Argos
Joegoslaven in Nederland
Het Joegoslavische vluchtelingenprobleem stond begin dit jaar nog hoog op de Europese agenda. Europa lijkt de oorlog in het voormalige Joegoslavië nu te zijn vergeten. In de Europese hoofdsteden maakt men zich liever druk om de stoelendans rond de opvolging van de voorzitter van de Europese Commissie. In Nederland wonen inmiddels bijna 20 duizend ex-Joegoslaven. Hoe is het hen vergaan? In ARGOS een reportage over één van hen, de 32-jarige Senada Dugic.
---------------
Draaiboek
COR + TUNE.
Kopfragmenten:
NA 99792.3 = C.3 Woordenlijstje van Senada
in: dankbaar
uit: verdedigen, braitjeti. 0.56
NA 205394 = A.1 Senada
in: Ja, ik had in Bosnie een hele grote huis
uit: ik moet naar toekomst kijken. 1.04
B.6 Senada
in: Ik denk altijd over Bosnie
uit: ik mis mijn Bosnie, ja. 3.51
tekst 1.
De Bosnische vluchtelinge, Senada Doekietz, wil het verleden vergeten. Alleen nog maar naar de toekomst kijken.
Senada Doekietz, 32 jaar oud, moeder van twee kinderen, is één van de naar schatting 20.000 ex-Joegoslavische vluchtelingen die inmiddels ergens in Nederland gehuisvest zijn.
Alweer bijna twee jaar geleden, in augustus 1992, komt Senada met haar twee kinderen en een zieke schoonmoeder op uitnodiging van het Rode Kruis, met de trein naar Nederland. Bij aankomst vertelt ze hoe ze maar net op tijd is ontkomen.
NA 236859.1 Senada (kopfragment)
in: Wat wil met mij kinderen
uit: dat is geluk voor mij 0.34
tekst 2.
Senada's man, Nedzad, verdedigt dan, in augustus 1992, met andere mannen het dorp waar ze woonden, een moslimdorp in de Noordelijke bergen, tegen de oprukkende Serviërs.
Vier maanden later worden Senada en haar man Nedzad weer herenigd in de voormalige Adolf van Nassau kazerne in Zuidlaren, die als Tijdelijk Opvang Centrum is ingericht.
8 Juli 1993 krijgt de familie Doekietz de felbegeerde A-status, zijn ze eindelijk erkend als vluchteling. Anderhalve maand later krijgen ze een huis toegewezen en verhuizen ze naar Coevorden.
A.2.
in: Ik woon in een deel van Coevorden
uit: ik ook niet (gelach) --0.06-- 2.54
Muziekbrug
C.4.
in: we lopen nu van het B-gebouw
uit: dat er nog bij hebben 2.05
NA 236859.3 gebouw inlopen op weg naar jongenskamer Zuidlaren.
in:
uit: van de radio ?
tekst 3.
Een jaar geleden, het Tijdelijk Opvang Centrum Zuidlaren. Een oude kazerne aan de buitenkant van het Drents dorpje. Op zoek naar Senada Doekietz. Op één van de kamers een groepje jongens. Een donkere kamer. Volle asbakken en afgedankte yoghurtbekertjes die nu dienst doen als koffiemok. Halverwege een provisorische wand van stalen soldatenkasten, daarachter twee bedden die als banken dienst doen en uitzicht bieden op de televisie. Op de banken zes zich vervelende jongens. Eentje grijpt een gitaar en de anderen vallen hem bij.
B.2 Zuid-Laren
in: --0.25-gitaar + zang-Steeds als ik hier langs
uit: moet na de oorlog (muziek + zang) --0.26-- 2.04
NA 232980.8 Decor hol geluid van kinderen in gang (0.40)
tekst 4.
We lopen verder, naar kamer 5, waar Senada woont met haar 2 zoons Dino en Damir, haar man en haar ernstig zieke schoonmoeder. Het is een kleine kamer, 5 bedden. Het bed van Senada en haar man staat achter een kamerscherm zodat ze een beetje privacy hebben.
Vol weemoed vertelt Senada over haar dorp, haar huis en haar geregelde leven.
B.3
in: Modritza is een stad
uit: twee etage, twee verdiepink, mmmm 2.32
(muziek)
A.4
in: Mijn broer woont in Kroatië
uit: wij moeten vergeten 1.25
tekst 5.
Vergeten is moeilijk, vooral als je voortdurend wordt geconfronteerd met verhalen van mensen die hetzelfde hebben meegemaakt.
