Argos

De zwarte doos van de publieke omroep

De Nederlandse publieke omroep koopt een groot deel van zijn programma’s in bij zogenoemde ‘buitenproducenten’, commerciële bedrijven die niet tot het publieke bestel behoren. Daar zit een politieke gedachte achter. ‘Externe producenten leveren een belangrijke bijdrage aan de pluriformiteit,’ schreef toenmalig minister van Media Arie Slob in 2019 aan de Tweede Kamer. ‘Zij maken in opdracht van de omroepen programma’s die aansluiten op behoeften in de maatschappij. De Nederlandse productiesector heeft een enorm creatief potentieel dat kan bijdragen aan programmatische innovatie.’

Kim van Keken, Joost Ramaer & Yonah Sint Nicolaas

In 2022 besteedde de NPO 266 miljoen euro bij buitenproducenten, naar eigen zeggen 40 procent van zijn totale programmabudget. Dat is veel meer dan de 25 procent die Slob als minimum verplicht stelde. Maar de regeling werkt averechts, zo ontdekte Argos. Kleinere onafhankelijke buitenproducenten komen bij de NPO steeds moeilijker aan de bak. Juist zij maken vaak de programma’s die de NPO onderscheiden van de commerciële omroepen, zoals documentaires, satirische shows en vernieuwend drama.

Dat komt doordat de bulk van de 266 miljoen naar een paar grote buitenproducenten gaat, meestal dochters van buitenlandse mediamultinationals als het Franse Banijay, het Amerikaanse Warner Bros en het Duitse Bertelsmann, eigenaar van RTL Nederland. Deze reuzen onderhandelen vaak rechtstreeks met de NPO, de koepel die het bestel aanstuurt, en hebben ontwikkelafdelingen die de NPO constant bestoken met programmavoorstellen.

Correspondentie met de Nederlandse Publieke Omroep (NPO)

wederhoor

Met mijn collega Joost Ramaer doe ik momenteel onderzoek naar de NPO. Er zijn een paar dingen die wij nergens kunnen vinden:

In 2022 is er door het CAOP onderzoek gedaan naar de sociale veiligheid binnen de NPO zelf, staat in het jaarverslag 2022. In april 2023 zou dit met de medewerkers zijn besproken. Waar kunnen we dit onderzoek vinden? En hoe is het met de medewerkers besproken? Is er opnieuw een onderzoek gedaan? Welke maatregelen zijn er genomen?

In hetzelfde jaarverslag staat dat de NPO een overkoepelende strategie heeft vastgesteld die wordt uitgewerkt. In de begroting staat dat deze uitwerking als leidraad 'voortdurend in verbinding' heeft. Waar kunnen wij dit plan, deze uitwerking, vinden? We zouden hem graag willen lezen.

Zou je ons vandaag de stukken/ linkjes kunnen sturen?

Alvast bedankt,
Kim van Keken

 

Beste Kim, hierbij:

In 2022 is er door het CAOP onderzoek gedaan naar de sociale veiligheid binnen de NPO zelf, staat in het jaarverslag 2022. In april 2023 zou dit met de medewerkers zijn besproken. Waar kunnen we dit onderzoek vinden? En hoe is het met de medewerkers besproken? Is er opnieuw een onderzoek gedaan? Welke maatregelen zijn er genomen?

Even een korte voorgeschiedenis: n.a.v. toegenomen meldingen bij vertrouwenspersonen is in 2021 een medewerkers-tevredenheidsonderzoek aangekondigd. Begin 2022 is er een Preventief Medisch Onderzoek (PMO) gehouden dat inzicht geeft eigen werkvermogen, mentale veerkracht en eventuele gezondheidsrisico’s en leefstijl. Dat heeft geleid tot het CAOP onderzoek (Interne Meting Sociale Veiligheid).

