Lagu-Lagu
liedjes vol verlangen naar de Molukken
Lagu [spreek uit: laa-ghoe] betekent in het Indonesisch: lied of wijsje. Het kan van alles zijn: lagu pop (popliedje), lagu cinta (liefdesliedje), lagu baru (nieuw liedje). In het meervoud (onbepaald) is het lagu-lagu. In het Nederlands verwijst lagu-lagu naar liederen uit de Molukken. Molukse families zijn zeer hecht. Bij feestelijke gelegenheden worden er altijd lagu-lagu gezongen, meerstemmig en begeleid op een akoestische gitaar.
In de verte doen lagu-lagu een beetje denken aan de fado, ook zo weemoedig. Dat komt omdat er een grote Portugese invloed is, zoals op de kroncong. De Molukken vielen in de 16e eeuw onder het bestuur van Portugal. De eilandbewoners hebben muzikale elementen overgenomen zoals het toonmateriaal en de snaarinstrumenten. Het is een mondelinge overlevering. Er circuleren talloze liedjes in de Molukken en in Nederland. De gitarist Gerrit de Boer heeft deze verzameld en gebundeld in Seratus Lagu-Lagu (100 liedjes). In 2014 was hij te gast in Vrije Geluiden met het NoyaLohyNoya Trio. In het interview vertelde hij over zijn zoektocht naar de liederen, en waar ze vandaan komen.
Een theorie luidt dat ze zijn ontstaan rond 1900. De Molukkers werden toen gedetacheerd naar andere eilanden binnen het toenmalig Nederlands-Indië. Er werd gezongen over de visvangst, roeien, landbouw, de schoonheid van de eilanden, de liefde en het verlangen. De Molukkers die bij de KNIL (Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger) zaten zijn naar Nederland gekomen met het idee om terug te keren naar een onafhankelijke Zuid-Molukse Republiek. Deze wordt niet erkend en de Molukkers zijn in Nederland gebleven. Het samen zingen en de lagu-lagu zijn belangrijk voor het in stand houden van de Molukse identiteit.
Lagu-lagu worden meestal in het Moluks Maleis gezongen. Het Indonesisch is taalkundig gezien een voortzetting van het Maleis. Op de eilanden worden echter ook inheemse talen gesproken. Zangeres en improvisator Monica Akihari van Boi Akih zingt in het Engels, Indonesisch, maar ook in de taal van haar voorouders van het Molukse eiland Haruku. Op het Holland Festival in het Amsterdamse Paradiso tijdens A Night in Indonesia, sprak ik haar vorig jaar over de samenwerking met de Molukse dichter Rudi Fofid.