De 550 vluchtelingen in Zuidlaren leven dicht op elkaar, toch is het op de kazerne rustig en stil. Jongeren hangen verveeld rond op het binnenplein en alleen de kleine kinderen laten zich horen.
NA 232980.11 Dekor kinderen praten en buitengeluiden (1.40)
tekst 6.
De kinderen spelen voor het kantoortje van het personeel. Ook daar is niets te doen. Op de tafel ligt een klein woordenboekje: Wat en Hoe in het Joegoslavisch. Aan de muur hangt een poster van Loesje met de tekst: "Eens was Willem van Oranje een kansloze asielzoeker".
NA 232980.14 Decor, mensen in eetzaal (3.30)
tekst 7.
Mensen lopen met hun bestek en beker naar de eetzaal die om half zes open gaat. Ze staan in de rij voor een warme maaltijd. Op het menu staat: spinazie, aardappelen, saucijsje en vanillepudding toe.
Het gesprek met Senada komt al weer snel op de oorlog in Bosnië en de situatie in haar dorp, in de bergen in het noorden van Bosnië. Ze kan het nog steeds niet begrijpen.
C.5.
in: Wij zijn, wij zijn, geleefd gewoond
uit: ons lot 1.43
MUZIEK
B.4
in: soms ik zeg
uit: twee tassen weg. 2.49
tekst 8.
Haar oude foto's uit Bosnië is Senada voorgoed kwijt, vertelde ze een jaar geleden. In haar nieuwe huis in Coevorden herinnert niets meer aan haar Bosnische verleden. Het ziet er typisch Nederlands uit, planten in de vensterbank, cassettebandjes van BZN in de kast en aan de muur hangen voetbalvaantjes die de 9-jarige Damir heeft gewonnen. Senada laat een fotoalbum zien, een album zonder oude foto's.
A.5. Senada. Foto's
in: ik heb hier veel foto's
uit: met twee 2.55
MUZIEK
NA 205687 = B.1 Senada
in: onze leven hebben nu andere gezicht
uit: volgens mij rustiger geweest 1.44
MUZIEK
B.5 Senada, school
in: (geluid van schrijven op schoolbord 0.10) ew
uit: Nederlanders werken --0.37-- 0.29
tekst 9. (onder voorafgaande leggen)
Zes volwassenen in een klaslokaal midden in een woonwijk in Emmen, het Dag- en Avondcollege Drenthe. Behalve Senada zitten er nog een Bosniër, een Somalier, een Turk, een Braziliaanse en een Duitse in de klas. Senada heeft 5 maal per week les, vier dagen Nederlandse taal en op woensdag maatschappijleer. Vandaag bespreken ze de arbeidsmarkt. Iedereen schrikt van het grote aantal werklozen in Nederland. Docent Jaap vertelt dat er wel 1 miljoen werklozen zijn. Ze willen alle zes zo snel mogelijk aan de slag maar, hoe kunnen ze ooit aan werk komen als de werkloosheid zo groot is?
A.6 Senada, school
in: (Docent over arbeidsbureau) Ik stond bij arbeidsbureau
uit: schoonmaken ook (+gelach) 1.39
tekst 10.
Iedere dag reist Senada per trein naar school. Ze doet het graag want de dagelijkse taalles leidt haar gedachten af.
Soms vindt ze het wat te veel, roept ze ongeduldig dat ze wel genoeg cursussen heeft gevolgd maar gaat uiteindelijk toch weer door. Het contact met de docenten en medestudenten doet haar goed.
A.7 Senada
in: Als mensen kijken naar mij, ik lach zo vaak
uit: ik heb huis 4.21
muziek
A.8
in: dankbaarheid
uit: drahiti 0.58
B.7 Woordenlijstje Senada
in: weet jij nog de vorige keer
(moet ingekort worden)
uit: wel beter dan daar 2.49
tekst 11.
In haar huis in Coevorden voelt Senada zich veel beter dan in het oude kazernegebouw in Zuidlaren. Eindelijk hoeft ze niet meer alles met anderen te delen. Ze heeft een eigen plek. Het belangrijkste voor haar is nu: zo snel mogelijk een gewone burger in een rijtjeshuis in Coevorden worden.
C.6.
in: 10 kinderen waren op straat
(heeft ze uitgenodigd om keertje te komen kijken. Dino en Damir komen binnen)
uit: maar hij niet 2.18
muziek
A.9
in: (vr) denk je nooit eens
(kinderen worden genoemd)
uit: ik heb toekomst (2x), ja -- 1.31
----------
Bestand afkomstig van cassette van de afdeling Publieksservice van de VPRO