De resultaten van dat onderzoek zijn tijdens een bijeenkomst begin 2023 bij de NPO met de medewerkers besproken die daarbij fysiek of online aanwezig konden zijn. Het onderzoek is beschikbaar voor de medewerkers via intranet. Uit dit onderzoek bleek onder meer dat de deelnemers zich erkend en gezien voelen (meer dan 70%), ervaring en vertrouwen van collega’s ervaren(80%) en dat ze bekend zijn met de vertrouwenspersonen (93%). Meer dan driekwart heeft geen ervaringen met ongewenst gedrag. Te veel collega’s hebben intimidatie ervaren (18%). 20% heeft het gevoel dat ze worden buitengesloten. Er is een zwakke aanspreekcultuur (20%) en het sociaal veiligheidsbeleid is onvoldoende zichtbaar en duidelijk (44%). In het rapport van de door de NPO geïnitieerde onafhankelijke Onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen (Onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen (ogco.nl)) is paragraaf 5.5.3 gewijd aan de persoonlijke ervaringen van NPO-medewerkers. Onderdeel van ons Plan van Aanpak, zie ook verderop, is dat de werktevredenheid blijvend zal worden gemonitord. Eind 2024/begin 2025 vindt herhaling van het CAOP onderzoek plaats.

Sociale veiligheid staat dus al sinds 2021 op de agenda. De stappen die zijn gezet, komen niet alleen voort uit het CAOP onderzoek, al hebben we aanbevelingen die daaruit voorkwamen opvolging gegeven (open dialoog moet de norm zijn, werk aan preventie/signalering/opvolging en faciliteer leidinggevenden t.a.v. de sociale veiligheid).

  • Sociale veiligheid is bespreekbaar geworden binnen de publieke omroep, en met name binnen de NPO, zoals ook blijkt uit het onderzoek van Van Rijn, zie pagina 73.
  • Vertrouwenspersonen houden meerdere keren per jaar kennismakingssessies en hebben alle medewerkers gesproken. Ook komt er een vertrouwenspersoon met een bi-culturele achtergrond.
  • Er zijn binnen NPO trainingen gekomen voor leiderschap waarbij de focus ligt op diversiteit en inclusie.
  • NPO is begonnen met een apart leiderschapsprogramma, met onder meer extra aandacht voor samenwerking en (zelf)reflectie.
  • Raad van bestuur, directie en raad van toezicht zijn vorig jaar zomer gestart met het (intern en extern) evalueren van eigen functioneren en leiderschap.
  • Er zijn cursussen bij NPO voor ‘active bystanders’, waarbij omstanders leren in te grijpen bij ongewenst gedrag.
  • Presentatie overkoepelend Plan van Aanpak: Overkoepelend plan van aanpak sociale veiligheid publieke omroep: naar een nieuwe omgangscultuur (npo.nl). Dit overkoepelend plan wordt door alle omroepwerkgevers uitgewerkt in een individueel plan van aanpak. Ook de NPO is bezig met een individueel plan van aanpak voor de NPO-organisatie. Dat is in juli gereed en wordt ‘bottom up’ vormgegeven, in samenspraak met medewerkers en leidinggevenden en belangrijke afdelingen/organen zoals HR, NPO Jong, NPO Inclusief en de OR. De opzet is al aan het Commissariaat voor de Media toegezonden. Er worden de komende tijd dialoogtafels met medewerkers georganiseerd die mede de basis vormen voor het Plan van Aanpak van NPO. Uitgangspunt van die dialoogtafels zijn antwoorden van medewerkers op een vragenlijst die gebaseerd is op de uitkomsten van de OGCO. Tijdens de dialoogtafels worden allerlei onderwerpen verder uitgediept die de basis vormen voor een gedrags- en cultuurverandering. De interne klachtregeling is herzien en we zijn bezig met hoe signalen en meldingen eerder en beter kunnen worden opgepakt.
  • Bureau Nazorg is vormgegeven en op 15 mei operationeel (voor de gehele publieke omroep)
  • De NPO heeft maximale bestuurstermijnen ingesteld voor directeuren en genremanagers (2 x 4 jaar), naast de al bestaande termijnen van 2 x 5 jaar voor de leden van raad van bestuur en raad van toezicht.
  • Medewerkers worden voortdurend uitvoerig geïnformeerd over sociale veiligheid door middel van een nieuwe intranetpagina, mails en diverse bijeenkomsten. Ook vertrouwenspersonen worden extra onder de aandacht gebracht.
  • Er wordt een inventarisatie uitgevoerd hoe de NPO de omroepen en medewerkers meer zekerheid kan bieden en dit zal worden vastgelegd in een protocol.
  • Proces voor aannemen nieuwe directeur HR en Cultuur is gestart (functie wordt belegd in de directie).
  • We hebben binnen de audiovisuele sector het Mediapact Respectvol Samenwerken gelanceerd
  • Er is een aan het Mediapact gekoppelde e-learning beschikbaar voor alle medewerkers en leidinggevenden.

