op zoek naar de Noorse volksziel
“Kunstenaars als Bach en Beethoven hebben kathedralen en tempels op grote hoogten gesticht; ik wilde, zoals Ibsen het uitdrukte, woonplekken voor mijn medemensen bouwen, waar zij zich thuis voelen en gelukkig moeten zijn, en ik heb geprobeerd, een nationale kunst te scheppen door het zoeken naar de bron van de Noorse volksziel," aldus componist Edvard Grieg (1843 – 1907) over zijn muziek. De overweldigende schoonheid van de fjorden, de imposante bergketens die je nietig doen voelen en de eindeloze dagen in de zomers en winterse nachten zonder einde (dat gevoel zou ik graag nog een keer willen ervaren), dat alles hoor je in Griegs muziek.
Ik had het genoegen Troldhaugen te bezoeken. Het huis aan de rand van de Noorse stad Bergen waar Grieg van 1885 tot zijn dood in 1907 woonde. Hij had daar een apart huisje aan het water waar hij zich terugtrok om te componeren. Schrijftafel, piano en metronoom, kacheltje, sofa en een schommelstoel. En een prachtig uitzicht: wie wil dat nou niet?
Het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan. Ook in de villa waar middenin de woonkamer nog altijd zijn Steinway staat. Dat alles dankzij zijn vrouw (zelf begenadigd zangeres en directe nicht van Grieg) Nina Hagerup (1845 – 1935), die ervoor zorgde dat er zoveel bewaard is gebleven van Grieg.
Zijn Peer Gynt suite (1875), kent iedereen (zelfs als je het niet kent) en ademt zo’n beetje alles wat Noorwegen is.
Accepteer de 'social' cookies om deze 'spotify'-content te bekijken.
Klik hier om je cookie-instellingen aan te passen.Een moment geduld, de content wordt geladen.
Zo ook het eerste deel uit deze wereldbekende suite, Morgenstemning i ørkenen, waan je je in een Noors fjord, waar langzaamaan het ochtendgloren verschijnt aan de horizon na een ijskoude nacht. Het toneelstuk van de Noorse schrijver Henrik Ibsen waarin deze muziek klinkt, speelt zich echter af in Marokko en hoofdpersoon Peer Gynt wacht vol verlangen op de zonsopkomst. Ineens begon ik te twijfelen aan mijn idee van Saharamuziek, maar het is toch echt Griegs Noorse trots die klinkt. Want de inspiratie voor de opening van dit deel haalde hij uit de stemming van de Noorse Hardangervedel.
Het is toch opmerkelijk dat Grieg helemaal niet zat te springen om de muziek te componeren voor Peer Gynt. Hij deed het vooral voor het geld. Over het vierde deel uit de Peer Gynt suite (je weet wel: het Trollenlied, dat je te pas en te onpas hoort in films reclames enzovoorts) zei Grieg dan ook: “ik kan er niet naar luisteren. Het stinkt naar koeienmest, overdreven Noorsheid en trollenachtige zelfredzaamheid”. Maar dat deze muziek iets krachtigs had, moet Grieg geweten hebben, want hij schreef die orkeststukken, die nu door menigeen worden grijsgedraaid.
Terug naar Trolhaugen, waar het lijkt alsof echtpaar Grieg elk moment de trap af kan dalen en waar je kan aanschuiven voor een stevig Noors avondmaal, waar Edvard nog wat lyrische muziek laat horen, die hij eerder die dag schreef.
Het museumcomplex is absoluut een bezoek waard, alleen sluit het woonhuis vanaf 16 augustus voor preservatie en renovatie.
