Argos
De toekomst van de orgaandonatie
Binnenkort beslist de tweede Kamer of de wet op de orgaandonatie mag blijven.
Die wet werd ingevoerd in 1998, en moest ervoor zorgen dat er meer donoren kwamen. Het is een zogeheten toestemmingswet, wat betekent dat via een centraal register wordt bijgehouden wie er toestemt in de donatie van zijn of haar organen. Maar je kunt ook aangeven dat je dat per se niet wilt of dat je de nabestaanden daarover laten beslissen. Maar het gaat niet goed met de orgaandonatie in Nederland. Er zijn te weinig donoren en mensen overlijden terwijl ze wachten op bijvoorbeeld een nieuwe nier. Daarom neigen steeds meer partijen in de kamer naar een andere opzet: het zogeheten Geen-Bezwaar-Systeem. Daarin wordt de zaak omgedraaid: alle Nederlanders zijn donor, tenzij ze uitdrukkelijk aangeven dat ze geen donor willen zijn. Moeten we het bestaande systeem handhaven of niet? Doorslaggevend voor die keuze is het evaluatierapport dat in opdracht van het ministerie van VWS door ZonMW werd gedaan, en waarvan Argos vandaag de resultaten openbaar maakt. En de onderzoekers winden er geen doekjes om:
"De overstap naar een bezwaarsysteem zal naar alle waarschijnlijkheid uiteindelijk op zijn best een (zeer) beperkte uitwerking hebben op het totale aanbod aan postmortale organen. Dat betekent dat er geen dwingende reden is tot een dergelijke systeemwijziging over te gaan."
En die conclusie baseren de onderzoekers op een vergelijking van de verschillende beslissystemen in Europa:
"Er bestaan verschillen tussen landen in het aantal orgaandonaties per miljoen inwoners. Deze verschillen zijn niet te herleiden tot het verschil tussen een bezwaarsysteem en een toestemmingssysteem. Het is daarom niet te verwachten dat de Nederlandse donatiecijfers zullen stijgen door het veranderen van het beslissysteem."
Geen nieuw systeem dus. En dat is opmerkelijk want niet alleen de politiek neigt naar een geen bezwaar systeem ook 64% van de Nederlandse bevolking sprak zich daarvoor uit. Dat bleek onlangs uit een enquete van het Rathenau-instituut.
De onderzoekers komen met nog een opmerkelijke conclusie. Ruim twee jaar geleden, besloot de Kamer tot een intensieve publiciteitscampagne om meer donoren te werven. Het evaluatierapport zegt daarover;
"Van de voorlichtingscampagnes van de laatste tijd zijn geen effecten zichtbaar. Alles wijst erop dat er onder de bevolking geen veranderingen in houding ten opzichte van donatie of een verandering in registratiegedrag kan worden gesignaleerd. De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat de tot nu toe afgesloten campagnes een beperkte impact hebben."
In de uitzending van Argos, reacties op het rapport van directeur van de Nederlandse nierpatiëntenvereniging, Gerard Boekhoff, nierarts en oud-inspecteur voor de gezondheidszorg Peter Chang, en een debat tussen de Tweede Kamerleden Henk Jan Ormel van het CDA en Agnes Kant van de SP.