In hetzelfde jaarverslag staat dat de NPO een overkoepelende strategie heeft vastgesteld die wordt uitgewerkt. In de begroting staat dat deze uitwerking als leidraad 'voortdurend in verbinding' heeft. Waar kunnen wij dit plan, deze uitwerking, vinden? We zouden hem graag willen lezen.

Wat gezamenlijke strategie betreft: deze is geïnitieerd in januari 2023 en ontwikkeld door het directieteam en de raad van bestuur van de NPO en het College van Omroepen samen en gaat dus over de hele publieke omroep, niet alleen de NPO. Op 1 juni 2023 is de strategie vastgesteld. Zie bijgaande documenten. Er is ook een korte explainer over gemaakt: https://we.tl/t-RAZcHn0YZ6  We zitten nu in de uitwerkings- en implementatiefase. Mocht je daar nog vragen over hebben, horen we het graag.

__

Meegestuurde bijlagen;
- Gezamenlijke Strategie
- Strategie Publieke Omroep

Beste,

Voor Argos verzorgen wij aanstaande zaterdag een uitzending over het publieke bestel, met oog op de voorgenomen bezuinigingen van de beoogde coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Dat is zaterdag, maar er komt eerder er al een nieuwsbericht online. We zouden daarom graag vandaag voor 18:00 een reactie willen op het volgende.

Sinds Rutte I wordt de NPO gesommeerd efficiënter te werken, er is aangestuurd op hervormingen en op bezuinigingen. Toch zien wij dat er nauwelijks is bezuinigd. In 2010 was de rijksbijdrage aan de NPO 789 euro, in 2022 (de laatst beschikbare jaarrekening van de NPO) is dat bedrag 884,8 miljoen euro. En uit de laatste Mediabegrotingsbrief van 2024 blijkt dat de NPO 963,8 miljoen euro krijgt. Er zijn twee jaren echt fors bezuinigd, in 2014 en 2018, maar de jaren erna ging er meteen weer fors méér naar de NPO.

De koepelorganisatie groeide tussen 2010 en 2022 van 363 fte naar 465 fte. We horen dat er inmiddels 550 vaste krachten werken. De inhuur van externen nam ook fors toe (de kosten stegen van 8,3 miljoen euro in 2021 naar 10,7 miljoen euro in 2022. De totale kosten van de NPO waren dat jaar 151,6 miljoen euro. 

De organisatiekosten bij de omroepen zelf zijn ook niet verminderd, ondanks de fusies. Die kosten bedroegen 106 miljoen euro. Daarmee is in 2023 ministens 256,6 miljoen euro, bijna 30 procent van het totale budget, uitgegeven aan het organiseren van het uitzenden en alles daaromheen, maar niet aan de programma’s zelf. 

Onze concrete vraag: zou er niet veel meer van dat geld naar programma’s moeten gaan?

Helaas hebben we nog niet het jaarverslag van de NPO kunnen vinden. Wanneer komt deze uit? We hebben wel uit de jaarrekeningen van de omroepen kunnen opmaken dat ze in 2023 totaal 248,4 miljoen euro aan buitenproducenten besteedden, een jaar daarvoor was dat 180 miljoen euro. Eerder schreven wij al in Vrij Nederland dat het meeste geld naar grote buitenlandse productiehuizen gaat, zoals Warner Bros die kantoor houdt in belastingparadijs Barbados. Kleine, Nederlandse productiehuizen worden opgekocht of gaan failliet. Kleine productiehuizen zien de bureaucratie bij de NPO als het grote probleem. Kan de NPO daarop reageren? Heeft de NPO een plan om juist ook de kleine, creatievere makers tegemoet te komen? Dat was toch het doel dat de politiek had toen het bestel open werd gezet voor buitenproducenten?

