De opkomst en ondergang van de eurotop

'Zonder de eurotop gaat de eurozone het niet overleven'. Dat was de gedachte van de Franse president Sarkozy toen hij besloot om de eurotop in het leven te roepen. In 2008 was er geen goed mechanisme voor de euro-leiders om te overleggen over de problemen in Griekenland. De eerste eurotop was in 2008, de tweede in 2010. Maar pas in 2011 en 2012, tijdens het hoogtepunt van de schuldencrisis, kwamen de eurotoppen echt op gang.

De samenstelling van de eurotoppen is wisselend. In 2012 werd besloten dat niet-euro landen zoals Groot-Brittannië en Zweden ook deel mochten nemen aan deze top, in 2013 werd dat weer teruggedraaid.

Het doel van de eurotoppen is dat regeringleiders op een efficiënte manier met elkaar kunnen overleggen. De leiders kunnen het echter maar moeilijk met elkaar eens worden. Er wordt vooral gesteggeld over hoe het noodfonds eruit moet zien. Elk land stort er een eigen bedrag in, maar over de hoogte daarvan was men het vaak oneens. Uiteindelijk besluit de eurotop het ESM (Europese Stabiliteits Mechanisme) in leven te roepen. Hierin zijn alle oude hulpfondsen verenigd. Het ESM zelf krijgt de vorm van een internationale organisatie, waarop landen in nood (en later banken) aanspraak kunnen maken.

De eerste eurotoppen zijn dus in 2008 en 2010. Daarna barsten ze echt los, zoals is te zien in onderstaand overzicht.

Maart 2011 Het tijdelijke reddingsfonds wordt uitgebreid van 240 naar 440 miljard euro. Er worden plannen gemaakt voor het oprichten van het ESM. Daar zouden dan alle voorlopige reddingsfondsen in opgaan.

Juli 2011 Griekenland krijgt een nieuwe lening van 109 miljard euro.

Oktober 2011 Sarkozy en Merkel vinden dat er een "allesomvattend en ambitieus" pakket aan maatregelen moet komen. Daarop wordt besloten het ESM te verhogen tot 1 biljoen euro. De banken schelden bovendien de helft van alle Griekse schulden kwijt. Ook wordt de functie van voorzitter verkiesbaar. Tot die tijd zal Van Rompuy de vergaderingen voorzitten.

December 2011 Premier Cameron verzet zich tegen strengere begrotingsregels. De andere landen maken vervolgens begrotings-afspraken zonder Groot-Brittannië.

Januari 2012 Het bedrag van het ESM wordt bijgesteld tot 500 miljard. Wederom worden striktere begrotingsregels opgelegd.

Maart 2012 Een nieuw verdrag, ‘het fiscale compact’ wordt getekend om te voorkomen dat landen schulden opstapelen. Van Rompuy wordt verkozen als vaste voorzitter.

Juni 2012 Onder druk van de Italiaanse president Monti ("Ik blijf desnoods tot zondagnacht in Brussel") komt er een nieuw akkoord. Hierin staat dat ook banken aanspraak kunnen maken op het ESM. Financiële markten reageren enthousiast en de euro is voorlopig veilig.

Maart 2013 Akkoord over meerjarenbegroting 2014-2020. Rutte is vooral blij met de één miljard korting die hij bedongen heeft voor het bedrag dat Nederland moet afstaan.

In de lijst is te zien hoe er naar het ESM is toegewerkt. Nadat men het eens was geworden over de precieze grootte van de bedragen in het fonds, keerde er enige rust en stabiliteit terug. Regeringsleiders kunnen weer op adem komen: in 2013 is besloten om voortaan maar twee vaste eurotoppen per jaar te houden.