De Plek 23-09-1997
Kerkwerve X=52/53, Y=412/41
Voor de ramp staan er krakkemikkige landarbeidershuisjes op de landerijen rond Kerkwerve. Als in augustus 1953 het laatste dijkvak van Schouwen wordt gedicht heeft het klotsende water de huisjes opgeruimd. Voormalige bewoners betrekken nieuwe huizen in de dorpskern. Voor de ramp heeft Kerkwerve 600 inwoners, 5 winkels en 3 café's; de jaren die volgen groeit de bevolking naar 1000 inwoners, die het moeten doen met één winkel en één café. De bevolkingsaanwas heeft de middenstand uiteindelijk niet mogen baten. Men doet nu zijn boodschappen bij de supermarkt in Zierikzee en ook voor huishoudelijke artikelen kan men daar terecht. Maar voor een nieuwe fiets moet heel Schouwen-Duiveland naar Kerkwerve. Sinds in 1962 Cor Hart de fietsenmakerij overnam zit daar zijn naar hem vernoemd 'tweewielercentrum'. Over een jaar of vier kan dat echter ook niet meer; Hart is dan ruimschoots VUT-gerechtigd, en zodra de financiën het toelaten wil hij stoppen met zijn zaak. Dan zal ook de laatste winkel in Kerkwerve het veld hebben geruimd.
Marjoke spreekt o.a. met:
- Peter Langeraad van Delta Aal.
Langeraad is voormalig akkerbouwer die voor de akkerbouw geen toekomst zag en naar alternatieven is gaan zoeken. Hij is een aantal jaren geleden paling gaan kweken, maar dat is onlangs misgegaan door een virus dat toesloeg. Of de paling het varken is van de toekomst is dus de vraag, want de gekweekte paling is weliswaar lekker, maar ook moeilijk te kweken. Het virus heeft zijn palingvoorraad om zeep geholpen. Hij wil in november weer het bedrijf opstarten, maar hij is er vreselijk veel geld mee kwijtgeraakt.
Verder kweekt Langeraad escargots, leuk om te zien, lekker en te bezichtigen door het publiek.
Voorts heeft Langeraad een minicamping, een forellenvijver en een minispoorweg. En hij heeft plannen voor een boerenboscamping. Hij wil volgend jaar zo'n 52 kampeerplaatsen realiseren in het bos dat hij met
subsidie heeft geplant van diverse soorten populieren. Hij wilde ook acacia's planten, maar die kwamen niet voor in de subsidieregelingen. Er is wat oppositie in het dorp tegen zijn plannen, maar dat lijkt niet erg serieus. Binnenkort gaat hij met zijn plannen naar de provincie en hij hoopt dan op toestemming.
- Uitbater Leo vd Berg van Café Kerkwerve over de plaats van het café in het dorp.
Het café heeft inmiddels zijn 11de eigenaar sinds 1963. Vd Berg heeft zich een beetje verdiept in de geschiedenis van zijn café.
- Witlofkweker Leen de Kok.
In het bedrijf is een proefproject gaande met recycling van het afvalwater.
De witlofpennen worden gekweekt op het land. Daarna worden ze opgeslagen in koelcellen, tot het tijd wordt ze verder op te kweken. Daartoe worden ze overgeplant in kratten die negen verdiepingen hoog worden opgestapeld in een donkere loods. Daar worden ze continue besprenkeld met water met kunstmest, en na ca. 3 weken zijn de lofjes klaar. Door de recycling hebben ze dus geen uitstoot van met kunstmest vervuild water. De Kok is een beetje somber over de witlofbranche. Hij kweekt ze het hele jaar, maar ze worden vooral 's winters gegeten.
- Koos Hart, echtgenote van fietsenmaker Cor Hart.
Hart heeft de zaak, de enige rijwielhandel van heel Schouwen-Duiveland, in 1962 overgenomen van zijn kinderloze voorganger bij wie hij toen in de zaak werkte. Voor de ramp waren er zo'n 6-700 inwoners in Kerkwerve. Nu zo'n 1000. De huisjes van landarbeiders waren vernietigd door het water en zijn later pgebouwd in Kerkwerve. Er waren 5 winkels en 3 café's, nu nog één winkel en één café.
Hart en zijn vrouw hebben ook geëxperimenteerd met de verkoop van o.a. huishoudelijke artikelen, maar dat hebben ze niet kunnen volhouden. Hart's vrouw runt nu nog het minipostagentschap.
De zaak van Hart is min of meer onverkoopbaar, denken ze, en hun zoon wil hem waarschijnlijk niet overnemen. Over een jaar of vier willen ze stoppen met de zaak. Hij is dan 62, en omdat ze pas hun pensioen verzekerd hebben vanaf 65 jaar moeten ze dus drie jaar zelf betalen.
Vrouw Hart vertelt in Zeeuwse tongval vertellen over het leven in Kerkwerve voor en na de ramp, over de problemen van de middenstand die samenhangt met de kleinschaligheid van het dorp en de komst van grote winkelcentra en over hun eigen verlangen te stoppen met hun zaak (de een na laatste in Kerkwerve).