We hebben vele gesprekken gevoerd, en bijna iedereen om en rond het Mediapark hekelt de bureaucratie – maar ook het systeem van verdeel- en heers bij de NPO. Makers, maar ook leidinggevenden noemen de besluiten rondom bijvoorbeeld het plaatsen van programma’s willekeurig en niet transparant. Vak wordt er gesproken over een black box. Beroepsprocedures, of gewoon een duidelijke motivering ontbreken vaak. Waar het ene programma ‘een zak met geld krijgt’, moet een andere de kaasschaaf hanteren, is een veelgehoorde klacht. Documentairemakers moeten elk dubbeltje verantwoorden achteraf omdat ze afhankelijk zijn van fondsen, terwijl grote contentproducenten dat niet hoeven. Dit geluid is al jaren te horen op het Mediapark, wat doet de NPO concreet hieraan?

Veel van onze gesprekspartners hekelen de sturende rol van de NPO. We denken niet dat dit een onbekend geluid is, maar hoe kijkt de NPO hier zelf tegenaan?

Klopt het dat Boer & Croon bij de overkoepelende strategie betrokken was? Hoeveel kostte dat uiteindelijk? Wij horen dat dit was begroot op zeven euroton. En waarin verschilt deze strategie in het al opgestelde Consessiebeleidsplan? Overigens ook opgesteld met de omroepen zelf. We zien de verschillen niet zo snel. 

De overkoepelende strategie gaat over samenwerken met de omroepen. Bestuursvoorzitter Frederieke Leeflang van de NPO zei afgelopen november 2023 in een podcast bij Boer & Croon het volgende: ‘Dan zou ik zorgen dat we nog meer content zouden kunnen maken voor de nieuwe platforms. Dat betekent dat je ook ervoor zou kunnen kiezen om te zeggen: nou, ik ga maar één platform maken voor audio en video. Dan zouden we die digitale transitie kunnen versnellen - en dat is nu wat ingewikkelder.’ Is deze uitspraak in de geest van de overkoepelende strategie?

Klopt het dat NautaDutilh is ingehuurd voor de zaken rondom ON! Hoeveel hebben deze zaken de NPO tot nu toe gekost? Ondertussen meldt voorzitter Arnold Karskens dat de zaak zijn omroep zes ton kostte – en dat hij dit wil verhalen op de NPO. Is de NPO bereid ON! hierin tegemoet te komen? 

In de jaarrekening 2022 lezen we de Raad van Bestuur fors meer uitgaf aan staf: die post groeide met 1,7 miljoen euro. Een verklaring wordt gegeven door geschuif met de post NL Ziet, maar zelfs dan komen wij niet aan dat bedrag. Wat verklaart de groei nog meer?

De WNT-norm is bedacht als normering, niet als bedrag waar iemand in een bepaalde functie recht op heeft. We zien dat nogal wat bestuurders precies of een paar euro onder de WNT-norm uitkomen. Is dat de bedoeling van de norm?

We zien dat Remco van Westerloo sinds kort genremanager van NPO 1. Wij schreven eerder al over zijn vrouw die programma’s als Rembrandt Gezocht en Project Dans produceert. Met name voor NPO 1, op een zeer populair tijdslot. Hoe wordt voorkomen dat hier belangen door elkaar lopen? Van Westerloo is namelijk degene die uiteindelijk bepaalt wat die zender uitzendt.

