De hand die de Griekse deal namens de Grieken bezegelde, was die van Christoforos Sardelis, destijds hoofd van het Griekse staatschuldenagentschap.

Tijdens de militaire dictatuur in Griekenland, gaf Sarfelis als econoom les in Stockholm, waar hij het Zweedse staatsburgerschap kreeg. Na gewerkt te hebben voor Bank of America diende hij van 1999 tot 2004 als hoofd van het Griekse nationale schuldenagentschap (PDMA). Nu werkt Sardelis voor Banca IMI, de afdeling voor inversteringsbankieren van het Italiaanse Intesa Sanpaolo. Ook is hij lid van de raad van bestuur van Ethiniki, de grootste private verzekeringsmaatschappij van Griekenland.

Handel in schulden

In 1999 werd het Griekse schuldenagentschap (PDMA) in werking gesteld. Dat was verantwoordelijk voor het beheer van en de uitgifte van Griekse staatsschuld. Sardelis werd als eerste voorzitter benoemd. Hij ging bij nagenoeg elk fonds in Europa langs en onder hem lukte het Griekenland dan ook enorme aantallen staatsobligaties te verkopen aan buitenlandse investeerders, soms in pakketten van 5 miljard euro tegelijk. Sardelis zag de problemen op langere termijn wel aankomen, maar het ging er destijds voor zijn afdeling om, zoveel mogelijk geld binnen te halen, aldus Sardelis.

'We did a combination of cross currency and interest rate swaps in 2001, essentially converting 2.8 billion euros of debt into a stream of future interest payments. The Greek parliament was aware of the transaction.'

Christoforos Sardelis

In 2001 schakelde het PDMA onder leiding van Sardelis de Goldman Sachs Group in. Door een serie van complexe transacties in derivaten (cross-currency swaps en een off-market interest rate swap) kochten de Grieken in feite een lening van Goldman Sachs ruimte waardoor ze betalingen verder uit konden stellen en de slechte staat van de overheidsfinanciën konden verbloemen. Bovendien konden ze zo een van de targets halen die benodigd waren om in de eurozone te blijven.

De Grieken moesten dan wel een flinke rekening tot 2019 terugbetalen. Deze bestond uit regelmatige betalingen met een variabele rente erop. Hierin waren de lening, de rente daarop, en het loon plus de vergoedingen voor de diensten van Goldman Sachs verwerkt. Met zo’n 500 miljoen dollar winst was het een zeer lucratieve deal voor de Amerikaanse investeringsbank. Op de lange termijn zou de Griekse traditie van slecht beheer en weergave van staatsfinanciën, buitensporig lenen, een falend belastingsysteem en politieke corruptie tot grote schade voor Griekenland leiden. De effecten daarvan worden met de dag duidelijker.

Don’t blame us, blame the system

'The huge currency swap deals that Goldman Sachs arranged with the Greek government were at once completely legal and completely scandalous'

Martin Wolf, hoofdcommentator economie bij the Financial Times

Hoewel Goldman Sachs en het PDMA hadden samengewerkt om door een complexe deal de cijfers te manipuleren beriepen Goldman Sachs en Sardelis op het feit dat ze geen regels van Eurostat hadden overtreden. Het was een vaker voorkomende regeling. Bovendien betrof het slechts een klein deel van de totale schuldenlast, aldus Sardelis. Wel zou hij het met de kennis van nu anders doen:

‘With the benefit of hindsight, I will say that you don’t do swaps for such long periods, because you put a lot of risk in your book. But back in 2001 this looked like a good way to help Greece absorb certain problems they had accumulated over the past.’

Christoforos Sardelis