Argos

Een gebroken belofte?

Rusland voelt zich bedonderd door de uitbreiding van de NAVO naar het oosten van Europa en gebruikt dit als rechtvaardiging voor de oorlog in Oekraïne. Wat hebben Westerse regeringen na de val van de Berlijnse muur precies aan Moskou beloofd?

(5 minuten)

Uit diplomatieke rapportages, die in 2017 in Washington werden vrijgegeven, blijkt dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken James Baker beloofde dat de NAVO niet verder naar het oosten zou uitbreiden, indien de Sovjet-Unie de eenwording van Dutsland zou accepteren. ‘Not One Inch’, zijn de iconische woorden die Baker in 1990 sprak. Ook de Duitse minister Hans Dietrich Genscher deed herhaaldelijk soortgelijke toezeggingen. 

Maar waarom zijn deze toezeggingen niet vastgelegd in de internationale verdragen die vervolgens zijn gesloten over de Duitse eenwording? En wat is de exacte betekenis van de woorden die Baker en Genscher spraken? Hadden die alleen betrekking op het grondgebied van Oost-Duitsland, de toenmalige DDR? Of golden die ook voor landen als Polen, Tsjechië, Hongarije en de Baltische staten, die de afgelopen decennia lid van de NAVO zijn geworden? Hierover woedt een verhit debat onder historici. In Duitsland zijn onlangs nieuwe bewijzen op tafel gekomen. 

Argos reconstrueert een gebroken belofte op basis van documenten en interviews insiders met insiders van toen.

Klinkt het fluitje in de reportage je bekend in de oren? Over de wereldhit 'Wind of Change' van The Scorpions doet al jaren een hardnekkig gerucht de ronde: niet de Duitse powerrockers, maar de CIA zou ervoor verantwoordelijk zijn. Decennia na de bestorming van de hitparade ontleedt onderzoeksjournalist Patrick Radden Keefe de oorsprong van het gerucht en checkt: is het waar?

Zaterdag 4 juni, 14 uur, NPO Radio 1

Abonneer je op Argos-podcast

De wekelijkse radio-uitzending van Argos is ook te beluisteren als podcast via ►Spotify ►ApplePodcasts ►Stitcher ►RSS-feed. Meer weten? Klik hier.

sprekers

Horst Teltschik

was ten tijde van de val van De Muur topadviseur van de Duitse bondskanselier Kohl.

Jaap de Hoop Scheffer

Voormalig minister van Buitenlandse Zaken. Was van 2004 tot 2009 secretaris-generaal van de NAVO.

 

Andreas Zumach

Diplomatiek correspondent voor diverse kranten in Duitsland en Zwitserland.

 

Hubert Smeets

Oud-Rusland-correspondent van NRC Handelsblad. Thans onder meer verbonden aan journalistiek platform Raam op Rusland.

 

Jan Pronk

Minister in het toenmalige kabinet Lubbers-III.

achtergrondverhalen

Werd 'Wind of Change' door de CIA betaald?

De premisse is onweerstaanbaar: zou de CIA verantwoordelijk zijn voor ‘Wind of Change' van The Scorpions, de powerballad die tot een anthem uitgroeide toen het IJzeren Gordijn werd neergehaald? Patrick Radden Keefe, gerenommeerd journalist voor onder meer The New Yorker, hoorde dit verhaal jaren geleden van een betrouwbare bron en zocht het tot op de bodem uit. Lees (en luister) via VPRO Gids.

Het oorlogsdagboek van Eddy van Wessel

Argos volgt de oorlog in Oekraïne door de ogen van fotograaf Eddy van Wessel. De verhalen achter zijn indringende zwart-wit foto's, genomen in modderige loopgraven en zwartgeblakerde steden, bespreekt hij in een audiodagboek.