Hartelijke groet,

Kim van Keken en Joost Ramaer

Budget
De stijging van het budget de afgelopen jaren is mede het gevolg van compensatie voor loon- en prijsstijgingen. Voor vragen daarover verwijzen we jullie naar het ministerie van OCW. Bij deze nog een toelichting op 2022 en 2023:

In 2023 is een toename te zien in het budget dat aan de landelijke publieke omroep ter beschikking is gesteld. Dat heeft voornamelijk te maken met een incidentele toekenning vanuit de zogeheten Algemene Mediareserve (AMr) aan de publieke omroep (*). OCW gebruikt de AMr voor de financiering van uitzendrechten van zogeheten superevenementen (Olympische Spelen, EK/WK voetbal mannen en vrouwen). In 2023 is er een bedrag aan de reserve onttrokken van 43,5 miljoen. Dat bedrag heeft betrekking op de uitzendrechten van meerdere evenementen en wordt pas zichtbaar in de kosten van de publieke omroep in het jaar dat die evenementen plaatsvinden. De toekenning heeft in 2023 plaatsgevonden omdat de publieke omroep/NOS in dat jaar de verplichting op zich heeft genomen de uitzendingen voor bepaalde superevenementen in de toekomst te gaan verzorgen (dat gebeurt bij dit soort evenementen jaren voordat die plaatsvinden). Deze onttrekking uit de AMr was incidenteel.

Daarnaast heeft het kabinet in 2023 een aanvullende prijscompensatie aan OCW/de publieke omroep - en andere departementen - plaatsgevonden. Dat is het zogeheten energiepakket (zie p.4 najaarsnota 2023, minister van Financiën 24 nov ‘23). Dat heeft ook tot een extra (structurele) bijdrage aan het budget van de publieke omroep geleid van ruim 30 miljoen.

Deze twee componenten verklaren de toename van het budget van 2023 ten opzichte van 2022: deels incidenteel, deels structureel.

*: de AMr is bedoeld om incidentele schommelingen in het budget van de landelijke publieke omroep op te vangen en is bijvoorbeeld beschikbaar voor frictiekosten bij de publieke omroep die kunnen ontstaan als gevolg van beslissingen van de overheid. De reserve wordt grotendeels gevuld door het verschil tussen de daadwerkelijke afdracht van de STER aan OCW en datgene dat vooraf geraamd wordt, want die raming is over het algemeen behoedzaam.

Organisatiekosten
De totale organisatiekosten van de publieke omroep bedragen in 2024 volgens de begroting circa 156 miljoen euro (zie Begroting 2024). Dit is 14% van de totale kosten en vergeleken met (semi)publieke overheidsinstellingen en zakelijke dienstverleners, zie bijvoorbeeld de overhead van gemeenten, is dit een gangbaar zo niet laag percentage. 

Voor vragen over de omroepen verwijzen we jullie naar hen. Het bedrag van circa 156 miljoen euro is als volgt opgebouwd: de organisatiekosten van de omroepen bedragen circa 110 miljoen euro, de organisatiekosten van de NPO zijn circa 46 miljoen euro, zie tabel 15, pagina 30 van onze Begroting 2024. Tot die kosten rekenen we ook de kosten die de NPO maakt voor het uitvoeren van de wettelijke samenwerking- en sturingstaken. Tot dat laatste behoort bijvoorbeeld het programmeren van de zenders en netten. Circa 121 miljoen gaat naar afdelingen die veelal voor gezamenlijke activiteiten van/voor alle omroepen werken, zoals medewerkers die zich bij NPO bezighouden met techniek, distributie & uitzenden (26%), rechten (17%), technologie (15%), gemeenschappelijke activiteiten audio/video/marketing en toegankelijkheid voor mensen met een gehoor- of visuele beperking. Zie dezelfde tabel.

Helaas hebben we nog niet het jaarverslag van de NPO kunnen vinden. Wanneer komt deze uit?
De omroepen publiceren altijd vóór 1 mei, bij de NPO is deze datum 1 juli (omdat wij daarin ook cijfers van omroepen meenemen en dat kan dus pas na hun jaarverslagen). Ons jaarverslag zal in juni gereed zijn en dan ook op de NPO-site verschijnen.

