Technologie speelt een belangrijke rol in het oplossen van duurzaamheidsproblemen. Van schone technologie tot het hele productieproces aanpassen.
Met behulp van technologie is bijna alles mogelijk. Schoon drinkwater krijgen door een zak water in de zon te leggen of met behulp van zonne-energie zout water omzetten in zoet water zodat je zelfs planten kan laten groeien in de woestijn. Wie er echt voor gaat zitten, kan het hele productieproces van zijn bedrijf zo aanpassen, zodat het afvalwater er schoon uit komt. In alle gevallen is de technologie voor handen, maar is het een kwestie van aan de slag gaan, zoals we zien in de fragmenten in deze les.
Fragmenten
1. Schoon drinkwater voor iedereen
2. Planten groeien in de woestijn
3. Circulair produceren
FRAGMENT 1: Schoon drinkwater voor iedereen
In grote delen van de wereld is schoon drinkwater een groot probleem. Met behulp van nanotechnologie is er niet meer nodig dan zonlicht om vervuild drinkwater schoon te krijgen. Mark Owen ontwikkelde met behulp van nanotechnologie een materiaal dat onder invloed van zonlicht pesticide vernietigt en bacteriën in water dood waardoor het drinkbaar wordt.
Hij ontwikkelde met dit materiaal de solar bag. Deze zak is eenvoudig te gebruiken en kan honderden keren gebruikt worden. Owen probeert de zak in droge gebieden, zoals in Afrika, te verspreiden. Daarnaast ontwikkelde hij een systeem waarmee kleine bedrijven in staat zijn om zwaar vervuild water te zuiveren.
Dit fragment komt uit de aflevering Cleantech. In deze aflevering verkent Tegenlicht wereldwijd de ongekende mogelijkheden van schone energie, recycling en schone productieprocessen. Cleantech wordt wel de nieuwe industriële revolutie genoemd.
FRAGMENT 2: Planten groeien in de woestijn
Peter Diamandis vertelt over de techniek die het mogelijk maakt om van zout water zoet water te maken in de woestijn vlakbij Qatar. Joakim Hauge, CEO van het Sahara Forest Project, vertelt hoe er door middel van zonlicht energie opgewekt kan worden om van zout zeewater zoet water te maken en zo planten te verbouwen. Deze technologie biedt de mogelijkheid om voedselcrises te bestrijden. Hauge betoogt dat de technologisch alles mogelijk is, maar dat apathie het grootste probleem is.
Dit fragment komt uit de aflevering Overvloed. In deze aflevering kijkt Tegenlicht mee over de schouders van Peter Diamandis die ondanks de crisis een overvloedige toekomst verwacht. Door de exponentiële groei van technologische ontwikkelingen wordt het leven volgens hem beter dan ooit.
FRAGMENT 3: Circulair produceren
Voormalig directeur Albin Kälin van het Zwiterse textielbedrijf Rohner vertelt over het bedrijf overschakelde van vervuilend naar milieuvriendelijk produceren. Kälin schakelde de Amerikaanse architect William McDonough en de Duitse chemicus Michael Braungart in om het chemisch afval van de fabriek afbreekbaar te maken. Door circulair te produceren (cradle-to-cradle) maakt een bedrijf alleen producten van grondstoffen die zijn gewonnen uit eerdere producten en is er geen afval meer.
Kälin beschrijft in het fragment hoe de aanpak van McDonough en Braungart zijn leven volledig heeft veranderd. Hij noemt de aanpak simpel, maar niet eerder gedaan door anderen. De oplossing gaat verder dan een puur technologische aanpak en omvat een nieuwe manier van kijken naar het productieproces.
Dit fragment komt uit de aflevering Afval = voedsel. Afval verdwijnt niet, omdat de aarde een gesloten systeem is. Het lijkt soms alsof afval weg is, maar dat komt omdat het verdunt wordt met water of bedekt met aarde. Door afval als voedsel te zien en als grondstof voor een nieuw productieproces, kan dit probleem worden opgelost.
Opdrachten
De fragmenten kunnen in de klas behandeld worden met de volgende opdrachten.
Discussie
1. Met behulp van technologie kunnen alle duurzaamheidsproblemen worden opgelost
2. Apathie is het grootste obstakel voor een duurzame samenleving
3. Circulair produceren moet door de overheid verplicht gemaakt worden, bedrijven die het niet toepassen moeten zwaarder belast worden
4. De hele mensheid toegang geven tot schoon drinkwater is een probleem dat binnen vijf jaar op te lossen moet zijn.
Essay
Schrijf een essay dat begint met de zin:
"De rol van de mens is belangrijker dan technologie, want..."
Beschrijf waarom technologische ontwikkelingen van ondergeschikt belang zijn in het oplossen van duurzaamheidsproblemen. Omdat technologisch alles mogelijk lijkt, is het belangrijker om te kijken naar de houding van mensen en hoe deze aangespoord worden om de juiste oplossingen toe te passen. Beschrijf welke stappen/acties daarvoor nodig zijn. Met deze opdracht wordt de student uitgedaagd om argumenten te vinden die niet direct in de fragmenten en bijbehorende afleveringen zijn te zien.
Praktijk
Zoek contact met een bedrijf in de regio dat traditioneel bekend staat om grote vervuiling, zoals een schildersbedrijf, een chemicaliënfabriek of een andere bedrijf dat veel met chemische stoffen werkt. Onderzoek of dit bedrijf de term 'circulair produceren' of cradle-to-cradle kent. Vraag in een kort interview welke afvalstoffen dit bedrijf produceert en wat ze hiermee doen. Verwerk de resultaten van dit interview in een kort verslag.
