Doris.

Het Nederlands is een erg gendergekleurde taal. Maar er zijn (creatieve) genderneutrale alternatieven. Doris noemt er een paar:

  • Brus (broer/zus)
  • Nif (nicht/neef)
  • Mappa, pamma, verzorger (papa/mama)
  • Doon, kind (dochter/zoon)
  • Partner, lief, joyfriend, datemate, crushband (man/vrouw/vriend/vriendin)

2. Vrijheid

Toen Tammie een jaar of vijf was en anderen haar als jongen classificeerden, stond ze op de poppenafdeling van een speelgoedwinkel. ‘De eigenaar rende op mij af en zei dat ik daar niet hoorde. Ik kwam er toen voor het eerst achter dat hoe ik in de wereld wilde zijn, dat anderen daarvan zeiden dat dat niet mag.’

‘We moeten minder binair kijken naar de wereld,’ zegt van Astrid. Vaak wordt gedacht dat je geslacht hetzelfde is als je genderidentiteit en dat je genderexpressie hier ook op aan moet sluiten. Maar dit hoeft niet. ‘Als je je bijvoorbeeld identificeert als man, hoeft je genderexpressie niet mannelijk te zijn,’ legt Doris uit. ‘En we hoeven ook niet overal labels op te plakken,' vult Tammie aan.

Als je dit snapt, dan ben je vrijer om jezelf te ontdekken en voor anderen open te staan. ‘In een ideale wereld is de angst om veroordeeld te worden er niet meer. Het zou een liefdevolle wereld zijn. Liefde voor jezelf maar ook voor de ander,’ zegt Bete. Een pop is dan ook gewoon speelgoed in plaats van speelgoed voor meisjes. En misschien trek je de ene dag het liefst een strak jurkje aan en de volgende dag een cargobroek. Of draag je jurkje met een cargobroek eronder. Alles kan.

Sekse, genderidentiteit en genderexpressie uitgelegd door de GSA

3. Het gaat over iedereen

Vaak denken mensen dat de discussie over gender alleen mensen aangaat die niet wit, binair en heterosexueel zijn. ‘Maar iedereen heeft last van gender,’ vertelt Schoots. Het gaat om de verwachtingen die alle genders met zich meebrengen, de restrictieve hokjes. ‘Voor elk mens is het leven een zoektocht naar waar je thuishoort. Voor genderdiverse kinderen is dat helemaal niet heel anders. De wereld werkt ze gewoon meer tegen.’

Doris vindt het ergens wel een fijne gedachte. ‘Je kan je soms alleen voelen. Alsof je de enige bent die in een hokje wordt geduwd. Maar iedereen ervaart dit in een bepaalde mate.’

4. We zijn nog zoveel meer

En wat nou als mensen toch een fout maken in het gebruik van voornaamwoorden? ‘Corrigeer jezelf of de ander. Maar naast voornaamwoorden zijn wij als personen natuurlijk nog veel meer. Ga dus ook gewoon weer verder, sta er niet té lang bij stil,’ zegt Tammie.

Het valt alle vier de gasten op dat in de media weinig non-binaire personen voorkomen die er gewoon zijn. ‘Het is belangrijk dat het niet je hele persoonlijkheid is. Het moet er gewoon zijn, net zoals bij CIS-personen,’ zegt Doris. Bete sluit zich hierbij aan. ‘Je bent niet alleen je uiterlijk, je seksualiteit, en dat soort kenmerken. We zijn zoveel meer. We moeten elkaar zien voor wie we zijn en wat we doen.’

Hoewel Tammie vandaag bij Future Stories zit om over gender te praten en dat heel belangrijk vindt, plaatst ze wel een kritische noot. ‘In de ideale wereld kan iemand als Doris gewoon naar School zonder dingen uit te hoeven leggen. Doris en ik zijn er uiteindelijk niet om jullie te onderwijzen. Wij zijn ook gewoon mensen die hun plekje in de wereld zoeken, net als iedereen.’ De verantwoordelijkheid voor een meer inclusieve wereld ligt bij ons allemaal.

Kijk hier de livestream van VPRO Future Stories terug

Beste Reizigers from TjoonkGVL on Vimeo.

Over Future Stories

Future Stories is een spin-off van de Tegenlicht Meet Up voor jongeren in het voortgezet onderwijs. Het is opgezet door ZB Bibliotheek Zeeland in samenwerking met VPRO Tegenlicht.

In een interactieve, energieke livestream praten we verder over relevante onderwerpen voor de toekomst van jongeren. Dit doen we samen met negen klassen van het voortgezet onderwijs die aanwezig zijn via een videowall.

meer zoals dit