We hebben wel uit de jaarrekeningen van de omroepen kunnen opmaken dat ze in 2023 totaal 248,4 miljoen euro aan buitenproducenten besteedden, een jaar daarvoor was dat 180 miljoen euro. Eerder schreven wij al in Vrij Nederland dat het meeste geld naar grote buitenlandse productiehuizen gaat, zoals Warner Bros die kantoor houdt in belastingparadijs Barbados. Kleine, Nederlandse productiehuizen worden opgekocht of gaan failliet. Kleine productiehuizen zien de bureaucratie bij de NPO als het grote probleem. Kan de NPO daarop reageren? Heeft de NPO een plan om juist ook de kleine, creatievere makers tegemoet te komen? Dat was toch het doel dat de politiek had toen het bestel open werd gezet voor buitenproducenten?
In onze Terugblik 2022 staat dat er 265,9 miljoen euro naar onafhankelijke buitenproducenten is gegaan, en dat is 39,9% van het programmabudget. Dus geen 180 miljoen euro.

Ook kleine producenten zijn van groot belang voor de publieke omroep, want ook zij leveren prachtige programma’s en ook zij kunnen rechtstreeks bij omroepen of NPO pitchen. Wij hebben veel oog voor producenten, we willen de drempel ook voor kleine producenten zo laag mogelijk houden en organiseren daarom speciale dagen om zoveel mogelijk producenten te kunnen spreken. We hebben juist baat bij een gezonde, creatieve en gevarieerde productiesector. NPO is transparant over hoe ons besluitvormingsproces werkt, dat is vastgelegd in het zogeheten coördinatiereglement dat helder maakt hoe de stappen in de besluitvorming eruit zien.

We hebben vele gesprekken gevoerd, en bijna iedereen om en rond het Mediapark hekelt de bureaucratie – maar ook het systeem van verdeel- en heers bij de NPO. Makers, maar ook leidinggevenden noemen de besluiten rondom bijvoorbeeld het plaatsen van programma’s willekeurig en niet transparant. Vak wordt er gesproken over een black box. Beroepsprocedures, of gewoon een duidelijke motivering ontbreken vaak. Waar het ene programma ‘een zak met geld krijgt’, moet een andere de kaasschaaf hanteren, is een veelgehoorde klacht. Documentairemakers moeten elk dubbeltje verantwoorden achteraf omdat ze afhankelijk zijn van fondsen, terwijl grote contentproducenten dat niet hoeven. Dit geluid is al jaren te horen op het Mediapark, wat doet de NPO concreet hieraan?
De NPO beoordeelt programmavoorstellen aan de hand van de vraag of die goed passen in de programmaschema’s en de profielen van de netten. Daarnaast is veel aandacht voor talentontwikkeling en krijgen talentvolle makers ruimte om ideeën uit te werken. De NPO krijgt veel meer programmavoorstellen aangeboden dan dat er ruimte en geld in het programmaschema is. Wij moeten daarom helaas ook makers, producenten en omroepen teleurstellen.

Omroepen kunnen bezwaar en beroep aantekenen: de beroepsprocedures zijn er gewoon en die worden met enige regelmaat ook gebruikt. Daarnaast vinden er met grote regelmaat gesprekken met individuele makers, producenten en omroepen als plaats er programmavoorstellen worden afgewezen. Dan geven we een inhoudelijke toelichting op de afwijzing van een voorstel.

Alle makers, producenten en omroepen moeten verantwoording afleggen over de besteding van de publieke middelen die ze uitgeven. We hebben na feedback van omroepen en producenten de manier waarop we programmeren – het integraal programmeren in ons jargon – recent vernieuwd en eenvoudiger gemaakt.

Afgelopen jaar is daarbij bovendien een zogenaamde bindende regeling verantwoording kosten vastgesteld die ook (grote) producenten verplicht om verantwoording af te leggen over de daadwerkelijke kosten van de productie van een programma.

Veel van onze gesprekspartners hekelen de sturende rol van de NPO. We denken niet dat dit een onbekend geluid is, maar hoe kijkt de NPO hier zelf tegenaan?
Het is onze wettelijke taak om te sturen. De NPO is het wettelijke samenwerking- en sturingsorgaan. Er is zeker een spanningsveld, we hebben vele talentvolle makers die graag programma’s willen maken. Bij de NPO hebben we als taak dit goed te coördineren zodat het geheel van alle programma’s invulling geeft aan onze taak als publieke omroep. We verdelen daarmee schaarse middelen en hebben ook de opdracht om bij te sturen om relevant te blijven omdat bijvoorbeeld onze jongere doelgroep op andere kanalen aanwezig is dan onze lineaire.

Klopt het dat Boer & Croon bij de overkoepelende strategie betrokken was? Hoeveel kostte dat uiteindelijk? Wij horen dat dit was begroot op zeven euroton. En waarin verschilt deze strategie in het al opgestelde Consessiebeleidsplan? Overigens ook opgesteld met de omroepen zelf. We zien de verschillen niet zo snel
Boer & Croon werd in het voorjaar van 2023 ingeschakeld om een gezamenlijk strategie-traject met de omroepen te begeleiden. We vonden het noodzakelijk om de strategie aan te scherpen ten opzichte van het concessiebeleidsplan, gelet op de snelle verandering en digitalisering van het medialandschap. We willen duidelijke en scherpere keuzes maken en commitment krijgen als geheel (NPO en omroepen) om de publieke taak goed te uit te voeren en daarmee effectiever en efficiënter publieke middelen in te zetten.

Centrale vraag daarbij is: hoe blijft de publieke omroep relevant, impactvol, zichtbaar, vindbaar en herkenbaar voor iedere Nederlander, in een veranderende samenleving. En wat is daarvoor nodig?

Daar is onder meer uit gekomen dat we nog beter aan willen sluiten bij wat er leeft in de samenleving, met het juiste aanbod en door maatschappelijke thema’s te vertalen naar onze programmering vanuit verschillende perspectieven. Dat willen we doen op de juiste plekken, met betere zichtbaarheid, vindbaarheid en herkenbaarheid. Enkele concrete acties daarin zijn bijvoorbeeld het inzetten op centrale bestemmingen voor kijken (Start) en luisteren (Luister), het afbouwen van aparte zenderapps en het afbouwen van longform video op andere sites. Ook kijken we naar een nieuw kader voor distributie op platformen van derden (social media) met meer ruimte voor interactie en community-vorming en meer ruimte voor omroepportals om specifiek engagement met hun leden te versterken. Ook willen we onze meetmethodes en definities van doelgroepen uniformeren. 

Deze keuzes zijn na de fase met Boer & Croon uitgewerkt tot implementatieplannen (budgetten, mensen, tijdslijnen) en zijn inmiddels overgegaan naar de implementatie. Ook deze fase gaat in gezamenlijkheid tussen omroepen en NPO, met regelmatig overleg/afstemming en een continue evaluatie om te kijken of het ons ook helpt om de vraag te beantwoorden die we aan het begin hebben gesteld. De kosten van Boer & Croon zijn door NPO en omroepen samen gedragen, over de hoogte daarvan doen we geen mededelingen.

De overkoepelende strategie gaat over samenwerken met de omroepen. Bestuursvoorzitter Frederieke Leeflang van de NPO zei afgelopen november 2023 in een podcast bij Boer & Croon het volgende: ‘Dan zou ik zorgen dat we nog meer content zouden kunnen maken voor de nieuwe platforms. Dat betekent dat je ook ervoor zou kunnen kiezen om te zeggen: nou, ik ga maar één platform maken voor audio en video. Dan zouden we die digitale transitie kunnen versnellen - en dat is nu wat ingewikkelder.’ Is deze uitspraak in de geest van de overkoepelende strategie?
Ja, dat is in de geest. Het bestel bestaat uit meerdere omroepen en in de strategie hebben we gezegd dat de omroepportals meer ruimte moeten krijgen en dat we meer gebruik kunnen maken van platforms van derden (YouTube, Instagram etc.) en daar specifieke content voor ontwikkelen.

Klopt het dat NautaDutilh is ingehuurd voor de zaken rondom ON! Hoeveel hebben deze zaken de NPO tot nu toe gekost? Ondertussen meldt voorzitter Arnold Karskens dat de zaak zijn omroep zes ton kostte – en dat hij dit wil verhalen op de NPO. Is de NPO bereid ON! hierin tegemoet te komen? 
Het klopt dat we NautaDutilh om advies hebben gevraagd en zij hebben ons bijgestaan, ook in governance-vraagstukken. De kosten worden gefinancierd uit het reguliere organisatiebudget en gaan niet ten koste van de programmering.

In de jaarrekening 2022 lezen we de Raad van Bestuur fors meer uitgaf aan staf: die post groeide met 1,7 miljoen euro. Een verklaring wordt gegeven door geschuif met de post NL Ziet, maar zelfs dan komen wij niet aan dat bedrag. Wat verklaart de groei nog meer?
Het grootste deel van het verschil zit hem in het gegeven dat de kosten in 2021 fors lager lijken dan in 2022. Dat heeft te maken met een administratieve verwerking van een lening aan NLZiet die in 2021 is terugbetaald maar die een aantal jaar daarvoor voorzichtigheidshalve volledig was voorzien. Dat leidde tot een opbrengst in 2021 die in de jaarrekening zoals te doen gebruikelijk verwerkt is als een verlaging van de kosten. Daarnaast zijn de kosten van de Raad van Bestuur in 2022 hoger door incidentele organisatieadvies - en juridische kosten die niet ten laste kwamen van andere organisatieonderdelen.

De WNT-norm is bedacht als normering, niet als bedrag waar iemand in een bepaalde functie recht op heeft. We zien dat nogal wat bestuurders precies of een paar euro onder de WNT-norm uitkomen. Is dat de bedoeling van de norm?
De bedoeling van de norm is dat deze niet wordt overschreden en daar houden alle bestuurders zich dan ook aan.

We zien dat Remco van Westerloo sinds kort genremanager van NPO 1. Wij schreven eerder al over zijn vrouw die programma’s als Rembrandt Gezocht en Project Dans produceert. Met name voor NPO 1, op een zeer populair tijdslot. Hoe wordt voorkomen dat hier belangen door elkaar lopen? Van Westerloo is namelijk degene die uiteindelijk bepaalt wat die zender uitzendt.
Remco van Westerloo is niet genremanager van NPO 1, maar contentmanager. Hij houdt zich ten aanzien van programma’s van Helder afzijdig conform de Gedragscode Integriteit Publieke Omroep. Mocht een voorstel van Helder, uiteraard in nauw overleg met een omroep, daadwerkelijk tot uitzending leiden, wordt de plaatsing daarvan vastgesteld door de directeur video (Jojanneke Doorn) en andere collega’s van het programmeerteam, zonder betrokkenheid van Remco van Westerloo. Onze compliance officer monitort dat datgene wat is afgesproken ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd.

Abonneer je op Argos-podcast

De tweewekelijkse aflevering van Argos is ook te beluisteren via verschillende podcast-apps. NPO LuisterSpotify ► Google Podcast ► Radio 1-app

sprekers

Mark Deuze

Hoogleraar Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam 

Iris Lammertsma

Producent bij Witfilm en voorzitter van de Nederlandse Audiovisuele Producenten Alliantie (NAPA)

Kim van Keken

Journalist

Joost Ramaer

Journalist

 

 

achtergrond

De NPO trekt mediamultinationals vóór, ten koste van kleinere buitenproducenten

Minister Slob van Media verplichtte de NPO in 2019 voortaan 25 in plaats van 16,5 procent van zijn programmabudget te besteden bij buitenproducenten, commerciële bedrijven buiten het bestel. Slob wilde meer pluriformiteit en ‘programmatische innovatie’. Het tegendeel gebeurde: mediamultinationals gaan met de bulk van het geld aan de haal, kleinere makers komen bij de NPO steeds minder aan bod. ‘Ik was eigenlijk best wel boos.’

Het omroepstelsel dat verdwaalt in zijn eigen complexiteit

Het is onrustig binnen de Nederlandse Publieke Omroep (NPO). Berichtgeving over een onveilige werksfeer, tijdelijke contracten en verschillende belangen in de omroeptop passeren de revue en zorgen voor veel kritiek, zowel binnen als buiten de omroepen.